Μια ψυχοσωματική διαταραχή είναι μια ασθένεια, η οποία περιλαμβάνει τόσο το μυαλό, όσο και το σώμα.

Μερικές σωματικές ασθένειες πιστεύεται ότι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο να επιδεινωθούν εξαιτίας παραγόντων ψυχικής υγείας, όπως το στρες και το άγχος.

Όταν συμβαίνει αυτό, τότε ορισμένες ασθένειες εκδηλώνονται με ψυχοσωματικά συμπτώματα.

Ποιες ασθένειες είναι ψυχοσωματικές;

Σε ένα βαθμό, οι πιο πολλές ασθένειες μπορούν να χαρακτηριστούν ως ψυχοσωματικές, αφού αφορούν τόσο το μυαλό, όσο και το σώμα.

Υπάρχει μια διανοητική πτυχή σε κάθε σωματική ασθένεια. Το πώς θα αντιδράσει ο οργανισμός μας σε μια ασθένεια και το πώς θα αντιμετωπίσουμε τη νόσο, διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο. Για παράδειγμα, το εξάνθημα της ψωρίασης μπορεί να μην ενοχλεί πολύ κάποιους ανθρώπους. Ωστόσο, το εξάνθημα σε διάφορα μέρη του σώματος μπορεί να προκαλέσει στρες και κατάθλιψη σε κάποιους άλλους.

Μπορεί να υπάρχουν φυσικές συνέπειες από μια ψυχική ασθένεια. Για παράδειγμα, με ορισμένες ψυχικές ασθένειες το άτομο δεν μπορεί να φάει, ή να φροντίσει τον εαυτό του επαρκώς, κάτι που μπορεί να προκαλέσει σωματικά προβλήματα.

Ωστόσο, ο όρος ψυχοσωματική διαταραχή χρησιμοποιείται κυρίως με τον ακόλουθο ορισμό: μια σωματική ασθένεια που πιστεύεται ότι προκαλείται, ή επιδεινώνεται, από ψυχικούς παράγοντες.

Μερικές σωματικές ασθένειες που επιδεινώνονται συνήθως από παράγοντες ψυχικής υγείας είναι η ψωρίαση, το έκζεμα, το έλκος στομάχου, η υψηλή πίεση του αίματος και οι καρδιακές παθήσεις. Πιστεύεται, δηλαδή, ότι το καθεαυτό μέρος της ασθένειας (πχ η έκταση του εξανθήματος, το επίπεδο της πίεσης του αίματος κλπ) μπορεί να επηρεαστεί από ψυχικούς παράγοντες. Αυτό, ωστόσο, είναι δύσκολο να αποδειχθεί.

Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης τον όρο ψυχοσωματική διαταραχή όταν οι ψυχικοί παράγοντες προκαλούν σωματικά συμπτώματα, χωρίς ωστόσο να συνυπάρχει κάποια σωματική ασθένεια. Για παράδειγμα, ένας πόνος στο στήθος μπορεί να προκληθεί από το στρες και όχι από κάποια σωματική ασθένεια.

Πώς μπορεί ο νους να επηρεάζει τις σωματικές ασθένειες;

Είναι γνωστό ότι το μυαλό μπορεί να προκαλέσει ψυχοσωματικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, όταν όσοι νιώθουν έντονο φόβο, ή ανησυχία μπορεί να αναπτύξουν:

– Ταχυκαρδία

– Αίσθημα αδιαθεσίας (ναυτία)

– Τρέμουλο

– Εφίδρωση

– Ξηροστομία

– Πόνο στο στήθος

– Πονοκέφαλο

– Έναν “κόμπο” στο στομάχι

– Γρήγορη αναπνοή

Αυτά τα ψυχοσωματικά συμπτώματα οφείλονται στην αυξημένη δραστηριότητα των νευρικών ερεθισμάτων που στέλνονται από τον εγκέφαλο σε διάφορα μέρη του σώματος και στην απελευθέρωση της αδρεναλίνης (επινεφρίνη) στην κυκλοφορία του αίματος, όταν το άτομο είναι ανήσυχο και σε μεγάλο άγχος.

Ωστόσο, ο ακριβής τρόπος που το μυαλό μπορεί να προκαλέσει ορισμένα άλλα συμπτώματα δεν είναι σαφής. Επίσης, ούτε ο τρόπος που ο νους μπορεί να επηρεάσει τις καθεαυτές σωματικές παθήσεις (εξανθήματα, αρτηριακή πίεση, κλπ) είναι σαφής. Μπορεί να έχει να κάνει με τα νευρικά σήματα που διαχέονται στο σώμα και τα οποία δεν καταλαβαίνουμε πλήρως. Υπάρχουν, επίσης, κάποια στοιχεία ότι ο εγκέφαλος μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσει ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο εμπλέκεται σε διάφορες σωματικές ασθένειες.

Τι θεραπείες υπάρχουν για τα ψυχοσωματικά συμπτώματα;

Κάθε ασθένεια έχει τη δική της πορεία και επιλογή θεραπείας. Για τις σωματικές ασθένειες, οι φυσικές θεραπείες, όπως η φαρμακευτική αγωγή και οι εγχειρήσεις, είναι συνήθως οι πιο σημαντικές. Ωστόσο, οι γιατροί συνήθως θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, λαμβάνουν υπόψη τους και τους ψυχικούς και κοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν σε αυτήν. Έτσι, οι θεραπείες για την μείωση του στρες, του άγχους, της κατάθλιψης κλπ, μπορεί να βοηθήσουν τον ασθενή, αν ο γιατρός κρίνει ότι συμβάλλουν στη σωματική του ασθένεια.