Καθώς ο πολυδιαφημισμένος αγωγός EastMed τορπιλίστηκε με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, νέα σενάρια γράφονται στην ενεργειακή «σκακιέρα» που θέλουν όχι έναν, αλλά δύο νέους αγωγούς να σχεδιάζονται σε αντικατάσταση του παλαιού σχεδίου.
Δύο εναλλακτικές επιλογές φαίνεται να προωθούν οι Αμερικανοί μετά το πάγωμα της στήριξης τους στο σχέδιο του αγωγού East Med. Το σενάριο που έχει πέσει στο τραπέζι θέλει την υλοποίηση δύο αγωγών.
Ο πρώτος θα ξεκινά από την Αίγυπτο και θα οδεύει προς την Ελλάδα, ενώ θα καταλήγει σε κάποιο κράτος μέλος της Ε.Ε. Παράλληλα ο δεύτερος αγωγός θα ξεκινά από το Ισραήλ με κατεύθυνση προς την Τουρκία.
Αυτά υποστηρίζουν στο Sputnik διπλωματικές πηγές και αναλυτές, ενώ ως αρχιτέκτονας του νέου σχεδιασμού «φωτογραφίζεται» ο Έιμος Χοχστάιν, σύμβουλος για την Ενεργειακή Ασφάλεια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Ο Χόχσταιν φέρεται να είναι ο συντάκτης του non paper που απέσυρε την αμερικανική στήριξη στον αγωγό, ενώ πριν από μερικά χρόνια φέρεται να έχει σχεδιάσει επίσης αγωγό από το Ισραήλ προς την Τουρκία» σύμφωνα με όσα εξηγεί σε πόρταλ ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου, διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
«Είναι τυχαίο ότι σε αυτή τη συγκυρία ο Ερντογάν περιμένει προσεχώς τον Ισραηλινό ομόλογο του στην Τουρκία, προαναγγέλλοντας σχέδια για θέματα φυσικού αερίου;» είναι το ερώτημα που θέτει.
Αίσθηση προκαλεί, πάντως, ότι ο νυν σύμβουλος για την Ενεργειακή Ασφάλεια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αναφερόταν δημόσια κατά του East Med πριν αναλάβει την τωρινή του θέση.
Μάλιστα σε δημοσίευμα της «Jerusalem Post» η οποία επικαλείται ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από τουρκικό κρατικό κανάλι, ο Χοχστάιν φέρεται να υποστηρίζει ότι θα ένιωθε «εξαιρετικά άβολα που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν αυτό το έργο» λόγω των περιβαλλοντικών του επιπτώσεων, ενώ μεταξύ άλλων το χαρακτήρισε «απαρχαιωμένο, αλλά και ενάντια στο συλλογικό μας συμφέρον μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης».
Όμως σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, οι ΗΠΑ δεν ήθελαν να δυσαρεστήσουν την Τουρκία για μια σειρά από λόγους.
«Στη ζυγαριά τους οι ΗΠΑ αντί να βοηθήσουν την ένταξη Ελλάδας και Κύπρου στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, επέλεξαν να μη δυσαρεστήσουν την Τουρκία και να ενστερνιστούν τις αντιρρήσεις της, ακυρώνοντας τον αγωγό. Μεγάλος χαμένος η Κύπρος που όπως φαίνεται δεν εντάσσεται σε κάποιο σχεδιασμό προς το παρών, ενώ είχε σημαντικές πιθανότητες να βγει εκτός του αγωγού East Med» τονίζει χαρακτηριστικά.
Ο γεωπολιτικός ρόλος του ηλεκτρικού καλωδίου
Όπως έγινε σαφές κατά τη συνάντηση του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα με τον Έλληνα υπουργό Ενέργειας, οι ΗΠΑ στηρίζουν απόλυτα το έργο του EuroAsia interconnector, δηλαδή την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ μέσω υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου.
Το έργο αφορά στην κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου με μεταφορική ικανότητα 2.000 MW και συνολικό μήκος περίπου 1.200 χιλιομέτρων, ενώ αναμένεται να επιτρέπει την αμφίδρομη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας.
«Εδώ υπάρχει όμως μια αντίφαση. Ενώ η Τουρκία προκαλεί γεωπολιτικά προβλήματα για τον αγωγό, πως θα επιτρέψει τη συνεργασία των ίδιων χωρών με ένα καλώδιο;» αναρωτιέται ο διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
«Όπως φαίνεται οι Τούρκοι, αφού εξασφάλισαν την αμερικανική στήριξη στη μη υλοποίηση του αγωγού, δίνουν πολύ μικρότερη γεωπολιτική σημασία στο ηλεκτρικό καλώδιο που απλά θα μεταφέρει αμφίδρομα το ρεύμα» προσθέτει ο κ. Χρυσοστόμου.
Υπενθυμίζεται ότι το Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών μέσω του καλωδίου υπεγράφη το Μάρτιο του 2021, αλλά ήρθε πάλι στο προσκήνιο τις τελευταίες μέρες μετά την ακύρωση του αγωγού.
«Πρόκειται για το χρυσωμένο “χάπι” των Αμερικανών προς την Ελλάδα και την Κύπρο, ώστε να ξεχάσουν ότι εξαιρέθηκαν από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς με τις αμερικανικές ενέργειες» καταλήγει ο διεθνολόγος.
Το έργο, πάντως, έχει και τις ευρωπαϊκές «ευλογίες», καθώς όπως ανακοινώθηκε από την Κομισιόν, αναμένεται να διατεθούν 657 εκατομμύρια ευρώ για το πρότζεκτ EuroAsia interconnector.
