Οι πίνακες των δασκάλων της τέχνης όπως ο da Vinci, o Rembrandt, o Goya και ο Caravaggio, θεωρούνται αψεγάδιαστα έργα.

Σήμερα, χρησιμοποιούμε τα κινητά μας τηλέφωνα για να φωτογραφίσουμε αυτές τις εικόνες, συμπιέζοντάς τα και ανακατεύοντάς τα με τα snapchat και τις selfies μας. Η τεχνολογία όμως μπορεί να αποκαλύψει τα μυστικά που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια αυτών των έργων. Χρησιμοποιώντας μια πληθώρα τεχνικών και προηγμένη ψηφιακή απεικόνιση, οι επιστήμονες του σήμερα και οι ιστορικοί τέχνης μπορούν να επέμβουν στα έργα, ψάχνοντας τα μυστικά και τις τεχνικές των καλλιτεχνών.

Από τις βασικές στρώσεις που μας αποκαλύπτουν νέα στοιχεία για τα πραγματικά αισθήματα του καλλιτέχνη, μέχρι τις κρυμμένες λεπτομέρειες των έργων, η τεχνολογία αλλάζει διαρκώς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την τέχνη. Σε αυτό το άρθρο, το The Creator’s Project συλλέγει επτά συναρπαστικές και πρωτοποριακές ανακαλύψεις που μέχρι τώρα ήταν κρυμμένες από την ιστορία της τέχνης αλλά και από τον υπόλοιπο ορατό κόσμο.

1. Η Κυρία με την Ερμίνα

O πίνακας του Leonardo da Vinci, Η Κυρία με την Ερμίνα, δουλεύτηκε δύο φορές πριν καταλήξει στην τελική του μορφή. Σύμφωνα με το BBC News, ο Γάλλος μηχανικός Pascal Cotte, ανακάλυψε πως ο da Vinci είχε αλλάξει την θέση του χεριού της Κυρίας και πως η ερμίνα είχε προστεθεί στην τρίτη εκδοχή του πίνακα. Χρησιμοποιώντας το Layer Amplification Method (LAM), μια τεχνική που έστησε και θεμελίωσε η ομάδα του, ο Cotte έριξε δεσμίδες ισχυρού φωτός πάνω στον πίνακα και μέτρησε τις αντανακλάσεις με μια κάμερα πολλαπλών φακών. «Η τεχνική LAM μας δίνει την δυνατότητα να ξεφλουδίσουμε τον πίνακα όπως ένα κρεμμύδι, αφαιρώντας την επιφάνεια έτσι ώστε να δούμε τι βρίσκεται από κάτω και τι κρύβεται κάτω από τις πολλαπλές στρώσεις χρώματος», εξήγησε ο Cotte στο BBC. Το αποτέλεσμα; Όπως αποδείχτηκε, ο da Vinci καμιά φορά χρειαζόταν να ξαναρχίσει κάτι από την αρχή. Και μια και δύο φορές.

2. Γέρος με Στρατιωτική Στολή

Μέσω της χρήσης ακτινών x, αποκαλύφθηκε πως κάτω από τον πίνακα του Rembrandt, Γέρος με Στρατιωτική Στολή, υπήρχε το πορτραίτο μιας γυναίκας. Οι προηγούμενες τεχνικές υπέρυθρων ακτινών, δεν ήταν αρκετά δυνατές έτσι ώστε να αποκαλύψουν την εικόνα κάτω από τον πίνακα. Οι επιστήμονες διατύπωσαν πως αυτό συνέβαινε επειδή ο Rembrandt χρησιμοποίησε τα ίδια χρώματα για τον «κρυφό» πίνακα που χρησιμοποίησε και για το τελικό του έργο.

3. Η Θυσία στην Βέστα

Η υπογραφή του Goya στο έργο Η Θυσία στην Βέστα, αποκαλύφθηκε από επιστήμονες, όταν αυτοί χρησιμοποίησαν ακτινοβολία terahertz. Αν και το ηλικίας 240 ετών έργο δεν περιείχε κάποια πραγματική απόδειξη του δημιουργού, εντούτοις αποτέλεσε κομβικό σημείο στην καριέρα του Goya. Τον Μάιο του 2013, επιστήμονες του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης «γκέλαραν» terahertz πάνω στον εν λόγω πίνακα και βρήκαν μια υπογραφή κάτω από στρώματα χρώματος στο δεξί κάτω μέρος του έργου.

4. Βάκχος

Χρησιμοποιώντας υπέρυθρες ακτίνες, επιστήμονες ανακάλυψαν μια μικρή αυτοπροσωπογραφία του Caravaggio, μέσα στο πορτραίτο του Βάκχου. Το 1922, υπήρχε η φημολογία ότι μια άλλη εικόνα υπήρχε στον πίνακα. Τότε, οι εικασίες έκαναν λόγο για ελλιπή συντήρηση και η έλλειψη τεχνολογίας δεν επέτρεψε την συνέχιση αυτής της κουβέντας. Πάλι καλά που το ενδιαφέρον ποτέ δεν έπαψε και έτσι καταφέραμε να ανακαλύψουμε μα κωμική αυτοπροσωπογραφία του Caravaggio βυθισμένη στο κρασί του Βάκχου.

5. Το καβαλέτο μικρο-τοποθέτησης

Το επαναστατικό αυτό καβαλέτο, το οποίο αναπτύχθηκε από το Συμβούλιο Μηχανικής Έρευνας και Φυσικών Επιστημών, αποτυπώνει εικόνες έργων τέχνης σε υψηλή ευκρίνεια, δίνοντας την δυνατότητα στους επιστήμονες να εξετάσουν τις τεχνικές των ζωγράφων και να τοποθετήσουν ιστορικά τα έργα τους με ακρίβεια. Αν και δεν αποτελεί μια ανακάλυψη από μόνη της, εντούτοις παρέχει την δυνατότητα για υπερφασματική απεικόνιση και άλλα είδη έρευνας.

6. Το Μπλε Δωμάτιο

Χρησιμοποιώντας υπέρυθρη ανάλυση εικόνας, αναλυτές κατάφεραν να ανακαλύψουν έναν άντρα με μούσι και παπιγιόν κάτω από Το Μπλε Δωμάτιο, έναν πίνακα του Pablo Picasso από το 1901. Μια ακτινογραφία που πάρθηκε την δεκαετία του ‘90, ανέδειξε για πρώτη φορά την θολή εικόνα που βρισκόταν κάτω από τον πίνακα. Από το 2008, η Patricia Favero, μια συντηρήτρια του The Phillips Collection, άρχισε να πειραματίζεται με την μέθοδο της επεξεργασίας εικόνας μέσω υπέρυθρων ακτινών, έτσι ώστε να αναλύσει το συγκεκριμένο έργο. Νωρίτερα φέτος, μοιράστηκε την πιο καθαρή εικόνα του σχεδίου που βρίσκεται κάτω από τον πίνακα. Πλέον, χρησιμοποιώντας φασματοσκοπία φθορισμού, η ομάδα που έχει αναλάβει το έργο προσπαθεί να ξεκαθαρίσει τα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν, έτσι ώστε να αναπαράγουν ψηφιακά τον πίνακα με πλήρες χρώμα.

7. Κομμάτι από γρασίδι

Το 2008, η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας του Delft, βρήκε το μυστηριώδες πορτραίτο μιας γυναίκας που κρύβονταν στο πίνακα του Βαν Γκογκ, Κομμάτι από Γρασίδι. Σύμφωνα με το NPR, η ανακάλυψη της ομάδας επιβεβαίωσε τις υποψίες πολλών ιστορικών της τέχνης, ότι δηλαδή υπήρχε κάτι κάτω από τον εν λόγω πίνακα. Χρησιμοποιώντας μια μέθοδο με ακτίνες χ, που μετρούσε την χημική σύσταση των χρωμάτων, οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν το πορτραίτο που κρύβονταν κάτω από το γρασίδι.