Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν λύση σε κάθε πρόβλημα και άλλοι πάλι που βλέπουν πρόβλημα σε κάθε λύση.
Εδώ θα μιλήσουμε σαφώς για τους δεύτερους, γι’ αυτούς δηλαδή που όπως το λέει και ο λαός, κούνια που τους κούναγε!
Και βέβαια δεν μιλάμε για δηλώσεις και προβλέψεις που προέρχονται από όποιον να ’ναι, αλλά από εφευρέτες, διάνοιες, γκουρού της τεχνολογίας και μεγαλοστελέχη κολοσσών! Από αυτούς δηλαδή που περιμένεις να ξέρουν ακριβώς και να οραματίζονται αγέρωχα το αύριο.
Κι έτσι η Ιστορία τους έβαλε τα γυαλιά αναγκάζοντάς τους να δαγκωθούν για τη βαρύγδουπη δήλωσή τους.
Τι τα θες, αν είσαι οραματιστής μπορείς να λες αυτά…
Τηλέφωνο
«Αυτό το ‘‘τηλέφωνο’’ παραέχει πολλές ελλείψεις για να θεωρηθεί σοβαρό μέσο επικοινωνίας» – Μεγαλοστέλεχος της Western Union (1876)
Είτε ήταν ειλικρινής πεποίθηση είτε ευσεβής πόθος εκ μέρους της τηλεγραφικής φίρμας Western Union, τα έκαναν μαντάρα! Αυτό λοιπόν γράφτηκε σε εσωτερικό memo της εταιρίας όταν ο πτωχευμένος Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, ο εφευρέτης της πρώτης λειτουργικής τηλεφωνικής συσκευής, προσφέρθηκε να πουλήσει την πατέντα του στη φίρμα έναντι 100.000 δολαρίων. Κι έτσι, όχι μόνο τον απέρριψαν με το παλιομαραφέτι του, αλλά τα μεγαλοστελέχη έκαναν και την ακόλουθη δήλωση: «Δεν πιστεύουμε ότι αυτή η συσκευή θα μπορέσει ποτέ να στείλει αναγνωρίσιμο σήμα φωνής σε μια απόσταση αρκετών μιλίων. Ο Μπελ θέλει να εγκαταστήσει το τηλέφωνό του σε κάθε πόλη. Η ιδέα είναι ανόητη! Γιατί να θελήσει άλλωστε κάποιος να χρησιμοποιήσει την άκομψη και δύσχρηστη αυτή συσκευή όταν μπορεί απλώς να στείλει ένα μήνυμα στον τηλεγραφικό σταθμό και να έχει έτσι έτοιμο ένα καθαρογραμμένο μήνυμα σε κάθε μεγάλη πόλη των ΗΠΑ; Η συσκευή αυτή είναι απλώς ένα παιχνίδι … και δεν έχει καμία χρησιμότητα». Και όταν ο Γκράχαμ Μπελ κατοχύρωσε τη συσκευή που μπορούσε να μεταδώσει τη φωνή με ηλεκτρικό σήμα, πραγματοποιώντας την πρώτη ενσύρματη πειραματική τηλεφωνική επικοινωνία στις ΗΠΑ, αυτοί φανταζόμαστε χτυπούσαν το ξεροκέφαλό τους στον τοίχο…
Αυτοκίνητο
«Το άλογο είναι εδώ για να μείνει και το αυτοκίνητο είναι μόνο ένας νεωτερισμός, μια περαστική μόδα» – Πρόεδρος επενδυτικής τράπεζας (1903)
Ήταν ο πρόεδρος της Michigan Savings Bank που το δήλωσε αυτό στον νομικό εκπρόσωπο του Χένρι Φορντ, Horace Rackham, στην προσπάθειά του να αποθαρρύνει τον αμερικανό πιονέρο της αυτοκίνησης να μην ξεκινήσει την περιπέτειά του με τη Ford Motor Company το 1903! Ο τραπεζίτης όχι μόνο δεν θέλησε να επενδύσει στην εταιρία του Φορντ αλλά είδε στην όλη μόδα με το αυτοκίνητο μια περαστική τρέλα των καιρών. Ο Rackham δεν έδωσε φυσικά σημασία στη δήλωση και απογοητευμένος επένδυσε ο ίδιος κάπου 5.000 δολάρια στο επιχειρηματικό πλάνο του Φορντ. Το μερίδιο μάλιστα που του εξασφάλισε η επένδυσή του το πούλησε αργότερα έναντι 12,5 εκατ. δολαρίων! Όσο για το όραμα του Φορντ, δεν χρειάζεται συστάσεις: το 2007, κάπου 802 εκατομμύρια τετράτροχα οχήματα κυκλοφορούσαν στους δρόμους της οικουμένης…
Σιδηρόδρομος
«Το βασίλειό μου για ένα άλογο! Χαιρετίσματα στους σιδηροδρόμους!» – Αγγλική εφημερίδα (1825)
Είναι γεγονός ότι ο κόσμος δεν υποδέχτηκε πάντα με ενθουσιασμό την αντικατάσταση του παραδοσιακού αλόγου από τα μηχανοκίνητα μέσα, αν και το πλέον κωμικοτραγικό γεγονός εδώ παραμένει η βουλευτική κόντρα στο αγγλικό Κοινοβούλιο το 1825, όταν προτάθηκε η σιδηροδρομική ένωση Λίβερπουλ και Μάντσεστερ. Αφίσες, φυλλάδια και ο Τύπος της εποχής αποδείχθηκαν αρκετά αρτηριοσκληρωτικοί στην προοπτική αυτή, βλέποντας παντού εμπόδια στην κατασκευή της ράγας. Κι έτσι ο σιδηρόδρομος θα απέτρεπε τις αγελάδες από τη βοσκή και τα πουλερικά από το κλώσημα(!), την ίδια ώρα που ο δηλητηριασμένος αέρας από τις μηχανές των τρένων θα αποδεκάτιζε πουλιά, φασιανούς και αλεπούδες! Τα γειτονικά σπίτια θα καίγονταν μέχρι θεμελίων από τις αναθυμιάσεις των μηχανών και τα νέφη του καπνού θα τύλιγαν στη φονική τους δράση τις πόλεις της Αγγλίας. Όσο για το ταξίδι με το τρένο, θα ήταν λέει πάρα πολύ επικίνδυνο (θα έσκαγαν οι καυστήρες και θα εξαΰλωναν τους επιβάτες!), σωστή αποκοτιά δηλαδή, την ίδια στιγμή που θα ερήμωναν και τα πανδοχεία της χώρας. Οι φόβοι αυτοί όμως θα έμεναν λέει στα χαρτιά, καθώς το απίστευτο βάρος των συρμών θα τους απέτρεπε από το να κινηθούν, καθώς ο ατμός δεν είχε την απαραίτητη δύναμη για να κινήσει τα τέρατα αυτά. Κοντολογίς, για τμήμα τουλάχιστον της αγγλικής κοινωνίας, ο σιδηρόδρομος ήταν η μεγάλη μάστιγα του μέλλοντος, η πληγή που θα ερήμωνε τη χώρα. Περιττό να αναφερθεί ότι αυτό δεν συνέβη ποτέ…
Πτητικές μηχανές, ραδιόφωνο και ακτίνες Χ
«Βαρύτερες από τον αέρα πτητικές μηχανές είναι αδύνατες», «Το ραδιόφωνο δεν έχει κανένα μέλλον», «Οι ακτίνες Χ είναι φάρσα» – Λόρδος Κέλβιν
Το μπαράζ αυτό των λαθεμένων προβλέψεων προέρχεται δυστυχώς από έναν από τους κορυφαίους φυσικούς όλων των εποχών, τον Ουίλιαμ Τόμσον, περισσότερο γνωστό ως Λόρδο Κέλβιν (1824-1907)! Η διάνοια από την Ιρλανδία που πατεντάρισε περισσότερες από 70 εφευρέσεις, ανέλυσε μια σειρά από θερμοδυναμικά φαινόμενα και χάρισε στην ανθρωπότητα τη θερμοκρασιακή κλίμακα που φέρει το όνομά του δεν ήταν καθόλου καλός στην εκτίμηση των εφευρέσεων που δεν έφεραν τη σφραγίδα του. Ο άνθρωπος που γεφύρωσε τηλεγραφικά τις δύο πλευρές του Ατλαντικού με υποβρύχια καλωδίωση και έκανε τόσα πολλά που θα χρειαζόμασταν ξεχωριστό άρθρο για να μνημονεύσουμε δεν πίστευε καθόλου στα αεροπλάνα, το ραδιόφωνο και τις ακτίνες Χ και δεν έχανε ευκαιρία να το τονίζει. Το 1900 μάλιστα, σε συνέδριο φυσικών στην Αγγλία, δεν δίστασε να δηλώσει περαιτέρω: «Δεν υπάρχει τίποτα καινούριο να ανακαλυφθεί πια στη φυσική. Ό,τι απομένει είναι μόνο ακριβέστερες μετρήσεις»! Ευτυχώς που δεν έζησε δηλαδή ο επιστήμονας για να δει την πλήρη ανατροπή της φυσικής γνώσης του καιρού του…
Τηλεόραση
«Η τηλεόραση δεν θα είναι σε θέση να κρατήσει το μερίδιο της αγοράς που κατέλαβε έπειτα από τους πρώτους έξι μήνες της. Οι άνθρωποι θα κουραστούν σύντομα να χαζεύουν το ξύλινο κουτί κάθε βράδυ» – Μεγιστάνας της κινηματογραφίας (1946)
Η δήλωση ανήκει στον «πολύ» Darryl F. Zanuck, τον μεγαλοπαραγωγό και ένα από τα αφεντικά του Χόλιγουντ της εποχής! Και δεν ήταν φυσικά ο μόνος. Σε άρθρο του 1939, η εφημερίδα «The New York Times» έγραφε: «Το πρόβλημα με την τηλεόραση είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να κολλούν τα μάτια τους στην οθόνη και ο μέσος Αμερικανός δεν έχει καθόλου χρόνο για κάτι τέτοιο». Το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα με το χαζοκούτι είναι περιττό να αναφερθεί, καθώς οι άνθρωποι όχι μόνο βρήκαν τελικά χρόνο για τη νέα τρέλα, αλλά εξοικονόμησαν πολλές ώρες την ημέρα ώστε να τις αφιερώσουν στην TV. Σε έρευνα της Nielsen του 2010, ο μέσος Αμερικανός κολλά τα μάτια του στην οθόνη για 5 ώρες τη μέρα, την ίδια στιγμή που κάθε σπίτι φιλοξενεί πια περισσότερες της μίας τηλεοπτικές συσκευές. Άμα ξέρεις να αναλύεις την αγορά και να διαβάζεις το μέλλον…
Πυρηνική ενέργεια
«Δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι [η πυρηνική ενέργεια] θα επιτευχθεί ποτέ. Αυτό θα σήμαινε ότι το άτομο θα έπρεπε να διασπάται κατά βούληση» – Άλμπερτ Αϊνστάιν (1934)
Την ίδια χρονιά που ο τρομερός φυσικός έκανε τη δήλωση αυτή στην εφημερίδα «Pittsburgh Post-Gazette» (29 Δεκεμβρίου 1934), ο Ενρίκο Φέρμι πετύχαινε ήδη την πρώτη τεχνητή αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση! Κι έτσι 3 χρόνια αργότερα, το 1942, ο Φέρμι κατασκεύασε τον πρώτο ατομικό αντιδραστήρα στο Σικάγο, με πολλούς ακόμα διαπρεπείς επιστήμονες του καιρού να επιβαίνουν πια στο άρμα της διάσπασης του ατόμου και της πυρηνικής περιπέτειας! Ακόμα και τότε όμως ο ναύαρχος των ΗΠΑ William Leahy έσπευσε να προειδοποιήσει τον πρόεδρο Τρούμαν για την επερχόμενη ατομική βόμβα: «Αυτή είναι η μεγαλύτερη βλακεία που κάναμε ποτέ, η βόμβα δεν θα εκραγεί, και μιλάω πάντα ως ειδικός στα εκρηκτικά»! Κι όμως έσκασε: η πρώτη ατομική που χρησιμοποιήθηκε για πολεμικούς σκοπούς κατέπεσε στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945, δείχνοντας στην οικουμένη ότι η ανθρώπινη εμπλοκή με την πυρηνική ενέργεια μπορούσε να είναι ταυτοχρόνως ευλογία και κατάρα. Το 1954, η Σοβιετική Ένωση γινόταν η πρώτη χώρα που ηλεκτροδοτούσε τμήμα της με τη βοήθεια της πυρηνικής ενέργειας…
Διάστημα
«Ένας πύραυλος δεν θα μπορέσει ποτέ να εγκαταλείψει την ατμόσφαιρα της Γης» – «The New York Times» (1936)
Λέτε να κοκκίνισαν από ντροπή ο εκδότης και ο διευθυντής της εφημερίδας όταν μόλις 10 χρόνια μετά την εμφατική τους δήλωση, τον Ιανουάριο του 1946, η αμερικανική κυβέρνηση χρηματοδότησε την έναρξη της διαστημικής περιπέτειας του ανθρώπου; Κι έτσι στις 22 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς εκτοξεύτηκε πράγματι ο πρώτος αμερικανικός πύραυλος, ο φοβερός και τρομερός WAC, ο οποίος έφτασε σε υψόμετρο 50 μιλίων, γινόμενος έτσι το πρώτο ανθρώπινο δημιούργημα που αψηφούσε τη γήινη βαρύτητα και απεγκλωβιζόταν από την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας! Για να μη μιλήσουμε καν για το τι συνέβη στις 20 Ιουλίου 1969, όταν πατήσαμε στο Φεγγάρι. Τι έκαναν οι «Times» γι’ αυτό; Ζήτησαν δημοσίως συγνώμη από τις σελίδες τους στις 17 Ιουλίου 1969, την ώρα δηλαδή που το διαστημόπλοιο Apollo 11 ήταν καθοδόν για τη Σελήνη…
Ηλεκτρονικός Υπολογιστής
«Θεωρώ πως υπάρχει παγκόσμια αγορά μπορεί και για πέντε υπολογιστές!» – Πρόεδρος της IBM (1943)
Πρέπει να συνεχίσουμε; Η δήλωση ανήκει στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του τεχνολογικού κολοσσού ΙΒΜ, Thomas Watson, ο οποίος υποδέχτηκε με τον απαισιόδοξο αυτό τρόπο την εφεύρεση που ερχόταν ολοταχώς για να αλλάξει τον κόσμο όπως τον ξέραμε! Και φυσικά δεν ήταν ο μόνος. Ο Ken Olsen, ιδρυτής της Digital Equipment Corporation, έσπευσε να σιγοντάρει την εμφατική δήλωση του «γκουρού» Watson, κι αυτό τρεις δεκαετίες αργότερα, σε τεχνολογικό συνέδριο του 1977: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον άνθρωπο να έχει ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι του». Την ώρα που τα έλεγε βέβαια αυτά, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο προσωπικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές είχαν αγοραστεί παγκοσμίως (μέσα της δεκαετίας του 1970)…
Ίντερνετ
«Το ίντερνετ θα αποδειχθεί σύντομα ένα φαντασμαγορικό σουπερνόβα και το 1996 θα γκρεμιστεί μεγαλοπρεπώς» – Robert Metcalfe (1995)
Η ντροπιαστική αυτή δήλωση ανήκει στον σπουδαίο Dr. Metcalfe, καθηγητή τεχνολογίας στο Χάρβαρντ, συνιδρυτή του Ethernet και πιονέρου του ίντερνετ(!), ο οποίος δεν μάσησε τα λόγια του σε συνέντευξη του περιοδικού «InfoWorld» το 1995. Και σαν να μη φτάνει αυτό, ο ίδιος υποσχέθηκε να φάει τη γλώσσα του αν έκανε λάθος. Τη γλώσσα του δεν την έφαγε βέβαια, έκανε όμως κάτι αντίστοιχα εμφατικό: ήταν στο 6ο Διεθνές Συνέδριο για το Ίντερνετ το 1997, εφοδιασμένος με μίξερ χειρός, που κομμάτιασε το απόκομμα από το περιοδικό με τη λαθεμένη του δήλωση και το καταβρόχθισε μπροστά στα έκπληκτα μάτια του κοινού! Καλύτερα να μασάς δηλαδή…
Online αγορές
«Τα ηλεκτρονικά ψώνια, την ώρα που είναι απολύτως εφικτά, θα πατώσουν γιατί οι γυναίκες θέλουν να βγαίνουν έξω από το σπίτι, θέλουν να αγγίζουν το εμπόρευμα και θέλουν να μπορούν να αλλάζουν τη γνώμη τους» – Περιοδικό «Time» (1966)
Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για το λαθεμένο της πρόβλεψης του έγκριτου περιοδικού, καθώς το 2012 οι πωλήσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου άγγιξαν το 1 τρισ. δολάρια! Φαίνεται ότι οι κυρίες προτιμούν την ευκολία χρήσης και τις καλές ηλεκτρονικές τιμές που προσφέρει το ίντερνετ, βγαίνοντας ταυτοχρόνως από το σπίτι και για άλλα πράγματα αυτές τις μέρες…
