Οι ψευδαισθήσεις μπορούν να γίνουν απίστευτα τρομακτικές όταν συνειδητοποιούμε ότι αυτά που νιώθουμε, μυρίζουμε, ακούμε ή βλέπουμε δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα, ενώ είμαστε ξύπνιοι.
Αν και είναι πειστικότατα ρεαλιστικές και αποτελούν τυπική ένδειξη ψυχικής διαταραχής, οι ψευδαισθήσεις δεν είναι ούτε σπάνιες, ούτε ιδιαίτερα επικίνδυνες.
Οι ψευδαισθήσεις θεωρούνται ένας ευαίσθητος και εξαιρετικά πολύπλοκος μηχανισμός ρύθμισης και οι γνώσεις των επιστημόνων σχετικά με αυτές έχουν αρχίσει να βαθαίνουν τα τελευταία χρόνια.
Οι ψευδαισθήσεις είναι το αποτέλεσμα εσφαλμένης αισθητηριακής αντίληψης για πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν.
Δεν πρέπει να συγχέουμε τις ψευδαισθήσεις με τις οφθαλμαπάτες ή τις παραισθήσεις. Η οφθαλμαπάτη είναι η διαταραγμένη αντίληψη για ένα αισθητηριακό ερέθισμα που υπάρχει στην πραγματικότητα, ένα τρικ του μυαλού. Η παραίσθηση, από την άλλη, αφορά σε παγιωμένες πεποιθήσεις που έχουν αποκρυσταλλωθεί με την πάροδο του χρόνου, παρ’ ότι υπάρχουν αντικειμενικά στοιχεία που υποδεικνύουν ότι δεν ισχύουν.
Η Δρ Gabriella Farkas, εκπαιδευόμενη ψυχίατρος στο Ιατρικό Κέντρο LIJMC της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει ότι οι ψευδαισθήσεις μπορούν να αποκαλύψουν σημαντικές πληροφορίες για το άτομο. «Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι ψευδαισθήσεις είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης γενετικής αδυναμίας και στρεσογόνων παραγόντων (τραύμα, κατάχρηση ουσιών, δυσάρεστα γεγονότα κ.λπ.), με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται συμπτώματα ψύχωσης», δήλωσε η Farkas στη Medical Daily μέσω e-mail.
Οι ψευδαισθήσεις εκδηλώνονται σε ασθενείς με διάφορες ψυχικές διαταραχές, όπως ψυχωσικές διαταραχές, διπολική διαταραχή, ψυχωσική κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες, ντελίριο ή και άνοια. Επίσης, περίπου το 75% των ασθενών με σχιζοφρένεια εκδηλώνουν περιστασιακά ψευδαισθήσεις.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως οι ψευδαισθήσεις δεν υποδεικνύουν απαραίτητα ψυχική ή σωματική νόσο. Εκδηλώνονται επίσης σε άτομα που κάνουν χρήση αμφεταμινών, κοκαΐνης, παραισθησιογόνων (LSD και PCP) και άλλων ναρκωτικών ουσιών. Επίσης, ψευδαισθήσεις μπορεί να εκδηλώσει ένα άτομο λόγω στερητικού συνδρόμου στο αλκοόλ, τα υπνωτικά/αγχολυτικά χάπια ή τα ηρεμιστικά.
Στο γενικό πληθυσμό, οι ψευδαισθήσεις εντοπίζονται λόγω έλλειψης ύπνου, έλλειψης τροφής, έλλειψης νερού ή αισθητηριακού αποκλεισμού (περιορισμός όρασης, ακοής ή άλλης αίσθησης). Δεν αποκλείεται να εκδηλωθούν ψευδαισθήσεις και σε άτομα που βρίσκονται στο στάδιο πένθους (π.χ. ακούνε τη φωνή του αγαπημένου που έφυγε ή βλέπουν το πρόσωπό του).
Οι επιστήμονες έχουν μελετήσει εκτενώς το φαινόμενο των ψευδαισθήσεων σε άτομα με σχιζοφρένεια, καθώς τα επεισόδια στους ασθενείς αυτούς είναι ιδιαίτερα συχνά. Αν και οι ψευδαισθήσεις μπορούν να επηρεάσουν οποιαδήποτε από τις πέντε αισθήσεις (όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση και αφή), συχνότερες είναι οι ακουστικές ψευδαισθήσεις στους ασθενείς με σχιζοφρένεια.
Ο διακεκριμένος καθηγητής Ηλεκτρολογικής Μηχανικής και Μηχανικής Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού (UNM), Vince Calhoun, αναζήτησε τρόπους να αναγνωρίσει και να χαρακτηρίσει την ψυχική νόσο, τη σχιζοφρένεια συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας την απεικόνιση διά μαγνητικού συντονισμού (MRI) και την ηλεκτρο-μαγνητο-εγκεφαλογραφία (MEG) προκειμένου να εξετάσει την εγκεφαλική δραστηριότητα σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.
Στο βίντεο με τίτλο «Ιχνηλατώντας τις Ψευδαισθήσεις στον Εγκέφαλο», ο Calhoun και οι συνεργάτες του μελέτησαν τον ανθρώπινο εγκέφαλο την ώρα που εκδηλωνόταν μια ψευδαίσθηση.
Οι ερευνητές αναζήτησαν συγκεκριμένα μοτίβα που εξελίσσονται όταν εκδηλώνεται η ψευδαίσθηση.
Οι επιστήμονες πασχίζουν να κατανοήσουν τις μεταβολές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο –τόσο δομικές όσο και λειτουργικές– και οδηγούν στην εκδήλωση των ψευδαισθήσεων σε ψυχικά ασθενείς. Στους ασθενείς αυτούς, οι ψευδαισθήσεις μπορούν να αποκαλύψουν πληροφορίες για την επικοινωνία επιμέρους περιοχών του εγκεφάλου και όχι τόσο για το πώς λειτουργεί μια μεμονωμένη περιοχή του εγκεφάλου.
Οι αισθητηριακές ψευδαισθήσεις είναι συχνότερα ακουστικές και δευτερευόντως οπτικές. Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις είναι συνήθως μια ζωντανή αφήγηση για το τι κάνει το άτομο μια δεδομένη στιγμή ή υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνει το άτομο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το αντικείμενο της ψευδαίσθησης του John Nash στην ταινία A Beautiful Mind είναι ένας άνθρωπος, οπότε θεωρούμε την ψευδαίσθηση οπτική. Ωστόσο, η ψευδαίσθηση είναι στην ουσία ακουστική. Πρόκειται για μια εγγενή αδυναμία της ταινίας να αποτυπώσει ορθά την ακουστική ψευδαίσθηση, καθώς οι ασθενείς με σχιζοφρένεια σπανίως εκδηλώνουν κρίσεις οπτικών ψευδαισθήσεων.
Οι οπτικές ψευδαισθήσεις υποδεικνύουν συχνά κάποια νευρολογική πάθηση. Για παράδειγμα, περίπου το 15% των ατόμων που πάσχουν από ημικρανίες εκδηλώνουν τη λεγόμενη αύρα, από παροδική απώλεια όρασης έως ήπιες ψευδαισθήσεις (βλέπουν γραμμές και σχήματα). Στην περίπτωση αυτή, η ψευδαίσθηση οφείλεται πιθανώς σε διατάραξη της κυκλοφορίας του αίματος. Οπτικές ψευδαισθήσεις μπορεί επίσης να εκδηλώσουν άτομα με επιληψία.
Στο γενικό πληθυσμό, μια «απλή» οπτική παραίσθηση περιλαμβάνει λάμψεις, χρώματα, γραμμές ή απλά γεωμετρικά σχήματα και μπορεί να υποδεικνύει παροδική δυσλειτουργία στις οπτικές διόδους του ματιού ή του εγκεφάλου.
Πηγή: onmed.gr
