Στην Κύπρο, οι χάρτες δείχνουν ανθρώπους να τρέχουν πάνω στο νερό και να κολυμπούν μέσα από αεροδρόμια – τουλάχιστον σύμφωνα με τις ηλεκτρονικές τους συσκευές. Ένας δρομέας στη Λάρνακα εμφανίζεται στη μέση του Λιβάνου, ενώ οι υπηρεσίες ταχυμεταφορών και τα ταξί δυσκολεύονται να βρουν τους προορισμούς τους. Άλλοτε είναι αστείο, συχνά εκνευριστικό και, σε σπάνιες περιπτώσεις, επικίνδυνο.

Αυτό το χάος προκαλείται από συσκευές παρεμβολής που χρησιμοποιούνται στο Ισραήλ ή τη Συρία για στρατηγικούς λόγους, επηρεάζοντας το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (GPS). Αν και για τους περισσότερους είναι απλώς ενοχλητικό, για τους πιλότους που βασίζονται στην ακρίβεια του GPS, το πρόβλημα γίνεται πολύ πιο σοβαρό.

Νέα Εποχή στην Πλοήγηση: Η Αντικατάσταση του GPS

Το παραδοσιακό GPS αποδεικνύεται ευάλωτο σε τέτοιου είδους παρεμβολές. Γι’ αυτό, εξετάζεται η αντικατάστασή του με νέα συστήματα πλοήγησης που βασίζονται σε 3D χάρτες. Οι ειδικοί διακρίνουν δύο είδη παρεμβολών:

• Jamming (Παρεμβολή): Ισχυρά σήματα που εμποδίζουν τις συσκευές GPS να λάβουν δεδομένα, καθιστώντας τις άχρηστες.
• Spoofing (Παραπλάνηση): Δημιουργία ψευδών σημάτων που παραπλανούν τις συσκευές ώστε να εμφανίζουν λανθασμένες θέσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αεροδρόμιο της Σεούλ, το οποίο βρίσκεται μόλις 35 χιλιόμετρα από τη Βόρεια Κορέα, όπου οι παρεμβολές στο GPS είναι συχνές. Παρόμοια προβλήματα αναφέρονται στον εναέριο χώρο πάνω από τη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ και την Κύπρο, όπου οι θέσεις των αεροπλάνων ξαφνικά “πηδούν” στον χάρτη και η ταχύτητά τους πέφτει στο μηδέν.

Οι Επιδράσεις του Πολέμου στην Ασφάλεια των Πτήσεων

Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα έχουν αυξήσει τις παρεμβολές στο GPS, επηρεάζοντας πτήσεις από την Ευρώπη προς την Ασία. Με τον εναέριο χώρο της Ρωσίας κλειστό, τα αεροπλάνα αναγκάζονται να πετούν νότια της Μαύρης Θάλασσας, όπου οι παρεμβολές είναι συχνές.

Σύμφωνα με το δίκτυο OpenSky, σε περίπου 70.000 πτήσεις μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 2022, η πλοήγηση μέσω GPS είτε διακόπηκε είτε λειτούργησε λανθασμένα λόγω παρεμβολών. Στην ανατολική Μεσόγειο, περισσότερες από τις μισές πτήσεις επηρεάστηκαν.

Οι Προκλήσεις και το Μέλλον του GPS

Το GPS είναι πλέον ευάλωτο και εύκολα παραβιάσιμο. Μικρές συσκευές παρεμβολής χρησιμοποιούνται ακόμη και από οδηγούς ταξί ή φορτηγών για να αποφύγουν τον εντοπισμό. Επιπλέον, καπετάνιοι πλοίων τις χρησιμοποιούν για να κρύψουν παράνομες δραστηριότητες, όπως η αλιεία σε απαγορευμένες ζώνες.

Τα αεροπλάνα, ωστόσο, δεν συντρίβονται όταν χαθεί το GPS, καθώς βασίζονται και σε άλλες μεθόδους πλοήγησης, όπως η αδρανειακή και η ραδιοπλοήγηση. Όμως, η ακρίβεια μειώνεται σημαντικά, ειδικά πάνω από τη θάλασσα, όπου η απόκλιση μπορεί να φτάσει τα 10 χιλιόμετρα.

Λύσεις και Προοπτικές

Η Ευρωπαϊκή εναλλακτική του GPS, Galileo, δοκιμάζει τεχνολογία κρυπτογράφησης που θα είναι ανθεκτική στις παρεμβολές. Μια άλλη λύση είναι η εγκατάσταση νέων κεραιών στα αεροπλάνα που θα δέχονται σήματα μόνο από τους δορυφόρους. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των αλλαγών θα χρειαστεί χρόνια.

Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να καταστήσει υποχρεωτική την προσγείωση με χρήση δορυφορικών δεδομένων σε όλες τις πτήσεις έως το 2030, ενώ οι παραδοσιακές μέθοδοι πλοήγησης θα χρησιμοποιούνται μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις.

Συμπέρασμα: Η Νέα Εποχή της Πλοήγησης

Οι παρεμβολές στο GPS δεν είναι απλώς τεχνικό πρόβλημα, αλλά ζήτημα ασφάλειας. Καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται, η ανάγκη για πιο ασφαλή και ανθεκτικά συστήματα πλοήγησης γίνεται επιτακτική. Με τις νέες τεχνολογίες να βρίσκονται προ των πυλών, η μετάβαση σε έναν πιο ασφαλή τρόπο πλοήγησης είναι αναπόφευκτη.