Ποτέ έως τώρα μία -ανθρώπινη τουλάχιστον- διαστημική συσκευή δεν έχει προσγειωθεί σε έναν κομήτη. Αυτό ακριβώς θα επιχειρήσει την Τετάρτη το πρωί το μητρικό μη επανδρωμένο ρομποτικό διαστημικό σκάφος «Ροζέτα» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), το οποίο έχει ήδη πλησιάσει κοντά στον κομήτη – στόχο 67Ρ/Τσουριούμοφ/Γκερασιμένκο και πρόκειται να απελευθερώσει μια μικρή θυγατρική επίσης ρομποτική συσκευή – εργαστήριο, με την αρχαία ελληνοαιγυπτιακή ονομασία «Φίλαι» (Philae), που θα επιχειρήσει να προσγειωθεί στον εν κινήσει κομήτη και να «αγκιστρωθεί» σε αυτόν.
Η αποστολή, για την προετοιμασία της οποίας χρειάστηκαν δύο δεκαετίες περίπου, θεωρείται δύσκολη και η έκβαση του παράτολμου εγχειρήματος είναι αβέβαιη. Η επιφάνεια του παγωμένου κομήτη, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου μισού δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας, δεν είναι καθόλου ομαλή και οι υπεύθυνοι της αποστολής (μετά από κοπιώδεις μαθηματικούς υπολογισμούς) προσπάθησαν να διαλέξουν την λιγότερο κακή λύση -την τοποθεσία «Αγκιλκία» – όμως η επιτυχία κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη είναι.
Ο κομήτης φέρει το όνομα δύο ουκρανών αστρονόμων, οι οποίοι τον εντόπισαν για πρώτη φορά το 1969, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το BBC. Οι φωτογραφίες που έχει τραβήξει ως τώρα η «Ροζέτα», η οποία έφθασε στον 67Ρ/Τσουριούμοφ/Γκερασιμένκο στις 6 Αυγούστου φέτος, δείχνουν ότι ο κομήτης, συνολικού μήκους περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων, έχει περίεργο σχήμα, αποτελούμενος από δύο ξεχωριστούς «λοβούς» ενωμένους μεταξύ τους με ένα λεπτό «λαιμό».
Έχει πολύ σκούρο χρώμα, εκλύει αέρια με πολύ άσχημη μυρωδιά (κάτι μεταξύ κλούβιων αυγών και ούρων αλόγων) και στην επιφάνειά του υπάρχει μια πληθώρα από βράχους ύψους έως 50 μέτρων, ρωγμές και λοφίσκους με κλίσεις πάνω από 30 μοίρες. Είναι κάτι που δεν περίμεναν οι υπεύθυνοι της αποστολής και γι’ αυτό ανησυχούν κατά πόσο το «Φίλαι» θα καταφέρει να «δέσει» πάνω σε μια τέτοια επιφάνεια. Οι επιστήμονες δεν ξέρουν καν πόσο σκληρή είναι η επιφάνεια ενός κομήτη και κατά πόσο το ρομποτικό σκάφος θα βουλιάξει μέσα της.
Ο αποχωρισμός του βάρους 100 κιλών οχήματος προσγείωσης «Φίλαι» από το βάρους τριών τόνων σκάφος «Ροζέτα» (που είχε εκτοξευτεί το 2004) θα λάβει χώρα περίπου στις 10:30 το πρωί ώρα Ελλάδος της Τετάρτης και ενώ θα βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από τον κομήτη. Το «Φίλαι» θα αρχίσει να κατεβαίνει αργά και, αν όλα πάνε καλά, η προσγείωσή του στον κομήτη θα γίνει μετά από επτά ώρες, δηλαδή στις 17:30 ώρα Ελλάδος, ενώ το ραδιοσήμα που θα επιβεβαιώνει την επιτυχία, θα φθάσει στη Γη μετά από μισή ώρα.
Πενήντα εταιρείες από 14 ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ, καθώς και προσωπικό 200 ατόμων, συνέβαλαν για να υλοποιηθεί η φιλόδοξη αποστολή. Η όλη επιχείρηση, που έχει κοστίσει ως τώρα 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ, κατευθύνεται από το κέντρο ελέγχου της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας.
Αν αποτύχει η πρώτη προσπάθεια, θα γίνει μια δεύτερη απόπειρα προσγείωσης σε λίγες εβδομάδες. Δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί ότι το όχημα «Φίλαι» θα καταστραφεί κατά την προσπάθεια προσγείωσης, αν και οι μηχανικοί της αποστολής δίνουν πιθανότητες επιτυχίας γύρω στο 70%.
Αν η «Φίλαι» τα καταφέρει, χάρη στα δύο ειδικά άγκιστρα – καμάκια που διαθέτει, να προσδεθεί στην ανώμαλη επιφάνεια του κομήτη, θα αρχίσει στη συνέχεια να κάνει φυσικές και χημικές μελέτες με τα δέκα επιστημονικά όργανά της. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναγίνει ποτέ πριν και αναμένεται να προσφέρει σημαντικά επιστημονικά στοιχεία.
Χάρη στις μπαταρίες της, η «Φίλαι» θα έχει ενέργεια για τις πρώτες 60 ώρες και μετά θα χρησιμοποιήσει την ηλιακή ενέργεια, κάτι που μπορεί να της επιτρέψει να αντέξει ως τον Αύγουστο του 2015, όταν ο κομήτης θα έχει πλησιάσει τον Ήλιο. Μεταξύ άλλων, διαθέτει ένα μικρό γεωτρύπανο για να πάρει δείγματα από βάθος έως 20 εκατοστών στο υπέδαφος του κομήτη, ανιχνευτή ακτίνων-Χ, φασματογράφο, πανοραμικές μικροκάμερες κ.α. Τα ευρήματα των ερευνών θα στέλνονται στη «Ροζέτα» και από εκεί στη Γη.
Οι κομήτες αποτελούνται από αρχαίο πάγο, σκόνη και άλλα υλικά που προέρχονται από την πρωτογενή ύλη, από όπου προήλθε το ηλιακό μας σύστημα πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι επιστήμονες ελπίζουν να βρουν πάνω στον κομήτη ενδείξεις ακόμη και για την προέλευση της ζωής στη Γη.
