Υπάρχει λες κάτι μαγικό με τον Άρη, τον πλανήτη που μπήκε από νωρίς στο στόχαστρο της ανθρωπότητας, τόσο ως αστρονομική παρατήρηση όσο και ως επιστημονική φαντασία.
Οι άνθρωποι μαγεύτηκαν από νωρίς λοιπόν με τον «αιματοβαμμένο» πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, που μοιάζει σε πολλά με τη Γη, και βάλθηκαν να τον μελετήσουν και να τον μετατρέψουν φυσικά σε φανταστικό σπίτι των εξωγήινων γειτόνων μας, των Αρειανών!
Σήμερα βέβαια, με τα οχήματα της NASA να προσφέρουν απλόχερες δόσεις του Κόκκινου Πλανήτη και την έντονη φημολογία για επανδρωμένες αποστολές να μην μπορεί να κρυφτεί, το ανθρώπινο ενδιαφέρον για τον Άρη έχει εκτοξευτεί κατακόρυφα.
Ας δούμε λοιπόν τι ξέρουμε και κυρίως τι δεν ξέρουμε για τον κατακόκκινο γείτονά μας…
Ο Άρης έχει μικρότερη βαρύτητα από τη Γη
Θέλετε να χάσετε μεγάλες ποσότητες βάρους χωρίς δίαιτα, γυμναστική και άλλες ενοχλητικές ασκήσεις; Το μόνο που χρειάζεται είναι να πεταχτείτε μέχρι τον Άρη. Κι αυτό γιατί η αρειανή βαρύτητα είναι κατά 62% μικρότερη από τη γήινη, κάτι που σημαίνει ότι ένας άνθρωπος βάρους 100 κιλών στη Γη θα ζυγίζει μόλις 40 κιλά στον Κόκκινο Πλανήτη! Φυσικά, η απώλεια βάρους είναι εδώ τεχνητή, καθώς άλλο η μάζα άλλο το βάρος: όσο περισσότερη μάζα και ενέργεια έχει ένας πλανήτης, τόσο πιο ισχυρή θα είναι και η βαρύτητά του. Κι έτσι η Γη, που είναι κατά 1,8794 φορές μεγαλύτερη από τον Άρη, έχει κατά πολύ μεγαλύτερή του βαρύτητα, κάνοντας τους κατοίκους της να μοιάζουν «βαρύτεροι».
Αρειανά συντρίμμια υπάρχουν εδώ στη Γη
Περισσότεροι από 100 ταυτοποιημένοι μετεωρίτες που προήλθαν από τον Άρη είναι διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη της Γης. Κι αν οι επιστήμονες είκαζαν για χρόνια ότι τα διαστημικά ερείπια προέρχονταν από τον Άρη, δεν μπορούσαν να το αποδείξουν, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, όταν το όχημα Mars Curiosity της NASA απέδειξε πέραν αμφιβολίας την ίδια σύσταση των εν λόγω διαστημικών βράχων με τους αντίστοιχους του Άρη.
Η ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη διαθέτει δύο ισότοπα αργού, το αργό-36 και το αργό-38, σε σταθερή μάλιστα αναλογία, κάτι που ανακάλυψε το διαστημικό όχημα της NASA και επιβεβαίωσαν εδώ στη Γη οι επιστήμονες στους συγκεκριμένους μετεωρίτες. Είναι ο σταθερός αυτός λόγος των ισοτόπων, πανομοιότυπος στις διαστημικές πέτρες της Γης, που επαλήθευσε την αρειανή καταγωγή τους…
Ο Άρης έχει άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειμώνα
Σαν τη Γη, ο Άρης έχει τέσσερις εποχές, αν και αντίθετα από τον πλανήτη μας, οι εποχές εκεί δεν διαρκούν το ίδιο. Στο βόρειο ημισφαίριο του Κόκκινου Πλανήτη, η άνοιξη διαρκεί 7 μήνες, το καλοκαίρι 6 μήνες, 5,3 το φθινόπωρο και 4 ο χειμώνας. Η κλίση του νοητού άξονα του Άρη είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της Γης (25 μοίρες του Άρη, 23 της Γης), κι εδώ εδράζεται το φαινόμενο.
Και κάτι ακόμα: πέρα από τις τέσσερις αυτές κύριες εποχές, ο Άρης μετρά δύο ακόμα, το περιήλιο και το αφήλιο, τα οποία οφείλονται στην ελλειψοειδή περιστροφή του Άρη, ακόμα μεγαλύτερη από της Γης, που παραείναι ασταθής. Το περιήλιο είναι η εποχή που ο πλανήτης βρίσκεται στο κοντινότερο σημείο της τροχιάς του προς τον Ήλιο, ενώ το αφήλιο είναι ο αντίποδας…
Ο Άρης έχει τις πιο βίαιες αμμοθύελλες του ηλιακού μας συστήματος
Όσοι ονειρεύονται αποικισμό του Άρη, καλή τύχη με τις φοβερές αμμοθύελλες! Μπορεί ο Κόκκινος Πλανήτης να είναι μικρός σε μέγεθος, ξέρει όμως πώς να φτιάχνει φονικές αμμοθύελλες, κρατώντας τα σκήπτρα των πιο καταστροφικών σκονο-καταιγίδων του ηλιακού μας συστήματος.
Ήδη από το 1971 οι επιστήμονες της NASA είχαν καταγράψει τις βίαιες θύελλες (μέσω των εικόνων που έστελνε το Mariner 9) που σάρωναν την επιφάνειά του και κράτησαν για έναν ολόκληρο μήνα! Ο ακριβής λόγος γιατί συμβαίνει αυτό διαφεύγει για την ώρα, αν και το γεγονός ότι ο Άρης είναι στην ουσία μια πελώρια έρημος παρέχει βολικές εξηγήσεις για το φαινόμενο…
Άρης, ο διπρόσωπος πλανήτης
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Άρη είναι τα δύο του πρόσωπα: το βόρειο και το νότιο ημισφαίριο είναι εντελώς διαφορετικά! Κάτι που κάνει τον Άρη να μοιάζει σαν δύο πλανήτες που ενώθηκαν σε έναν. Την ώρα λοιπόν που το βόρειο ημισφαίριο είναι επίπεδο και σχεδόν λείο, ο νότιος γείτονάς του είναι «ανάγλυφος», γεμάτος με βουνά και ηφαιστειακούς κρατήρες, διαθέτοντας ταυτοχρόνως πολύ πιο παχύ φλοιό.
Οι θεωρίες που αποπειρώνται να εξηγήσουν το αλλόκοτο αυτό γεγονός πολλές, αν και η πλέον επικρατούσα ενοχοποιεί τη σύγκρουση αστεροειδούς για την κατάφωρη αυτή ανισότητα της αρειανής επιφάνειας. Γιγαντιαίος μάλιστα κρατήρας που εντοπίστηκε πρόσφατα στο βόρειο ημισφαίριο του Κόκκινου Πλανήτη (σαν την Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία μαζί!) απέδειξε -σύμφωνα με τους επιστήμονες- ότι ένας αστεροειδής στο μέγεθος του Πλούτωνα που προσέκρουσε στον Άρη με ταχύτητες 32.000 χλμ/ώρα του χάρισε το διπλό του πρόσωπο…
Ο Άρης έχει το μεγαλύτερο ηφαίστειο του ηλιακού μας συστήματος
Αν το Έβερεστ είναι το ψηλότερο βουνό της Γης, πολλαπλασιάστε το επί τρία και έχετε εύκολα το ψηλότερο όρος του ηλιακού μας συστήματος, το Olympus Mons του Άρη! Και βέβαια, πέρα από το μεγαλύτερο βουνό, το Olympus Mons είναι και το μεγαλύτερο ηφαίστειο του ηλιακού μας συστήματος.
Η θεωρία που επιχειρεί να εξηγήσει τα κολοσσιαία ηφαίστεια του Κόκκινου Πλανήτη ισχυρίζεται ότι οι τεκτονικές πλάκες του Άρη σπάνια μετακινούνται, με την έλλειψη τεκτονικής δραστηριότητας να επιτρέπει στο μάγμα που βγαίνει από τα ηφαίστεια να συσσωρεύεται συνεχώς στην ίδια επιφάνεια. Τελικά, όταν ο πυρήνας του Άρη κρύωσε και η ηφαιστειακή δραστηριότητα σταμάτησε, το μέγεθος και η έκταση των τεράστιων αυτών ηφαιστειακών όγκων αποκρυσταλλώθηκε…
Ο Άρης θα «φάει» κάποια στιγμή ένα από τα φεγγάρια του
Ο Άρης έχει δύο δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο. Από τα παιδιά του αυτά, ο Φόβος είναι αυτός που θα διαλυθεί στο μέλλον από τον ίδιο τον Άρη! Συγκριτικά με τον Δείμο, ο Φόβος είναι κατά πολύ μεγαλύτερος (διαστάσεις 27 x 22 x 18 χιλιόμετρα), ενώ ένα από τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του είναι ότι εκτελεί τρεις περιστροφές γύρω από τον Άρη την ημέρα, σε μια απόσταση μόλις 9.378 χιλιομέτρων (συγκρίνετέ τη με την απόσταση της Σελήνης από τη Γη, στα 384.000 χιλιόμετρα)!
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της NASA, ο Φόβος πλησιάζει τον Άρη συνεχώς, με το ανησυχητικό νούμερο των 1,8 μέτρων ανά 100 χρόνια, κάτι που του δίνει μόνο 50 εκατομμύρια χρόνια ζωής: είτε θα διαλυθεί σε έναν δακτύλιο τελικά είτε θα προσκρούσει πάνω στον Κόκκινο Πλανήτη…
Ο Άρης είχε άλλοτε ποτάμια, λίμνες και έναν ωκεανό
Όταν ο ιταλός αστρονόμος Giovanni Schiaparelli φιλοτέχνησε τον πρώτο χάρτη του πλανήτη Άρη το 1877, δεν παρέλειψε να συμπεριλάβει μια σειρά από χερσαία χαρακτηριστικά που ονόμασε «canali». Στη μετάφραση των γνωστών χαρτών του στην αγγλική, τα ιταλικά «canali» αποδόθηκαν λανθασμένα ως «κανάλια», κάτι που έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ο Άρης είχε νερό.
Και έπρεπε να περιμένει η ανθρωπότητα το Mariner της NASA για να ανακαλύψει ότι τα «κανάλια» αυτά ήταν απλές οπτικές πλάνες. Κι όμως, στις πρόσφατες αστρονομικές ανακαλύψεις που έγιναν στον Άρη φάνηκε ότι κάποτε ο πλανήτης φιλοξενούσε πράγματι νερό: ο Κρατήρας McLaughlin, για παράδειγμα, ξέρουμε τώρα ότι πριν από δισεκατομμύρια χρόνια ήταν λίμνη.
Αλλά και σε παλιότερη αποστολή του Mars Express, που είχε σταλεί από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA), είχαν ανακαλυφθεί ιζηματογενείς αποθέσεις, οι οποίες «μυρίζουν» ωκεανό πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
Το νερό του Άρη είτε εξατμίστηκε είτε μετασχηματίστηκε στον κρυμμένο πάγο που ελλοχεύει κάτω από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη…
Ο Άρης μπορεί να είναι η πηγή της ζωής στη Γη
Αν αυτό φαντάζει δύσκολο να το δεχτεί κανείς, είναι μια έντιμη επιστημονική υπόθεση με αρκετούς υποστηρικτές. Όπως ο Steve Benner, για παράδειγμα, του Westheimer Institute for Science and Technology της Φλόριντα, ο οποίος πιστεύει ακράδαντα ότι η ζωή στη Γη ενδέχεται να έχει προέλθει από τον Άρη.
Η κοινή επιστημονική πεποίθηση είναι ότι η ζωή ξεκίνησε στη Γη πριν από 3,5 δισ. χρόνια και δύο ήταν τα στοιχεία που έδωσαν την απαραίτητη ώθηση: το βόριο και το οξείδιο του μολυβδαινίου. Μόνο που στην εποχή που μιλάμε τα δύο υπερπολύτιμα συστατικά της ζωής απλά δεν υπήρχαν στη Γη, η οποία είχε πολύ λίγο οξυγόνο για το οξείδιο του μολυβδαίνιου, την ίδια ώρα που το βόριο θέλει εξαιρετική ξηρασία για να αναπτυχθεί και τότε η Γη ήταν καλυμμένη από νερό!
Γι’ αυτό και ο Benner υποθέτει ότι τα δύο συστατικά προήλθαν ουρανοκατέβατα από τον Άρη, καβάλα σε αρειανούς μετεωρίτες. Όσοι αστεροειδείς από τον Άρη έχουν μάλιστα εξεταστεί στην Γη έχει βρεθεί ότι περιέχουν βόριο…
