Ήταν 03:00 ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, όταν ο Πρεσβευτής της Ιταλίας στην Αθήνα Εμμανουέλε Γκράτσι, χτυπούσε το κουδούνι της οικίας του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά, επιδίδοντάς του το ιταλικό τελεσίγραφο. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Ωστόσο, ίσως είναι λιγότερο γνωστό το γεγονός, πως ο Ιωάννης Μεταξάς διατηρούσε προσωπικό ημερολόγιο στ’ οποίο κατέγραφε τις σκέψεις του, τις ανησυχίες του, την αλληλογραφία καθώς και συμβάντα από την ζωή του. Ξεκίνησε να γράφει σ’ αυτό το 1896, και με ελάχιστες διακοπές, συνέχισε έως το 1941 και λίγες ημέρες πριν από το θάνατό του (17.1.1941).
Η καταγραφή της 28/10/1940 στο ημερολόγιό του Μεταξά, αποτελεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο. Έγραψε συγκεκριμένα :
«28 Οκτωβρίου, Δευτέρα. Νύκτα στις τρείς με ξυπνούν, ο Τραυλός. Έρχεται ο Grazzi. – Πόλεμος! – Ζητώ αμέσως Νικολούδη, Μαυρουδή. -Αναφέρω Bασιλέα. – Καλώ Πάλαιρετ και ζητώ βοήθειαν Αγγλίας. -Κατεβαίνω 5 Υπουργικόν Συμβούλιον. Όλοι πιστοί και Μαυρουδής. – Όλοι πλην Κύρου. – Βασιλεύς. Περιφορά μαζί του. Φανατισμός του λαού αφάνταστος. – Μάχαι εις σύνορα Ηπείρου. – Βομβαρδισμοί. Σειρήνες. – Αρχίζουμε να τακτοποιούμεθα. Ο Θεός βοηθός !!!».
Ουσιαστικά ο Μεταξάς περιγράφει λακωνικά στο ημερολόγιό του, τα γεγονότα που ακολούθησαν της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της απάντησης «Alors c’ est la guerre» (επομένως έχουμε πόλεμο) στον Γκράτσι.
Ποια όμως είναι τα πρόσωπα που αναφέρει στο ημερολόγιό του, εκείνη την ιστορική μέρα ο Ιωάννης Μεταξάς ;
Ο Τραυλός που τον ξυπνάει, ήταν το επίθετο του αρχιφύλακα έξω από την οικία του.
Οι Θεολόγος Νικολούδης και Νικόλαος Μαυρουδής που ζήτησε να συναντήσει ακόμη και πριν την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον βασιλέα Γεώργιο, ήταν ο υπουργός Τύπου και Τουρισμού και ο υφυπουργός Εξωτερικών αντίστοιχα.
Ο Πάλαιρετ με τον οποίον επικοινωνεί τηλεφωνικά ζητώντας την στρατιωτική βοήθεια της Αγγλίας, ήταν ο πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Αθήνα Mίκαελ Πάλαιρετ.
Ο Αλέξης Κύρου, ήταν τμηματάρχης του υπουργείου Εξωτερικών.
