Του Νίκου Ανδρουλάκη
Η δραματική κατάσταση των προσφύγων στην Μόρια αλλά και στους άλλους χώρους φιλοξενίας προσφύγων ήταν αφορμή για το ξέσπασμα μιας μεγάλης συζήτησης σχετικά με το μέγεθος αλλά και τη διαχείριση των κονδυλίων που έχει λάβει η χώρα μας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.
Ομολογουμένως, το ποσό των 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι τεράστιο. Αν το συγκρίνουμε μάλιστα και με τις απαράδεκτες συνθήκες που επικρατούν στους επίσημους χώρους διαβίωσης είναι αστρονομικό. Είναι λογικό να δημιουργούνται υποψίες κακοδιαχείρισης. Για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, θα πρέπει να δούμε τι είδους χρηματοδότηση έχουμε λάβει ως χώρα, ώστε να γνωρίζουμε και που να εστιάσουμε την προσοχή μας.
Ποια είναι όμως τα πραγματικά δεδομένα; Από το 2015 και μετά, η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω των Ταμείων για το Άσυλο, τη Μετανάστευση, την Ενσωμάτωση (AMIF), την Εσωτερική Ασφάλεια (ISF), τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και το Ευρωπαϊκό Μέσο Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης έχουν στηρίξει με υλικοτεχνική υποδομή αλλά και με μεγάλες χρηματοδοτήσεις τόσο το Ελληνικό Κράτος όσο και Διεθνείς Οργανισμούς και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με μεγάλη εμπειρία στο θέμα.
Συγκεκριμένα, ήδη πριν από την κρίση, είχε αποφασιστεί η διάθεση 561 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Η διαχείριση των χρημάτων αυτών γίνεται αποκλειστικά από την ελληνική κυβέρνηση. Αυτή αποφασίζει για τα έργα τα οποία θέλει να χρηματοδοτήσει. Είναι αξιοσημείωτο πως αν και βρισκόμαστε ήδη στον πέμπτο χρόνο της περιόδου, μόνο τα 153 εκατομμύρια έχουν αξιοποιηθεί σε δράσεις από την Ελληνική πλευρά.
Παράλληλα, με την ένταση της προσφυγικής κρίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε τη διάθεση επιπλέον 400 εκατομμυρίων από αυτά τα Ταμεία ως έκτακτη χρηματοδότηση. Από τα ποσά αυτά, περίπου τα μισά δόθηκαν στην Ελληνική Κυβέρνηση και το υπόλοιπο ποσό σε Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετανάστευσης. Τα μισά από τα χρήματα που διατέθηκαν στην Ελληνική Κυβέρνηση, περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ, τα διαχειρίστηκε το Υπουργείο Άμυνας για τη σίτιση και τη δημιουργία υποδομών στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στην Ηπειρωτική Ελλάδα.
Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2016, με πρωτοβουλία της πολιτικής μου ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης το μέσο Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης. Μέσω αυτού του μηχανισμού από το 2016 και μετά, πάνω από 600 εκατομμύρια έχουν διατεθεί σε Διεθνείς Οργανισμούς και Διεθνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις εκ των οποίων περισσότερα από τα μισά στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Πρέπει να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο, ότι οι ΜΚΟ που λαμβάνουν χρηματοδότηση μέσω αυτού του μηχανισμού είναι μεγάλες, με πολύχρονη πείρα στο αντικείμενό τους. Ο κατάλογος όλων όσων έχουν χρηματοδοτηθεί απευθείας από την Ένωση έχει δημοσιοποιηθεί στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μαζί με τα ποσά που έχουν διατεθεί και τις δράσεις που αναλήφθηκαν.
Ως συμπέρασμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι από τα 1,6 δις που έχει χορηγήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, τα μισά περίπου τα έχει λάβει η Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ με τα υπόλοιπα μισά χρηματοδοτήθηκαν κυρίως δράσεις Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οργανισμών.
Δυστυχώς όπως φαίνεται, ο αδύναμος κρίκος είναι η Ελληνική Κυβέρνηση, ιδιαίτερα όσον αφορά την αξιοποίηση των κονδυλίων, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα. Από τα περίπου 760 εκατομμύρια ευρώ που έχουν τεθεί στη διάθεση της Ελληνικής Κυβέρνησης, το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων, περισσότερα από 400 εκατομμύρια, παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Με εξαίρεση την έκτακτη χρηματοδότηση όπου η Επιτροπή δημοσιοποίησε το ποιες υπηρεσίες χρηματοδοτήθηκαν και ποιες χρήσεις έγιναν, αγνοούμε το πως έχουν αξιοποιηθεί τα υπόλοιπα κονδύλια.
Την μερίδα του λέοντος, φαίνεται ότι έχει πάρει το Υπουργείο Άμυνας, καθώς, όπως ανέφερα ήδη έχει λάβει 100 εκατομμύρια ευρώ για τις υποδομές και παροχή τροφής και περίθαλψης στους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στις επίσημες υποδομές. Όμως οι συνθήκες που επικρατούν στις υποδομές αυτές, ιδιαίτερα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, δεν ανταποκρίνονται στο μεγάλο ποσό που έχει δοθεί για αυτόν το σκοπό. Η παρέμβαση της OLAF, της ειδικής υπηρεσίας καταπολέμησης της απάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεικνύει ότι οι υποψίες κακοδιαχείρισης δεν είναι φαντασιώσεις κακών δημοσιογράφων και πολιτικών.
Είναι απαράδεκτο άνθρωποι οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για να ξεφύγουν από έναν αιματηρό εμφύλιο να συνεχίζουν να ζουν στην απόγνωση. Δεν μπορεί μητέρες να φοβούνται για την σωματική ακεραιότητα των ίδιων και των παιδιών τους. Τα συνεχή δημοσιεύματα και οι εικόνες που κάνουν το γύρο του κόσμου αποδεικνύουν ότι ακόμα και στο ζήτημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας, η ρητορική των προηγούμενων χρόνων διαψεύδεται από την πραγματικότητα. Αλλά η κυβέρνηση επιμένει, αν τα γεγονότα την διαψεύδουν τόσο το χειρότερο γι’ αυτά.
