Νέα ενδιαφέροντα αλλά και ανησυχητικά ευρήματα σχετικά με το επικίνδυνο για τον πλανήτη αέριο.
Το μεθάνιο που αναβλύζει από τον πυθμένα θαλασσών ή εκλύεται από το εσωτερικό της Γης απειλεί τον πλανήτη μας.
Τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει στρέψει το ενδιαφέρον της σε μια τεράστια έκταση της Σιβηρίας η οποία λιώνει με ταχείς ρυθμούς.
Πρόκειται για μια περιοχή μόνιμου πάγου που εκτείνεται σε πολλά εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει αρχίσει να λιώνει από τότε που πρωτοδιαμορφώθηκε πριν από 11.000 έτη, στο τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων. Στο εσωτερικό των μόνιμων πάγων βρίσκεται παγιδευμένο μεθάνιο, ενώ τεράστιες ποσότητες του αερίου είναι εγκλωβισμένες και κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα της Σιβηρίας.
Κάτω από τον πυθμένα υπάρχει επίσης ένα μόνιμο στρώμα πάγου το οποίο και εμπόδιζε ως σήμερα το μεθάνιο να ανεβεί προς την επιφάνεια μέσα από υποθαλάσσια φουγάρα. Το μεθάνιο παράγεται από μικροοργανισμούς που διασπούν αποθέσεις οργανικής ύλης απουσία οξυγόνου.
Οπως φαίνεται, έχουν αρχίσει να λιώνουν τόσο οι μόνιμοι παγετώνες στις ηπειρωτικές περιοχές της Σιβηρίας όσο και το στρώμα πάγου κάτω από τον πυθμένα, με αποτέλεσμα να έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του το επικίνδυνο αέριο. Το πρόβλημα είναι διπλό, διότι η αύξηση της θερμοκρασίας λιώνει τους πάγους επιτρέποντας στο μεθάνιο να ανεβεί προς την επιφάνεια και η παρουσία του εκεί στη συνέχεια εμποδίζει την επιφάνεια να ξαναπαγώσει.
Ετσι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την απελευθέρωση όλο και μεγαλύτερων ποσοτήτων μεθανίου στην ατμόσφαιρα – η έκλυση αυτή είναι πιθανόν να επιταχύνει σημαντικά τον ρυθμό αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Το αέριο είναι 20 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι, αν συνεχιστεί το λιώσιμο των μόνιμων πάγων στη Σιβηρία, θα απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα δισεκατομμύρια τόνοι μεθανίου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι σε περίπτωση που η κατάσταση συνεχιστεί το πρόβλημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα διογκωθεί και είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μαζική εξόντωση ειδών.
Οικονομική βόμβα
Διάφορες έρευνες τα τελευταία χρόνια έχουν προσπαθήσει να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις που θα έχει στον πλανήτη η διαρροή μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Μια νέα μελέτη για πρώτη φορά κάνει εκτιμήσεις σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης. Ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον Γκέιλ Γουάιτμαν, καθηγητή του Πανεπιστημίου Erasmus στην Ολλανδία, χρησιμοποίησε ένα οικονομικό μοντέλο και σχεδίασε μια προσομοίωση στην οποία ελήφθησαν υπόψη οι επιπτώσεις που θα έχουν στην οικονομία οι φυσικές καταστροφές οι οποίες συνοδεύουν τις κλιματικές αλλαγές.
«Πρόκειται για μια οικονομική βόμβα την επικινδυνότητα της οποίας δεν έχει κατανοήσει ακόμη η παγκόσμια κοινότητα. Οι ηγέτες του πλανήτη και οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί όπως το ΔΝΤ και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ πρέπει να ασχοληθούν με αυτή την αόρατη ωρολογιακή βόμβα» αναφέρει ο Γουάιτμαν.
Μικρόβια τα οποία σιγοτρώνε τα υπολείμματα των δασών που κάλυπταν κάποτε την Ανταρκτική παράγουν δισεκατομμύρια τόνους μεθανίου, το οποίο θα μπορούσε να επιδεινώσει σημαντικά την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στη Βρετανία.
Οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι τέτοια αναερόβια μικρόβια ζουν κάτω από το κάλυμμα πάγου της Ανταρκτικής, θα ήταν όμως μια εξαιρετικά δύσκολη και μεγάλου κόστους επιχείρηση ο εντοπισμός τους, αφού θα πρέπει να φτάσει το ερευνητικό τρυπάνι σε βάθος 3-4 χλμ. κάτω από την παγωμένη επιφάνεια.
Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα ιζημάτων στην άκρη ενός παγετώνα, εκεί όπου ο πάγος είναι πολύ λεπτότερος. Ελιωσαν στη συνέχεια τα δείγματα στο εργαστήριο και αναγνώρισαν μεθανογόνα αρχαιοβακτήρια. Επιπλέον άφησαν τη λάσπη των ιζημάτων σε ένα σκοτεινό, αναερόβιο περιβάλλον για δύο χρόνια και μετρούσαν ανά διαστήματα την παραγωγή μεθανίου. Συνδυάζοντας τις μετρήσεις με γεωλογικά μοντέλα της Ανταρκτικής, η ερευνητική ομάδα υπολογίζει ότι η Ανταρκτική ενδέχεται να κρύβει εκατοντάδες δισεκατομμύρια τόνους μεθανίου.
Και οι σεισμοί
«Σύμμαχοι» του θαμμένου στα έγκατα της Γης μεθανίου είναι, όπως αποδεικνύεται, και οι σεισμοί. Αυτό αναφέρει η πιο πρόσφατη μελέτη για το μεθάνιο που έγινε από ομάδα ειδικών από τη Γερμανία και την Ελβετία και δημοσιεύθηκε στα τέλη Ιουλίου στην επιθεώρηση «Nature Geoscience».
Οταν οι ήπειροι απομακρύνονται η μία από την άλλη, σχηματίζονται ανάμεσά τους οι λεγόμενες μεσοωκεάνιες ράχες, βαθιές ρωγμές από τις οποίες αναβλύζει μάγμα που κλείνει έτσι το κενό. Αντίθετα, στην περίπτωση που οι ήπειροι πλησιάζουν η μία την άλλη, σχηματίζεται ανάμεσά τους μια ζώνη υποβύθισης – μια ζώνη στην οποία η τεκτονική πλάκα της μιας ηπείρου βυθίζεται αργά κάτω από την πλάκα της δεύτερης.
Σύμφωνα με τη μελέτη, όταν προκαλούνται σεισμικές δονήσεις στις ζώνες υποβύθισης το μεθάνιο βρίσκει τρόπο να διαρρεύσει, κυρίως με τη μορφή φυσαλίδων.
