«Το έτος 2015, θα μείνει στην ιστορία για την σπαρακτική εικόνα ενός άψυχου μικρού αγοριού σε μια παραλία».
Η δήλωση της Marie-Pierre Poirier, Ειδικής Συντονίστριας της UNICEF για την Προσφυγική και Μεταναστευτική Κρίση στην Ευρώπη, έρχεται από τη Γενεύη και μας υπενθυμίζει πολλά από όσα ζήσαμε μέσα στο χρόνο.
«Ήταν μια χρονιά που είδε εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά και τις οικογένειές να παίρνουν τους δρόμους αφήνοντας πίσω τον τρόμο, σε μια οδύσσεια της ελπίδας κατά μήκους της Ευρώπης. Ήταν η χρονιά του μαζικού εκτοπισμού. Και δεν φαίνεται να υπάρχει τέλος.
Για να γίνει το 2016 μια καλύτερη χρονιά για τα παιδιά, θα πρέπει να εστιάσουμε καλύτερα στις ανάγκες τους. Αυτά είναι τα λιγότερο υπεύθυνα για την κρίση αλλά πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα.
Πέρυσι, το 2014, ήταν η πιο καταστροφική χρονιά στην ιστορία για τα παιδιά. Σε όλο τον κόσμο – από τη Συρία και το Ιράκ μέχρι το Αφγανιστάν, την Υεμένη και πέρα, εκατομμύρια παιδιών υπήρξαν θύματα τρομερής βαρβαρότητας και εξαναγκαστικής στρατολόγησης – στερημένα από τη μάθηση και εκτεθειμένα σε απερίγραπτες απώλειες. Πολλά έχασαν τη ζωή τους. Πολλά περισσότερα αποστερήθηκαν την παιδική τους ηλικία.
-Περίπου 500 παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους στη θάλασσα
Ήταν μόνο θέμα χρόνου πριν η κρίση αυτή μεταφερθεί στις θάλασσες, στα σύνορα, και στην πίσω αυλή της Ευρώπης το 2015. Γιατί το 2014 ήταν πραγματικά το έτος κατά το οποίο φυτεύτηκαν οι σπόροι για ένα έτος που είδε εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά ξεριζωμένα και στους δρόμους να καταφθάνουν στην Ευρώπη.
Μέχρι σήμερα, σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι, το ένα τρίτο των οποίων είναι παιδιά, έχουν κάνει το παρακινδυνευμένο ταξίδι προς την Ευρώπη. Περίπου 500 παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους στη θάλασσα. Αμέτρητα περισσότερα έχασαν τους αγαπημένους τους, άφησαν τα σπίτια και τις κοινότητες τους. Έχουν υποφέρει τρομακτικά ταξίδια μέσα σε βάρκες και απρόβλεπτους συνοριακούς αποκλεισμούς.
Η κλίμακα και η ταχύτητα αυτής της κρίσης αποτελεί μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για την Ευρώπη. Οι επιπτώσεις στα παιδιά είναι επίσης πρωτοφανείς. Αυτή είναι μια κρίση που αφορά τα παιδιά. Η ανταπόκρισή μας πρέπει να επικεντρωθεί πρώτα και πάνω από όλα, σε αυτά τα παιδιά.
Τα μωρά χρειάζονται σταθερότητα και τροφή. Τα νήπια που έχουν ξεφύγει από βομβαρδισμούς πρέπει να αισθάνονται ασφαλή μέσα σε σπίτια. Νεαρά κορίτσια που διατρέχουν κίνδυνο σεξουαλικής βίας χρειάζονται προστασία. Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες χρειάζονται εξειδικευμένο εξοπλισμό και ιατρική φροντίδα. Τα αγόρια που επάνω τους στηρίζονται οι προσδοκίες των οικογενειών τους χρειάζονται βοήθεια. Τα παιδιά που έχουν στερηθεί το σχολείο για πολλά χρόνια και δεν μιλούν μια Ευρωπαϊκή γλώσσα θα πρέπει να αρχίσουν να μαθαίνουν.
Η καταμέτρηση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών, και η υποστήριξή τους, είναι μια κοινή ευθύνη».
Τι κάνει η UNICEF
«Η UNICEF είναι έτοιμη να κάνει αυτό που της αναλογεί. Δουλεύουμε σε περιοχές όπου δεν έχουμε λειτουργήσει στο παρελθόν. Χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν ζητήσει την τεχνογνωσία μας, την οποία είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε και σε άλλες χώρες επίσης.
Από την από κοινού αξιολόγησή μας με τη γερμανική κυβέρνηση, γνωρίζουμε ότι τα παιδιά και οι γυναίκες στα προσωρινά κέντρα φιλοξενίας διατρέχουν τον κίνδυνο να πέσουν ανάμεσα στα κενά των συστημάτων προστασίας κι ενδεχομένως να βρεθούν αντιμέτωπα με φαινόμενα βίας και παραμέλησης.
Έτσι, θα εργαστούμε για την ενίσχυση της προστασίας των παιδιών στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, θα υποστηρίξουμε προγράμματα μάθησης και υποστήριξης και θα τους δώσουμε ευκαιρίες για παιχνίδι σε Φιλικούς Προς τα Παιδιά Χώρους, για να τα βοηθήσουμε να επουλώσουν τις πληγές τους. Θα μοιραστούμε την τεχνογνωσία, αναφορικά με την παρακολούθηση των δικαιωμάτων των παιδιών και την ενίσχυση των συστημάτων δεδομένων – γιατί ουσιαστικά η στήριξη των παιδιών εξαρτάται από την ύπαρξη σωστών στοιχείων σε πραγματικό χρόνο.
Αυτή η κρίση είναι μια ευκαιρία για όλες τις χώρες της Ευρώπης να κάνουν ευγενείς δεσμεύσεις και να δώσουν νόημα στις διεθνείς συμβάσεις – τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες και το Πρωτόκολλό της. Είναι μια ευκαιρία να σεβαστούν τη στοιχειώδη ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την αρχή της «μη επαναπροώθησης». Για τη διατήρηση των θεμελιακών αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις βασικές αρχές της νομοθεσίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Γιατί είναι σε περιόδους κρίσης που αυτές οι αξίες περισσότερο δοκιμάζονται – όπως έχουμε δει και στο παρελθόν.
Αυτή η κρίση θυμίζει στη UNICEF τις ρίζες της. Γιατί ήταν εδώ, στην Ευρώπη, το 1946, όταν ξεκινήσαμε το δικό μας ταξίδι – την παροχή επείγουσας επισιτιστικής και υγειονομικής περίθαλψης στα παιδιά μετά τον πόλεμο. Ως μέρος των Ηνωμένων Εθνών, η UNICEF θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και να υποστηρίζει τα παιδιά σε κάθε βήμα του ταξιδιού τους – στις χώρες προέλευσης, διέλευσης, καθώς και αφού φθάσουν στον προορισμό τους.
Αλλά οι μόνιμες λύσεις πρέπει να είναι πολιτικές. Οι ηγέτες θα πρέπει να εξασφαλίσουν την ειρήνη στις χώρες από τις οποίες τα παιδιά αυτά φεύγουν – για να μην χάσουμε μια ολόκληρη γενιά.
Προς το παρόν, έχουν φθάσει στην ασφάλεια. Στη συνέχεια, πρέπει να τα προστατεύσουμε και να τα βοηθήσουμε να πάνε στο σχολείο, να τα κρατήσουμε υγιή, να τα βοηθήσουμε να ανακάμψουν από τα ψυχικά τους τραύματα, να τους συμπαρασταθούμε και να τους δώσουμε την ευκαιρία να παίξουν.
Έτσι, ας είμαστε όλοι στο πλευρό τους, καθώς θα κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο νέο έτος. Ας τους δώσουμε το μέλλον για το οποίο διακινδύνευσαν τις ζωές τους. Και ας ανταποκριθούμε όλοι στην πρόκληση, έτσι ώστε όταν η ιστορία θα μας κρίνει, όπως θα συμβεί, το 2016 να μείνει στην ιστορία ως το έτος που τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών άρχισαν να επουλώνουν τις πληγές τους και να ξαναχτίζουν τις ζωές τους, χάρη στις πολιτικές λύσεις και την αλληλεγγύη».
