Οι Financial Times σε δημοσίευμά τους αναλύουν τις «επιλογές» της Ρωσίας για τη χρήση πυρηνικών
«Έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη πυρηνική απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962:
καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να περιφρουρήσει την εισβολή του στην Ουκρανία, έχει εντείνει τις απειλές του για χρήση πυρηνικών όπλων», αναφέρουν οι Financial Times και παραθέτουν τις εκτιμήσεις αναλυτών για τις πιθανούς στόχους μιας τέτοιας απόφασης αλλά και τις πιθανές επιπτώσεις.
Δυτικοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι ο κίνδυνος να αναπτύξει ο Πούτιν πυρηνικά όπλα είναι χαμηλός. Αλλά καθώς οι ρωσικές δυνάμεις υφίστανται στρατιωτικές αποτυχίες στη νοτιοανατολική Ουκρανία, αναγνωρίζουν επίσης ότι ο κίνδυνος αυξάνεται, τη στιγμή μάλιστα που σε επίπεδο ρητορικής έχουν αυξηθεί οι αναφορές στη χρήση πυρηνικών έστω και όταν περιορίζονται στο επίπεδο του αμυντικού δόγματος της Ρωσίας.
Ακολουθούν όσα γνωρίζουμε για τα πυρηνικά όπλα που ο Πούτιν θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει, όπως αναφέρουν οι FT:
Τακτικά vs στρατηγικά πυρηνικά όπλα
Η κρίση των πυραύλων της Κούβας αφορούσε τα «στρατηγικά» πυρηνικά όπλα, τα οποία είναι αρκετά ισχυρά για να εξαφανίσουν ολόκληρες πόλεις χιλιάδες μίλια μακριά από το πεδίο μάχης. Αντίθετα στην Ουκρανία η συζήτηση γύρω από τη χρήση πυρηνικών αφορά τα λεγόμενα «τακτικά» πυρηνικά όπλα, που προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης και είναι σχεδιασμένα να καταστρέφουν στόχους σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
Ακόμη και έτσι, πολλές από τις πυρηνικές κεφαλές είναι ισχυρότερες από την ατομική βόμβα που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα, η οποία είχε εκρηκτική ισχύ ισοδύναμη με περίπου 20 κιλοτόνους TNT.
Παρόλα αυτά εξακολουθούν να είναι ισχυρότερα από την ατομική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα από τις ΗΠΑ η ισχύς της οποίας ήταν ίση με 20 κιλοτόνους δυναμίτη. «Τα αποκαλούμενα τακτικά όπλα έχουν ένα εύρος ισχύος από 1 έως 50 κιλοτόνους δυναμίτη ώστε να καταστρέφουν εκτάσεις έως και δύο τετραγωνικών μιλίων» εξήγησε στο BBC ο πρώην επικεφαλής του βρετανικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων.
Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ διατηρούσαν κάποτε τεράστια αποθέματα, αλλά μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου οι ΗΠΑ κράτησαν μόνο 230 από αυτά, πιστεύοντας ότι «τα όλο και πιο αποτελεσματικά συμβατικά όπλα θα μπορούσαν να κάνουν καλύτερα τη δουλειά», σύμφωνα με μια ανάλυση του 1989 που δημοσιεύθηκε από το Bulletin of the Atomic Scientists.
Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι η Ρωσία διαθέτει στο οπλοστάσιό της περίπου 2.000 τέτοια τακτικά πυρηνικά όπλα που μπορούν να τοποθετηθούν σε διάφορα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τα συμβατικά εκρηκτικά, όπως οι πύραυλοι cruise Kalibr ή οι βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, και μπορούν να εκτοξευθούν από την ξηρά ή τη θάλασσα.
Οι ειδικοί βλέπουν τρεις πιθανούς τρόπους με τους οποίους η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα τακτικά πυρηνικά όπλα.
Χρήση πυρηνικών για επίδειξη δύναμης
Ο πρώτος τρόπος είναι να χρησιμοποιηθούν για επίδειξη δύναμης είναι επιδεικτικός – μια πυρηνική βολή που δεν θα σκοτώσει κανέναν. Θα μπορούσε να είναι μια υπόγεια έκρηξη στη Μαύρη Θάλασσα, σε μεγάλο υψόμετρο πάνω από την Ουκρανία ή σε μια ακατοίκητη περιοχή όπως το Φιδονήσι.
Ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός από ένα τέτοιο χτύπημα θα «έκαιγε» όλες τις απροστάτευτες ηλεκτρικές συσκευές ενώ το ραδιενεργό κύμα, αν και υψηλό αρχικά, στη συνέχεια θα μειωνόταν σε 1% μέσα στις πρώτες 48 ώρες. Ωστόσο η ραδιενεργή σκόνη που θα καθόταν το πρώτο 24ωρο αποτελεί έναν ακραίο βιολογικό κίνδυνο ενώ οι άνεμοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν ραδιενεργά σωματίδια σε αρκετά σημεία της υφηλίου.
Σύμφωνα με τους αναλυτές ακόμα και ένα τέτοιο χτύπημα θα μπορούσε να προκαλέσει κλιμάκωση και θα αύξανε τους κινδύνους για μια ρωσική επίθεση σε μια μεγάλη πόλη.
Χτύπημα σε στρατιωτικό στόχο
Το δεύτερο σενάριο είναι ένα χτύπημα σε έναν ουκρανικό στρατιωτικό στόχο ή σε μία κρίσιμη υποδομή – για παράδειγμα, ένα πυραυλικό χτύπημα στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια.
Το πόσο χρήσιμο θα ήταν αυτό είναι επίσης προς αμφισβήτηση. Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά διασκορπισμένες και μελέτες του αμερικανικού στρατού έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μια πολεμική κεφαλή ενός κιλοτόνου πρέπει να πυροδοτηθεί σε απόσταση 90 μέτρων από ένα άρμα για να προκαλέσει σοβαρή ζημιά.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν θα είχε νόημα για τη Ρωσία να πλήξει στόχους μάχης σε περιοχές που τώρα θεωρεί δικές της. Ο στρατός της Ρωσίας θα ήταν επίσης εκτεθειμένος στη ραδιενέργεια.
Επίθεση σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ
Η τρίτη και πιο κλιμακούμενη κίνηση θα ήταν ένα χτύπημα σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ – όπως πρότεινε ο Dmitri Trenin, πρώην επικεφαλής του Carnegie Moscow Center, ενός ρωσικού think tank.
Σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση την περασμένη εβδομάδα, ο Trenin δήλωσε ότι η Ρωσία πρέπει να δείξει ότι εννοεί στα σοβαρά ένα πυρηνικό χτύπημα ακόμα και εναντίον των ΗΠΑ για να είναι αποτελεσματική η αποτρεπτική της δύναμη. Πρόσθεσε επίσης ότι η Δύση έκανε λάθος να υποθέσει ότι η απάντηση του Πούτιν σε ήττες στο πεδίο της μάχης με τη χρήση πυρηνικών όπλων αφορά μόνο την Ουκρανία.
Το πώς θα αντιδρούσε η Δύση σε μια επίθεση κατά του ΝΑΤΟ είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Το άρθρο 5 του καταστατικού χάρτη του ΝΑΤΟ που προβλέπει συλλογική απάντηση από τα άλλα κράτη μέλη θα ενεργοποιούνταν και η Ρωσία θα διακινδύνευε μια σαρωτική πυρηνική απάντηση από τις ΗΠΑ.
Τον περασμένο μήνα ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν είχε δηλώσει ότι κάθε ρωσικό πυρηνικό χτύπημα θα είχε «καταστροφικές συνέπειες» χωρίς να τις οριοθετήσει προσθέτοντας ότι η Ουάσιγκτον είχε ενημερώσει σε ιδιωτικές συζητήσεις τη Μόσχα για την αντίδραση της Δύσης.
Την Κυριακή, δε, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε με «σοβαρές συνέπειες» τη Ρωσία, οι οποίες, κατά των πρώην διευθυντή της CIA, Ντέιβιντ Πετρέους, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ένα συμβατικό στρατιωτικό χτύπημα το οποίο θα κατέστρεφε τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας.
