Η εγκληματικότητα των ανηλίκων είναι ένα θέμα που συχνά μας προβληματίζει, όχι μόνο λόγω της σοβαρότητάς του, αλλά κυρίως λόγω των βαθύτερων αιτιών που την πυροδοτούν. Είναι μια πτυχή της κοινωνίας μας που φωτίζει τις ρωγμές στον τρόπο που ανατρέφουμε, εκπαιδεύουμε και υποστηρίζουμε τα παιδιά μας.
Περιστατικά που Σοκάρουν, Μαθήματα που Χάνονται
Στην Ελλάδα, έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών που ξεκινούν από «αθώες» πράξεις, όπως μικροκλοπές, και φτάνουν σε πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως περιστατικά βίας στα σχολεία ή ακόμα και συμμετοχή σε συμμορίες.
Για παράδειγμα, πριν λίγους μήνες, ένα περιστατικό εκφοβισμού (bullying) σε λύκειο της Αττικής έφερε στο φως την ύπαρξη μιας ομάδας μαθητών που ασκούσαν συστηματική ψυχολογική και σωματική βία σε συνομηλίκους τους. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί που προσπάθησαν να παρέμβουν δήλωσαν αβοήθητοι, ενώ το ίδιο το σχολικό σύστημα δεν είχε τα μέσα να αντιμετωπίσει τη ρίζα του προβλήματος.
Άλλο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση συμμορίας ανηλίκων στη Θεσσαλονίκη, όπου παιδιά ηλικίας 13-16 ετών συμμετείχαν σε κλοπές και βανδαλισμούς. Όταν ρωτήθηκαν γιατί το έκαναν, πολλά απάντησαν πως «ήθελαν να νιώσουν αποδοχή από την ομάδα». Αυτές οι απαντήσεις δεν δείχνουν εγκληματίες, αλλά παιδιά που αναζητούν την ταυτότητά τους με λάθος τρόπους.
Παιδιά χωρίς Πυξίδα σε έναν Κόσμο χωρίς Όρια
Ο σύγχρονος κόσμος συχνά αποτυγχάνει να δώσει στους ανήλικους την καθοδήγηση και την ασφάλεια που χρειάζονται. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η πίεση της «τέλειας εικόνας» και οι κοινωνικές ανισότητες δημιουργούν ένα περιβάλλον που ενισχύει την αποξένωση και την παραβατικότητα.
Ας σκεφτούμε, επίσης, τη νεαρή κοπέλα από την Κρήτη που συνελήφθη για διαδικτυακή απάτη. Όπως αποκαλύφθηκε, βρισκόταν υπό την πίεση μεγαλύτερων που την εκμεταλλεύονταν. Αυτό δείχνει πώς το πρόβλημα ξεπερνά τον ανήλικο δράστη και καταδεικνύει ευρύτερες κοινωνικές ευθύνες.
Η Κοινωνία Φέρει Ευθύνη
Δεν μπορούμε να βλέπουμε την εγκληματικότητα των ανηλίκων σαν μια αποκομμένη πραγματικότητα. Αντίθετα, είναι το καθρέφτισμα της κοινωνίας μας. Όταν αποτυγχάνουμε να ενισχύσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα, να παρέχουμε ίσες ευκαιρίες και να επενδύουμε στην ψυχική υγεία, τα αποτελέσματα είναι αναπόφευκτα.
Μια Νέα Προσέγγιση για ένα Καλύτερο Μέλλον
Πιστεύω ακράδαντα ότι η λύση βρίσκεται στην πρόληψη. Τα σχολεία μπορούν να γίνουν οι χώροι όπου τα παιδιά θα μαθαίνουν όχι μόνο γράμματα, αλλά και πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να χτίζουν υγιείς σχέσεις. Η πολιτεία, από την πλευρά της, πρέπει να επενδύσει σε προγράμματα υποστήριξης ανηλίκων, ενώ η οικογένεια πρέπει να επανέλθει στο προσκήνιο ως βασικός φορέας αγάπης και αξιών.
Τι Κάνουμε Εμείς;
Ως κοινωνία, οφείλουμε να σταματήσουμε να εστιάζουμε αποκλειστικά στην τιμωρία και να δούμε την επανένταξη ως τον πρωταρχικό μας στόχο. Κάθε ανήλικος που οδηγείται στην παραβατικότητα είναι μια κραυγή για βοήθεια – και είναι στο χέρι μας να την ακούσουμε.
