Σε κάθε ιστορική περίοδο της ανθρωπότητας, πρώτα άλλαζαν οι κοινωνικοοικονομικές και τεχνολογικές συνθήκες και στη συνέχεια άλλαζαν και τα πολιτικά συστήματα.
Για παράδειγμα, όταν η κοινωνικοοικονομική ζωή της ανθρωπότητας ήταν γεωργική, οι άρχοντες – εξουσιαστές ήταν εκείνοι που κατείχαν γη και ο πλούτος μετρούνταν με βάση την έκταση της γης και το παραγόμενο από αυτή προϊόν.
Η μεταποίηση τότε περιοριζόταν σε απλή χειροτεχνία σε μικρές μονάδες που δεν καθόριζαν αποφασιστικά τον πλούτο και την εξουσία. Το πολιτικό σύστημα ήταν αυτό της μοναρχίας, όπου ο μονάρχης αντλούσε την εξουσία του από την συναίνεση και συγκατάθεση των μεγαλοτσιφλικάδων αρχόντων, χωρίς να λείπουν φυσικά και οι εσωτερικές συγκρούσεις που αποδείκνυαν τον κανόνα. Οι λαϊκές μάζες δεν έπαιζαν κανένα απολύτως ρόλο στην ανάδειξη και την εξουσία του μονάρχη. Αυτή προερχόταν από τους κατόχους του πλούτου (δηλαδή της γης και των προϊόντων της).
Κάποια στιγμή, με την εφεύρεση των μηχανών (ειδικά της ατμομηχανής) και την εισαγωγή τους σε αντικατάσταση της μέχρι τότε χειροτεχνίας, άρχισε να αναπτύσσεται η μαζική βιομηχανική παραγωγή (βιομηχανική επανάσταση), η οποία οδήγησε μεγάλες μάζες να εγκαταλείψουν την ύπαιθρο και να συγκεντρωθούν γύρω από τα νέα εργοστάσια. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό το εμπόριο και ο τραπεζικός τομέας.
Η γεωργική παραγωγή, αν και συνέχιζε φυσικά να υπάρχει, εντούτοις πέρασε σε δεύτερη μοίρα και η εξουσία των μεγαλοτσιφλικάδων αποδυναμώθηκε. Νέα τάξη αρχόντων – πραγματικών εξουσιαστών ήταν πλέον αυτή των μεγαλοβιομηχάνων – μεγαλοαστών και ο πλούτος προερχόταν κυρίως από τη βιομηχανία, το εμπόριο κ.λ.π. Η μοναρχία έχασε τα παραδοσιακά της στηρίγματα και κατέρρευσε. Η νέα τάξη των μεγαλοαστών εισήγαγε το ολιγαρχικό σύστημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με τα πρώτα κοινοβούλια να αποτελούνται αποκλειστικά από μεγαλοαστούς, οι δε πρώτοι ψηφοφόροι ήταν μόνο άνδρες και μόνο εκείνοι που είχαν ένα ορισμένο μεγάλο επίπεδο πλούτου. Οι μεγάλες λαϊκές μάζες και πάλι δεν είχαν κάποια δικαιοδοσία, ούτε μπορούσαν να επέμβουν.
Απλά αργότερα τους δόθηκε σταδιακά η δυνατότητα να επιλέγουν μεταξύ προκαθορισμένων και ελέγξιμων από την ολιγαρχία κομματικών μορφωμάτων. Κατά το στάδιο αυτό ο τραπεζικός τομέας δεν είχε ακόμα την ισχύ που έχει σήμερα.
Σήμερα βρισκόμαστε πάλι σε μεταβατική περίοδο. Ο πλούτος σήμερα άλλαξε τρόπο παραγωγής και σήμερα παράγεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ενώ οι νέοι άρχοντες – εξουσιαστές προέρχονται από αυτόν τον τομέα (κυρίως τράπεζες, funds, χρηματιστήρια κ.λ.π.).
Ο σημερινός πλούτος είναι πλέον το ίδιο το χρήμα (που μέχρι τότε ήταν περισσότερο μέσο ανταλλαγής αγαθών), το οποίο παράγεται από τους τραπεζίτες με αέρα, μέσω των δανείων που χορηγούν και πολλαπλασιάζεται με τα διάφορα χρηματοπιστωτικά παιχνίδια. Για να μπορέσει όμως να λειτουργήσει αποτελεσματικά αυτό το νέο σύστημα, έπρεπε να βγει έξω από τα στενά όρια του εθνικού κράτους και τους κυβερνητικούς ελέγχους και να καταστεί παγκόσμιο. Ενώ λοιπόν έχουμε νέα αλλαγή στην παγκόσμια κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ενώ πλέον την πραγματική εξουσία δεν την ασκούν οι εθνικοί μεγαλοβιομήχανοι, αλλά οι διεθνείς καζινοκαπιταλιστές, εντούτοις όμως εξακολουθεί να ισχύει το ολιγαρχικό εθνικό σύστημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, χωρίς όμως να μπορούν να το ελέγξουν οι παραδοσιακοί εθνικοί μεγαλοαστοί.
Σήμερα λοιπόν, τα εθνικά αντιπροσωπευτικά συστήματα της ολιγαρχικής κοινοβουλευτικής δημοκρατία, ελέγχονται άνετα από τους διεθνείς καζινοκαπιταλιστές, ενώ και πάλι οι μεγάλες λαϊκές μάζες δεν μπορούν να επέμβουν, οδηγούμενες ως πρόβατα επί σφαγή.
Λογικά το πολιτικό σύστημα που πρέπει να ακολουθήσει είναι αυτό της πραγματικής δημοκρατίας, αφενός για να μπορέσουν οι λαϊκές μάζες να αυτοπροστατευτούν αποτελεσματικά, αφετέρου γιατί το προβλέπει ο λογικός Αριστοτέλειος κύκλος των πολιτευμάτων (μοναρχία, ολιγαρχία, δημοκρατία).
Όμως, όπως ειπώθηκε πιο πάνω, τη μορφή του νέου πολιτικού συστήματος αναμένεται ιστορικά να την καθορίσουν οι πραγματικοί εξουσιαστές. Οι οποίοι, δεν αποκλείεται να οδηγήσουν την ανθρωπότητα σε πιο ολοκληρωτικές και εύκολα ελέγξιμες καταστάσεις, βοηθούσης και της νέας τεχνολογίας, την οποία εξουσιάζουν πλήρως οι νέοι άρχοντες. Αντίθετα οι λαϊκές μάζες απλά είναι χρήστες – καταναλωτές της.
Σε κάθε περίπτωση, δεν βλέπω να επιβιώνει το εθνικό κράτος με τη μορφή που άνθισε στη βιομηχανική εποχή. Τόσο οι νέοι άρχοντες, όσο και η ίδια η πραγματικότητα της οικονομικής και τεχνολογικής παγκοσμιοποίησης, επιβάλλουν τη διάσπαση των παραδοσιακών εθνικών κρατών σε μικρότερες και πιο εύκολα ελέγξιμες κοινωνικές μονάδες. Όμως όσο πιο πολύ θα μικραίνει μια κοινότητα ανθρώπων, τόσο πιο πολύ θα αυξάνει η εσωτερική της δημοκρατία.
Όπως και να έχει, ζούμε μια παγκόσμια μεταβατική περίοδο και έχουμε να δούμε πολλά «τέρατα» ακόμα. Ήδη στην πατρίδα μας συμβαίνουν «σημεία και τέρατα» χωρίς, όχι μόνο να μπορούμε να επέμβουμε, αλλά ούτε καν να τα κατανοήσουμε.
Πέτρος Χασάπης
