Η καταπολέμηση της λαθροθηρίας και η αποτελεσματική προστασία της άγριας πανίδας στις περιοχές διαχείμασης της νανόχηνας (anser erythropus) είναι οι στόχοι των τριών τοπικών σχεδίων δράσης, τα οποία υπογράφηκαν πρόσφατα από τον αναπληρωτή υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ.Τσιρώνη.
Το υπουργείο συνέταξε τα τοπικά σχέδια δράσης στο πλαίσιο της εκστρατείας ενάντια στο παράνομο κυνήγι της ορνιθοπανίδας των υγροτόπων της Βόρειας Ελλάδας, που υλοποιείται ως μέρος των δράσεων του ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE+ «Διαφύλαξη του φινοσκανδικού πληθυσμού της νανόχηνας σε σημαντικές περιοχές διαχείμασης και στάθμευσης κατά μήκος της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής διαδρομής».
Τα σχέδια συντάχθηκαν κατόπιν σχετικών προτάσεων και υποδείξεων των τοπικών και εθνικών εμπλεκόμενων φορέων και προβλέπουν συντονισμένες ενέργειες στα εθνικά πάρκα λίμνης Κερκίνης, δέλτα Έβρου και δέλτα Νέστου και λιμνών Ισμαρίδας-Βιστωνίδας με σκοπό την εξάλειψη της λαθροθηρίας των υδρόβιων πουλιών, μιας παρωχημένης, αλλά δυστυχώς ακόμη υπαρκτής πρακτικής.
Η λαθροθηρία έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως μια από τις σημαντικότερες απειλές για τον εναπομείναντα πληθυσμό της νανόχηνας. Στους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας, ο κρισίμως κινδυνεύων φινοσκανδικός πληθυσμός της νανόχηνας, ο οποίος αριθμεί μόλις 50-70 πτηνά, διαχειμάζει κάθε χρόνο για χρονικό διάστημα περίπου 5 μηνών. Αν και αυστηρά προστατευμένο είδος, τον Δεκέμβριο του 2007 μια ενήλικη νανόχηνα βρέθηκε νεκρή από σκάγια εντός του καταφυγίου άγριας ζωής στο εθνικό πάρκο λίμνης Κερκίνης.
Η νανόχηνα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι η πιο σημαντική χώρα στην ευρωπαϊκή μεταναστευτική διαδρομή για τις νανόχηνες καθώς από μετρήσεις και παρατηρήσεις δακτυλιωμένων ατόμων γνωρίζουμε, όπως επισημαίνει η Ορνιθολογική Εταιρία, ότι εδώ έρχεται το μεγαλύτερο τμήμα του ευρωπαϊκού πληθυσμού και παραμένει για τέσσερις περίπου μήνες.
Τα πρώτα πουλιά εμφανίζονται στη λίμνη Κερκίνη στα τέλη Oκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου και παραμένουν εκεί μέχρι περίπου τα μέσα Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια πετούν προς τα ανατολικά για να περάσουν τον υπόλοιπο χειμώνα στο δέλτα του Έβρου όπου θα μείνουν μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου ή αρχές Μαρτίου.
Επίσης την ίδια περίοδο λιγοστά άτομα παρατηρούνται και σε άλλους υγρότοπους της βόρειας Ελλάδας, όπως το δέλτα του Νέστου και η λίμνη Ισμαρίδα. Σε αντίθεση με άλλα είδη χηνών, η παρουσία της νανόχηνας είναι σχεδόν τακτική κάθε χειμώνα και δεν εξαρτάται τόσο από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στα Βαλκάνια και την Μαύρη Θάλασσα.
Οι συνθήκες (τροφή, θέσεις κουρνιάσματος, όχληση) που επικρατούν στις περιοχές ξεχειμωνιάσματος και στις περιοχές στάθμευσης κατά την μετανάστευση είναι πολύ σημαντικές για την αναπαραγωγική επιτυχία της νανόχηνας και κατ’ επέκταση για την σταδιακή αύξηση του πληθυσμού ώστε να ξεπεράσει το κρίσιμα χαμηλό επίπεδο που βρίσκεται τώρα.
Πόσες νανόχηνες έρχονται στην Ελλάδα;
Τον χειμώνα του 2006-07 η μέγιστη παρατήρηση στο δέλτα του Έβρου ήταν 49 νανόχηνες ενώ νωρίτερα στην Κερκίνη η μέγιστη μέτρηση ήταν 42 άτομα.
Γενικά τα τελευταία χρόνια οι μέγιστες μετρήσεις στο δέλτα του Έβρου κυμαίνονται μεταξύ 40 έως 50 ατόμων ενώ στο παρελθόν οι μετρήσεις ήταν σαφώς μεγαλύτερες (πχ. 116 άτομα το 1988, 480 το 1973) με ρεκόρ τα 1630 άτομα που είχαν μετρηθεί το 1963.
Ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι το είδος στο παρελθόν είχε πολύ ευρύτερη εξάπλωση στην Ελλάδα και έφτανε αρκετά νοτιότερα. Γύρω στο 1860 δύο δείγματα είχαν συλλεχθεί στην Αττική και θηρευμένες νανόχηνες πωλούνταν σε αγορές της Αθήνας. Στις αρχές του 20ου αιώνα ένα ζευγάρι είχε συλλεχθεί από το δέλτα του Σπερχειού. Όλες οι αναφορές από το 1918 και μετά προέρχονται από την βόρεια Ελλάδα.
Πόσα είδη χηνών έχουμε στην Ελλάδα και πού;
Στην Ελλάδα εμφανίζονται τον χειμώνα 4 είδη χηνών: η σταχτόχηνα anser anser, η σσπρομέτωπη χήνα anser albifrons, η σανόχηνα anser erythropusκαι η κοκκινόχηνα branta ruficollis. Μερικούς χειμώνες παρατηρείται η χωραφόχηνα anser fabalis, ενώ σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί ακόμη άλλα 3 είδη χηνών: η χιονόχηνα anser caerulescens, η δαχτυλιδόχηνα branta bernicla και η ασπρομάγουλη χήνα branta leucopsis.
Με εξαίρεση τη νανόχηνα που έχει σταθερή παρουσία ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών, οι χήνες εμφανίζονται στην Ελλάδα όταν αρχίζουν τα κρύα ενώ σε εξαιρετικά κρύους χειμώνες εμφανίζονται σε πολύ μεγάλους αριθμούς.
O υγρότοπος που συγκεντρώνει τις περισσότερες χήνες είναι το δέλτα του Έβρου, αλλά σημαντικοί αριθμοί παρατηρούνται και στη λίμνη Ισμαρίδα, στο δέλτα του Νέστου, στη λίμνη Βόλβη και στη λίμνη Κερκίνη. Σε χρονιές με μεγάλες βαρυχειμωνιές παρατηρούνται χήνες και νοτιότερα στην Ελλάδα ακόμη και σε νησιά.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Πηγή
