Του Σταύρου Λυγερού
Παρά τις προσπάθειες του Τσίπρα να ανοίξει μία θετική διέξοδο στις σχέσεις της Αθήνας με την Ευρωζώνη, το ευρωιερατείο συνεχίζει να προκαλεί ελεγχόμενη ασφυξία στην ελληνική οικονομία. Από τον περασμένο Αύγουστο που πήρε την τελευταία δόση, η Ελλάδα τρώει τις σάρκες της για να πληρώσει δανειακές υποχρεώσεις συνολικού ύψους περίπου 6,5 δισ.
Προφανώς αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί. Οι υπουργοί Βούτσης και Σκουρλέτης προειδοποίησαν ότι εάν δεν επιτευχθεί εγκαίρως συμφωνία, ώστε να εκταμιευθεί έστω και μέρος της δόσης, η Αθήνα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές υποχρεώσεις της. Αν και οι δηλώσεις τους κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με την προ 2-3 εβδομάδων προειδοποίηση του πρωθυπουργού, ουσιαστικά ακυρώθηκαν πολιτικά από τη δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι η Ελλάδα θα πληρώσει κανονικά τα 450 περίπου εκατ. στο ΔΝΤ.
Όπως είπε στο “Θέμα” κοινοτική πηγή, οι δανειστές δεν έχουν κανένα λόγο να προβληματίζονται όσο η ελληνική κυβέρνηση ξύνει τον πάτο του βαρελιού για να συγκεντρώσει τα αναγκαία ποσά. Αντιθέτως, θα προβληματίζονταν πολύ εάν η Αθήνα έδειχνε ότι δεν θα διστάσει να κάνει πράξη την προειδοποίηση των Βούτση και Σκουρλέτη. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, μάλιστα, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών τους στο Βερολίνο, η Μέρκελ ζήτησε ευθέως από τον Τσίπρα να χρησιμοποιήσει τα αποθεματικά όχι μόνο των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να πληρώσει δανειακές υποχρεώσεις!
Η ίδια κοινοτική πηγή υποστηρίζει πως το Eurogroup θα εξαντλήσει όλα τα χρονικά περιθώρια. Θα εκταμιεύσει τμήμα της δόσης ή θα δώσει διέξοδο μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) μόνο εάν διαπιστώσει ότι η Αθήνα δεν θα πληρώσει και ως εκ τούτου θα υπάρξει κίνδυνος πιστωτικού γεγονότος.
Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει δυσάρεστες συνέπειες για την Ελλάδα, αλλά δεν θα αφήσει αλώβητη την Ευρωζώνη. Γι’ αυτό και το ευρωιερατείο δεν θέλει να φθάσουν τα πράγματα εκεί. Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν θέλει και να αφαιρέσει τη θηλιά από τον λαιμό της χώρας. Γι’ αυτό και της επιτρέπει να αναπνέει μόνο για να μην πεθάνει, αλλά όχι όσο χρειάζεται για να κινηθεί.
Η ελεγχόμενη ασφυξία, σε συνδυασμό με το εδραιωμένο πλέον κλίμα αβεβαιότητας, παρατείνει την αιμορραγία του τραπεζικού συστήματος και το πάγωμα της αγοράς. Ούτε λόγος, βεβαίως, για επενδύσεις. Είναι προφανές ότι πρόκειται για έναν ασύμμετρο πόλεμο φθοράς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μπορεί ακόμα η πλειονότητα των πολιτών να την υποστηρίζει, αλλά είναι εμφανές ότι το πολιτικό κεφάλαιό της έχει ήδη αρχίσει να μειώνεται. Με άλλα λόγια, ο χρόνος έχει αρχίσει να δουλεύει εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ.
Στο μέγαρο Μαξίμου δίνουν μεγάλη σημασία στο γεγονός ότι από το φθινόπωρο και ειδικά από το 2016 οι δανειακές υποχρεώσεις της Ελλάδας μειώνονται πολύ. Σύμφωνα με ανώτατη κυβερνητική πηγή, εάν με κάποιον τρόπο καταφέρουν να ξεπεράσουν τον σκόπελο του καλοκαιριού (μόνο προς την ΕΚΤ πρέπει να πληρωθούν 6,7 δισ.) θα αποφύγουν μία 3η δανειακή σύμβαση και ως εκ τούτου ένα 3οΜνημόνιο. Με άλλα λόγια, θα σταθεροποιηθούν στην εξουσία.
Εδώ ακριβώς εισέρχονται στη διελκυστίνδα μεταξύ Ελλάδας και Ευρωζώνης οι τρίτοι παίκτες και πιο συγκεκριμένα η Κίνα και η Ρωσία. Οι συνομιλίες των Δραγασάκη, Κοτζιά και Παππά στο Πεκίνο είχαν ως αντικείμενο τις διμερείς σχέσεις, αλλά με το ελληνικό πρόβλημα ρευστότητας να καθορίζει την ελληνική στάση. Το ίδιο πρόβλημα αναμένεται να καθορίσει και την ελληνική στάση στις συνομιλίες που θα έχει ο Τσίπρας με τον Πούτιν στη Μόσχα.
Μπορεί το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ να κινείται σε άλλο μήκος κύματος όσον αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, αλλά είναι σαφές πως η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να παίξει δυνατά το κινέζικο χαρτί. Όπως προανήγγειλε και ο Δραγασάκης από το Πεκίνο, αναζητείται η φόρμουλα συνεργασίας με το ελληνικό κράτος (πιθανώς joint venture) για να δοθεί στους Κινέζους και το υπόλοιπο τμήμα του ΟΛΠ. Παραλλήλως, προωθείται το ζήτημα του σταθμού αποθήκευσης και μεταφόρτωσης κοντέινερ στο Θριάσιο, καθώς και η συμμετοχή των Κινέζων στην κοινοπραξία με τους Ρουμάνους για τη διεκδίκηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένη επιχειρηματική πηγή, η κινέζικη πλευρά θεωρεί τον Πειραιά την ιδανική πύλη για το εξαγωγικό εμπόριό της προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Πύλη που θα γίνει ιδανικότερη όταν ολοκληρωθεί η διεύρυνση της διώρυγας του Σουέζ.
Ειδικά για τα κοντέϊνερ με περιεχόμενο αξίας πάνω από 300.000 ευρώ ο Πειραιάς συμφέρει πάρα πολύ σε σύγκριση με την εκφόρτωση στα λιμάνια του Ρότερνταμ και του Αμβούργου. Αφενός ρίχνει σημαντικά το κόστος, αφετέρου μειώνει περίπου κατά 10 ημέρες τον χρόνο παράδοσης των εμπορευμάτων. Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι θα εκσυγχρονισθεί η σιδηροδρομική σύνδεση του Πειραιά με τη Βουδαπέστη μέσω Σκοπίων και Σερβίας.
Αλλά και έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα, το λιμάνι του Πειραιά αναδεικνύεται σε διαμάντι για την Cosco. Ας σημειωθεί ότι ο όμιλος αντλεί το 35% των συνολικών εσόδων του από την εδώ δραστηριότητά του. Αυτός είναι ο λόγος που το Πεκίνο έχει συμφέρον να αποτρέψει μία ρήξη στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωζώνη.
Στο πλαίσιο αυτό, το Πεκίνο φέρεται υπό όρους διατεθειμένο να διευκολύνει την κυβέρνηση Τσίπρα (όσον αφορά τη ρευστότητα), παρότι τρέφει ακόμα σοβαρές επιφυλάξεις για τη φερεγγυότητά της. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιφυλακτικότητά των Κινέζων να αγοράσουν ελληνικό χρέος οφείλεται και στο γεγονός ότι έχουν καεί. Όταν έγινε το PSI κατείχαν ελληνικά ομόλογα ύψους περίπου 12 δισ. με αποτέλεσμα να υποστούν σημαντική ζημιά.
Τόσο οι Αμερικανοί όσο και το ευρωιερατείο δεν βλέπουν με καλό μάτι την κινέζικη οικονομική διείσδυση στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό δεν βλέπουν με καλό μάτι και την προοπτική η ελληνοκινεζική οικονομική συνεργασία να αποκτήσει στρατηγικό χαρακτήρα. Από την άλλη πλευρά, όμως, η Κομισιόν δεν μπορεί να την τορπιλίσει όσο τηρούνται οι διαδικασίες και δεν έχει αφορμή.
Για την ελληνική οικονομία, όμως, η προώθηση αυτής της στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίας (με τις συνεπαγόμενες επενδύσεις) είναι ζωτικής σημασίας, επειδή θα είναι μία ώθηση για να ξεκολλήσει από το σημερινό τέλμα. Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, η επίσκεψη του Τσίπρα στο Πεκίνο θα αποκτήσει πολύ πρακτικό περιεχόμενο, επειδή θα έχουν ήδη προωθηθεί οι σχετικές διαδικασίες.
Παραλλήλως με το κινεζικό χαρτί, η Αθήνα παίζει και το ρωσικό χαρτί. Ενώ το πρώτο είναι σχεδόν αποκλειστικά γεωοικονομικό, το δεύτερο έχει έντονη γεωπολιτική διάσταση.
Στις συνομιλίες που είχε προ ημερών στη Μόσχα ο Λαφαζάνης άνοιξε τον δρόμο για τη διεύρυνση της ελληνορωσικής ενεργειακής συνεργασίας. Κάλεσε ρωσικές εταιρείες να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για τη διεξαγωγή γεωτρήσεων στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης. Το σημαντικότερο είναι πως εξέφρασε θετική άποψη για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα κατασκευής του νέου αγωγού που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας στην κεντρική Ευρώπη.
Για τη Ρωσία, η κατασκευή του αγωγού που από το νότο θα μεταφέρει αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές είναι ζωτικής σημασίας. Η ουκρανική κρίση έχει καταστήσει την παραδοσιακή οδό μεταφοράς του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη ιδιαιτέρως προβληματική. Μέχρι το 2019, οπότε αναμένεται να κλείσουν οι χερσαίοι αγωγοί (μέσω Ουκρανίας), πρέπει να λειτουργεί παραλλήλως με το Nordstream (υποθαλάσσιος αγωγός από Ρωσία σε Γερμανία που στέλνει 30 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως) και ο νότιος αγωγός.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα την Κυριακή 5 Απριλίου 2015
