Το 2012 η Μεγάλη Στοά της Ελλάδας, που εδρεύει στο ιστορικό Τεκτονικό Μέγαρο της οδού Αχαρνών στην Αθήνα, διοργάνωσε μια εκδήλωση για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Οι ιστορικές αποκαλύψεις που έγιναν, μέσα από τα αρχεία των ελληνικών Στοών, για τη συμμετοχή των Ελλήνων Ελευθεροτεκτόνων στην απελευθέρωση της Μακεδονίας, είναι συγκλονιστικές.

Για πρώτη φορά το ευρύ ελληνικό κοινό έχει πρόσβαση, στο κείμενο που ακολουθεί, στην άγνωστη ιστορία πίσω από την απελευθέρωση της Μακεδονίας μας.

Το κείμενο προέρχεται από αρχείο PDF που ανάρτησε η ίδια η Μεγάλη Στοά της Ελλάδας στην ιστοσελίδα της.

Η συμβολή των Τεκτόνων στην απελευθέρωση της Μακεδονίας

Συντάκτης: Ν. Π.

Η οργανωτική επιτροπή και τα μέλη της Στ.·. Μέγας Αλέξανδρος που κατόπιν αποφάσεως της Μεγ.·. Στοάς της Ελλάδος, ανέλαβε την ευθύνη της σημερινής εκδήλωσης, αποφάσισαν την δημιουργία και απονομή ειδικού μεταλλίου τιμής και αξίας με την επιγραφή «Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΣΑ» στα λάβαρα των Στοών που τα μέλη τους οργάνωσαν, στελέχωσαν, πολέμησαν και θυσιάστηκαν στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας και ειδικότερα της Μακεδονίας και της Νύμφης του Θερμαϊκού πριν 100 χρόνια.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 8 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1881

Πήρε την δάδα του φωτός και το ξίφος για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Πατρίδος από την μάνα Στ..’ του νεότερου Ελληνικού Τεκτονισμού ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ ΥΠ’ ΑΡ. 1 το 1863 και έγινε αυτή η μητέρα όλων των Στοών. Η Στοά των 5 πρωθυπουργών, η Στοά των Στρατηγών προμάχων της Πατρίδος που έκανε σκοπό της την απελευθέρωση της Μακεδονίας, της Κρήτης, της Ηπείρου.

Οργάνωσε τον αγώνα και ίδρυσε την Μακεδονική Επιτροπή στέλνοντας τα παιδιά της να πολεμήσουν.

Ηρωικοί νεκροί της ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΑΡΑΤΑΣΗΣ που σκοτώθηκε στον ατυχή πόλεμο του 1897 και ο ήρωας ΑΝΤ. ΚΑΜΠΑΝΗΣ το 1913. Τέκνον της ο Στρατηγός ΒΙΚΤΩΡ ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ, είναι εκείνος που μαζί με τον ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ υπέγραψαν στις 25 του Οκτώβρη του 1912 το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης.

Απ’ τον ΠΥΘΑΓΟΡΑ ιδρύθηκε η Στ.·. ΑΘΗΝΑ υπ’ αρ. 9 του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΝΙΚ. ΒΟΤΣΗ, ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΤΟΥ 12-13 ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΔΑΓΚΛΗ, ΤΟΥ ΦΙΛΩΤΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ συντελεστών του Μακεδονικού και όχι μόνο.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΣΚΕΝΔΕΡΠΕΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 31 ΙΔΡΥΣΙΣ 1900 ΑΘΗΝΑ

Γεννήθηκε για να απελευθερώσει τους υπόδουλους Έλληνες και τα επί 400 χρόνια υπόδουλα εδάφη της Πατρίδος.

Μέλη της, ο Συν/ρχης ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ απόγονος των ΜΠΟΤΣΑΡΑΙΩΝ του 1821, ο Μακεδονομάχος ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ-ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ ο πράκτορας ο οποίος υπό την κάλυψη του αντιπροσώπου Ραπτομηχανών, όργωνε την σκλαβωμένη πατρίδα και χάρις στις πληροφορίες του από τον Φιλ. Νίκογλου Στρτ. Ιατρού στον Βουλγαρικό Στρατό, δεν μπήκαν οι Βούλγαροι πρώτοι στην Θεσσαλονίκη.

Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ο στρατηγός ο Μέραρχος του ΕΥΖΩΝΙΚΟΥ Ο ΜΠΑΪΡΑΣ ο ήρωας των Γιαννιτσών, ο ΣΠ. ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ, ο ΤΥΡΤΑΙΟΣ του αγώνος, ο ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ πράκτωρ στην ΚΑΒΑΛΑ μακεδονομάχος και άλλοι πολλοί, μεταξύ αυτών και ο ΙΛΑΡΧΟΣ τότε ΒΑΣ. ΜΕΛΑΣ αδελφός του Παύλου που πρώτος μπήκε το 1913 στα Γιάννενα.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΖΗΝΩΝ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 18 ΑΝ.·. ΛΕΜΕΣΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΙΔΡΥΣΙΣ 1893

Η στοά των Κυπρίων εθελοντών του 12-13 που ανέβηκαν κρυφά στην Ελλάδα κατά παράβαση του διατάγματος του τότε Κυβερνήτου της Κύπρου HAMILTON ADAMS «Περί Ουδετερότητος της Κύπρου επί το λόγω ότι η ΑΓΓΛΙΑ δυνάμει συνθήκης ευρίσκεται σε φιλικές σχέσεις με τα εμπόλεμα κράτη».

Τα μέλη του ΖΗΝΩΝΟΣ κατήρτησαν αποστολή Κυπριακής ανθρωπιστικής ιατρικής ομάδας ιατρών και νοσοκόμων για να μπορέσουν να πάνε στο θέατρο του Πολέμου.

Ήρθαν οι γιατροί ΦΙΛΙΟΣ ΖΑΝΕΤΤΟΣ από Λάρνακα, ΜΙΛΤ. ΚΟΥΡΕΑΣ, ο κραταιός Αδ.·. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΤΟΡΝΑΡΙΤΗΣ και ο αδελφός του ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΤΟΡΝΑΡΙΓΗΣ από την Λεμεσό.

Ως νοσοκόμοι ο Δήμαρχος Λεμεσού ΣΕΒ.·. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΩΖΟΣ Δικηγόρος, ο ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟΣ Διευθυντής της εφημερίδας «ΣΑΛΠΙΞ», οι δικηγόροι ΑΛΕΚΟΣ και ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΖΗΝΩΝΟΣ, ο Γυμν/ρχης ΑΡΓΥΡΟΣ ΔΡΟΥΖΙΩΤΗΣ κ.α.

Έξω από το ΜΠΙΖΑΝΙ πολεμώντας με του ΕΡΥΘΡΟΧΙΤΩΝΕΣ ΓΑΡΙΒΑΛΔΙΝΟΥΣ εθελοντές του ΑΛΕΞ. ΡΩΜΑ Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, υπουργού και ανθυπάτου Μεγ. Ταξιάρχου του Ελληνικού Τεκτονισμού, έπεσε μαχόμενος στο ύψωμα ΠΡΟΦ. ΗΛΙΑ στο Μπιζάνι ο ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΩΖΟΣ ο ήρωας Δήμαρχος Λεμεσού.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΜΙΝΩΣ ΥΠ΄ΑΡΙΘ. 32 ΑΝ.·. ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΙΔΡΥΣΙΣ 1901

Πρόμαχος Στ.·. του Κρητικού Αγώνα για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ που προετοίμασε έμπειρους μαχητές των βουνών για την τελική λύση του Μακεδονικού. Με το θάνατο του Μελά, στο πόδι του μπήκαν οι κρητικοί οπλαρχηγοί ΚΑΟΥΔΗΣ και ΚΑΤΕΧΑΚΗΣ, για να ακολουθήσει ο ΤΣΟΝΤΟΣ.

6000 ήταν οι μαχητές στον Μακεδονικό αγώνα, οι 3.500 απ’ αυτούς ήταν Κρητικοί. Δεν γύρισαν πίσω 700 έμειναν εδώ, πότισαν με το αίμα τους το χώμα της Μακεδονίας και μπόλιασαν με τα κορμιά τους την Ελληνική γη του Βορρά μακριά από το νησί τους ανάβοντας στις ψυχές των Μακεδόνων την φωτιά του αδούλωτου φρονήματος και της γενναιότητας των παιδιών της Λεβεντογέννας.

Οι ΚΟΥΖΟΥΛΟΙ, όπως λέει ο Καζαντζάκης, τα ανήμερα θεριά, τους Λεβέντες που προσπέρασαν το κράτος και γίνανε μπροστάρηδες.

Εγκέφαλος και ψυχή ο Ελ. Βενιζέλος, ο Μητροπολίτης Ρεθύμνου Καστρινογιαννάκης 18ος, οι Σκουλάδες, οι Τσόντοι, ο Κατεχάκης (ΡΟΥΒΑΣ), ο Σκαλίδης κ. α.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 36 ΑΝ.·. ΣΕΡΡΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1904

Η Μεγ. Στοά της Ελλάδος στο πλαίσιο της Εθνικής Πολιτικής της, ίδρυσε στα υπόδουλα Ελληνικά εδάφη Τεκτονικές Στοές για να στηρίξουν τα οργανωμένα σε αυτές μέλη της τον αγώνα. Έτσι, ιδρύθηκαν την εποχή εκείνη 4 τεκτονικά εργαστήρια κατά σειρά αρχαιότητος. Πρώτο το εργαστήριο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ», δεύτερο ο «ΦΙΛΙΠΠΟΣ» στην Θεσσαλονίκη, η «ΕΛΠΙΣ» στην Δράμα και η «ΗΡΑΚΛΕΙΑ» στο Μοναστήρι.

Μάνα της Μακεδονίας η πρεσβυγενής στοά των Σερρών ο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» που στάθηκε και δούλεψε μεσ’ στην σκλαβιά και οδήγησε τον αγώνα των Μακεδονομάχων 1904-1908.

Το ’13 προ του προελαύνοντος Ελληνικού στρατού, οι Βούλγαροι έκαψαν την πόλη και συνέλαβαν πολλούς προκρίτους ως ομήρους και τους απήγαγαν.

Το κτίριο, τα αρχεία και τα έπιπλα της Στ.·. καταστράφηκαν, συνελήφθησαν ο Σεβ.·. Αναστ. Χρυσάφης, ο Α’ Επόπτης Κων/νος Σταμούλης, ο Β’ Επόπτης Νέστωρ Φωκάς και ο ιατρός Λεωνίδας Παπαπαύλου Διδ.·. Τέκτων και ενώ τους οδηγούσαν στην εξορία, τους κατακρεούργησαν. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ.

Ο Σπ. Ματσούκας ο Τυρταίος του Μακεδονικού αγώνα στην κατάμεστη εκκλησία των Σερρών, ενώ το πλήθος είχε αναλυθεί σε λυγμούς, απήγγειλε το ποίημα «Ξυπνάτε από τα μνήματα δεν είστε πια ραγιάδες, ξυπνάτε κι’ ήλθε πασχαλιά».

Και δίπλα σ’ αυτούς εργάσθηκαν για τον αγώνα οι πρόξενοι μας Ι. Στουρνάρας, Αντ. Σαχτούρης και οι Ι. Δέλλιος , Δημ. Σάρρος, Αν. Γαλδάμης δάσκαλοι οδηγοί της νεολαίας.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 38 ΑΝ.·. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΔΡΥΣΙΣ 1907

Η γηραιά Στοά στο κέντρο του Μακεδονικού Αγώνος ποιόν να πρωτοθυμηθεί κανείς 58 οι γνωστοί έως τώρα Μακεδονομάχοι της που κρυφά εργάζονταν και στελέχωναν τον αγώνα.

Φιλ. Παπαγεωργίου ο Μέγας Διδάσκαλος, Δ. Μαργαρίτης ο γιατρός, Φιλ. Πηχέων ο καπετάν Φιλώτας, οι Ζάχοι, ο Αλεξ. Ζάνας, οι Μάνοι, ο αρχηγός των προσκόπων συνεργάτης του προξενείου Αλεξ. Πετρίδης που το άγαλμά του κοσμεί το πάρκο Μακεδονομάχων δίπλα στον εγκέφαλο του Μακεδονικού και πρωτεργάτη ‘Ιωνα Δραγούμη, το σύμβολον Π. Μελάς και το δόρυ και ασπίδα της Μακεδονίας καπετάν Βάρδα Τσόντο Γεώργιο.

Εδώ και το επίτιμο μέλος ο μπουρλοτιέρης Ναύαρχος Νικ. Βότσης. Ο αντάρτης αρχιμανδρίτης Νίκανδρος Παπαϊωάννου στην Αριδαία, ο Γιώργος Πετζίκης, ο πράκτορας του προξενείου Ιωαν. Κωνστα-
ντινίδης, ο Αθαν. Βέλκος, ο Μάρκος Θεοδωρίδης κ.α. οι ισχυρότερες σε κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο προσωπικότητες του Ελληνισμού της Θες/νίκης κοσμούν την Στ.·. του Φιλίππου, οργανώνουν, συντονίζουν, στηρίζουν κάθε εθνική προσπάθεια και συμβάλλουν στον Εθνικό σκοπό.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 41 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1907

Στ.·. που τίμησε το όνομα του πρωτεργάτη του 1821 αρχηγού της Φιλικής Εταιρίας Πρίγκιπα Αλεξ. Υψηλάντη με την δράση της στον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, της Ηπείρου και των νησιών μας.

Κων/νος Περάκης Μεγάλος Διδάσκαλος Ιατρός, αρχιμανδρίτης Αλεξίου, Βασ. Πλαστήρας που έπεσεστο Κιλκίς το 1913, Αχιλ. Δάρδας, ο αρχίατρος Νικ. Σμπαρούνης, ο Ναύαρχος Μιλτ. Χριστοφής που επικεφαλής των από του Αβέρωφ αγημάτων, απελευθέρωσε Λήμνο, Σαμοθράκη, Τένεδο, Χερσονήσου Άθω, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, ο εγγονός του Κων. Κανάρη, υιός του τέκτονος Μιλτ. Κανάρη, ο Λεωνίδας Κανάρης το πρώτο νέο μέλος του Υψηλάντη από ιδρύσεως του απελευθερωτή της Σάμου και της Λέσβου επικεφαλής αγημάτων του αντιτορπιλικού Νίκη.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΜΙΑΟΥΛΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 42 ΑΝ.·. ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΙΔΡΥΣΙΣ 1908

Γιατροί κυρίως της Στ.·. στελέχωσαν το στράτευμα στους Βαλκανικούς Αγώνες 12-13 με πρώτο το Σεβάσμιό της και ιδρυτή της Χρ. Περιστέρη, Σωτ. Στρατήγη δήμαρχο και βουλευτή. 13 γιατροί συνολικά επώνυμοι του Πειραιώς αλλά και το επίτιμο μέλος της Νικ. Βότσης τους στρατηγούς Παν. Μπουκλάκο και Πλούταρχο Χαλαφτή και του Νικ. Νεγρεπόντη Πρ. Μεγ. Διδάσκαλο, Υπουργό Οικονομι-
κών, μέλος της Εθνικής Άμυνας και προέδρου της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΗΣΙΟΔΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 49 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1908

Στοά καθαρά εθνικού έργου με ιδρυτές αξιωματικούς της Εθνικής εταιρίας και το νεκρό ήρωα συν/ρχη του Κιλκίς Αντ. Καμπάνη. Η Στ.·. που ανέστειλε τις εργασίες της αφού το σύνολο των μελών της στρατεύθηκε στον Αγώνα.

Σεβ.·. ο Ιωάν. Μεταξάς του ΟΧΙ που κατέστρωσε τα επιτελικά σχέδια των Βαλκανικών αγώνων πραγματική ιδιοφυϊα στον τομέα αυτό, δεξί χέρι του Βενιζέλου που μαζί με τον Δουσμάνη υπέγραψαν την παραλαβή της Θες/νίκης από του Τούρκους και μπήκαν πρώτοι ως ελευθερωτές.

Την ασπίδα και το δόρυ της Μακεδονίας τον καπετάν Βάρδα – Γεώργιο Τούντο. Τον Νίκο Καρβούνη που πολέμησε στο Μπιζάνι δίπλα στον Ρώμα και τον Λορέντζο Μαβίλη.

Ποιόν να πρωτοθυμηθεί κανείς, πάνω από 55 οι αδελφοί του Ησιόδου αγωνιστές από το 1904 – 1913. Στρατηγοί, Ναύαρχοι, γιατροί, απλοί πολεμιστές.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΦΟΙΝΙΞ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 51 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1917

Τον γέννησε ο ΗΙΣΙΟΔΟΣ. Πάνω από 35 τα μέλη του που πολέμησαν το 12-13.

Αξιωματικοί Στρατού, Ναυτικού και Υγειονομικού. Ενδεικτικά αναφέρω τον Χαρ. Κατσιμήτρο τότε υπολοχαγό και μετέπειτα στρατηγό που κράτησε και ενίκησε τους Ιταλούς το 1940 στην Πίνδο. Τον ποιητή Στέλιο Σπεραντζά καθηγητή Πανεπιστημίου έφεδρο ιατρό, τον Δημ. Μάχα υπουργό και στρατηγό, τον Υπ. Μεγ. Ταξιάρχη του Ελληνικού Τεκτονισμού Δημ. Βαφιόπουλο αρχικτηνίατρο, τον Γεωρ. Αποστολάκη έφεδρο ιατρό τιμηθέντα με το μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας, Αφθονίδη Σπύρο, Αξ. Π.Ν. πρωτεργάτη στο κίνημα στο Γουδί, ΜΑΡΣΕΛΟ ΔΗΜ. Βουλευτή, Υπουργό έφεδρο ιατρό και άλλους.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΕΛΠΙΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 45 ΑΝ.·. ΔΡΑΜΑΣ ΙΔΡΥΣΙΣ 1909

Ιστορική Στ. της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ που ίδρυσε η Μ.·. Στ.·. της Ελλάδας τη συνδρομή του «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ» και του ΦΙΛΙΠΠΟΥ κάνοντας πραγματικότητα το όνειρο του τότε μητροπολίτου Δράμας του εθνομάρτυρα αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Δρούσε υπηρετώντας τον Εθνικό Σκοπό σε μία υπόδουλη πατρίδα στο μαλακό υπογάστριο της Βουλγαρίας και υπό ασφυκτική πίεση της Τουρκικής αρχής.

Την έκλεισαν 3 φορές κατηγορώντας τα μέλη της ότι ήταν πράκτορες της Ελλάδας και 3 φορές οι τότε έξοχοι αδερφοί μας την ανέστησαν ανυποχώρητοι στην επίτευξη του ποθούμενου όπως έλεγε ο ιεραπόστολος και εθνομάρτυρας Κοσμάς Ο Αιτωλός. Μιχάλης Βαλάνης, Δημ. Βάντσης, Αναστάσιος Γαλδέμης, Χρ. Τέντζος και άλλοι μεγάλοι Έλληνες αδερφοί.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΔΩΔΩΝΗ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 58 ΑΝ.·. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1920

Παλαιά στοά που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1899 με αριθμό 30 και την οποία ο Ηπειρώτης Σεβάσμιός της Λόγιος και αγωνιστής Χρ. Χρηστοβασίλης, την μετέφερε στα Γιάννενα. Και εδώ 14 Μακεδονομάχοι με πρώτο τον Χρ. Χρηστοβασίλη 33ο τον γιό του Στρατηγό Γιάννη Χρηστοβασίλη, τον Κώστα Τσαμακό, τον Χαρ. Κατσημήτρο, τον Ιωάννη Παπαναγιώτου κ.α.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 65 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1923

14 και εδώ αγωνιστές του Μακεδονικού με πρώτο τον οπλαρχηγό Μακεδονομάχο ΚΑΠΕΤΑΝ ΝΙΔΑ τον ΝΙΚΟΣΤΡΑΤΟ ΚΑΛΟΜΕΝΟΠΟΥΛΟ Στρατηγό μετά γέννημα θρέμα της λεβεντομάνας Κρήτης, τον ΣΤΕΦΑΝΟ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, τον ΣΩΤ. ΣΩΚΟ και τον Στρατηγό ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΡΟΥΒΑΛΗ.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ Νο 75 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1927

Την στοά ίδρυσε ο ΑΝΤ. ΜΑΤΕΖΙΣ 33ος και ένδοξος αδελφός μέλος του Μακεδονικού Κομιτάτου και συνεργάτης του Παύλου Μελά. 10 μέλη της Στοάς κυρίως αξιωματικοί του Ναυτικού και 4 του Στρατού πολέμησαν το 1912-13. Νικ. Παπαδήμας, Κων. Μπακόπουλος και Μιχ. Σοφιανός που μπήκε ελευθερωτής στην Θες/νίκη.

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΜΕΛΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 76 ΑΝ.·. ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΣΙΣ 1927

Η ηρωική Στοά της Σμύρνης που ιδρύθηκε το 1867 και την οποία τόσες φορές έκλεισαν οι Τούρκοι για συμμετοχή στον Μακεδονικό και Κρητικό αγώνα για απελευθέρωση . Μιχ. Σεϊζάνης αγωνίστηκε στην πρώτη επανάσταση του 1878 στην Πιερία. Και μετά 1904-1908 τον μεγάλο Μακεδονομάχο Χρυσόστομο Σμύρνης και δίπλα του ο Χρυσόστομος Χατζησταύρου ο από Θάσου-Φιλίππου μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Ο οπλαρχηγός στην Δράμα ΚΑΠΕΤΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Συν/χης του Ε.Σ. και Βουλευτής .

Συνολικά 9 μέλη της στο μακεδονικό .

ΣΕΠΤ.·. ΣΤ.·. ΦΟΙΝΙΞ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 1 ΑΝ.·. ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΙΔΡΥΣΙΣ 1818

Εκπρόσωποι συμμετοχής των επτανησίων στον Μακεδονικό αγώνα ο ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ ο ποιητής που έπεσε στο Δρίσκο πολεμώντας στις μάχες για την κατάληψη του ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ. Ο αρχηγός ερυθροχιτώντων εθελοντών ΓΑΡΙΒΑΛΔΙΝΩΝ ΑΛΞ. ΡΩΜΑΣ δισέγγονος του ιδρυτού του Ελληνικού Τεκτονισμού, Διονυσίου Ρώμα, προέδρου της Βουλής των Ελλήνων και Υπουργός, ο πρόεδρος της Εθνικής Εταιρίας Μεγ. Διδάσκαλος του Ελληνικού Τεκτονισμού Διονύσιος Στεφάνου, ο ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ (ΧΡΗΣΤΟΣ) ΓΡΟΛΛΙΟΣ που απελευθέρωσε την Νιγρίτα, ο Σεβ.·. ΝΙΚ. ΣΠΥΡΑΚΟΣ που πολέμησε παντού από το 1897,12-13,17-18

Τέλος, η οργανωτική επιτροπή της εκδήλωσης, αποφάσισε να τιμήσει με το μετάλλιο της «Ευγνωμονούσης Μακεδονίας» το λάβαρο των απογόνων των Μακεδονομάχων του Συλλόγου «ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ» διότι 100 χρόνια τώρα κρατούν ψηλά το φρόνημα όλων μας υπενθυμίζοντας τις θυσίες και τους αγώνες ανθρώπων που πήραν τα βουνά, που πολέμησαν, που θυσιάστηκαν διδάσκοντας όπως λέει και ο ποιητής στους λαούς «πως οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι».

Κλείσαμε εδώ μια ιστορική αναδρομή μια αναφορά Στοών που εργάζονται μέχρι και σήμερα υπό την Σκέπη της Μεγ. Στοάς της ΕΛΛΑΔΟΣ και υπήρξε δράσις των μελών τους κατά τον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Υπήρχαν όμως και άλλες Στοές που σήμερα δεν εργάζονται και τα μέλη τους έγιναν πρόμαχοι των Εθνικών αγώνων, όπως οι Στοές «ΑΛΕΞ. ΠΡΑΪΔΗΣ», «ΠΡΟΜΑΧΟΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ», «ΠΑΙΔΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ», «ΜΑΡΑΘΩΝ», «ΑΤΤΙΚΟΣ ΑΣΤΗΡ», «ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΡΑΙΟΣ», «ΑΣΤΗΡ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ», «ΑΘΗΝΑ», «ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΣΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ», του ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ «ΦΩΤΙΟΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ», «ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ».

ΑΠΟ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ, ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥΣ.

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1912 – 1913

Συντάκτης : A. Π.

Όλα για την διάλυση της Οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια άρχισαν όταν ο Ρήγας ο Φεραίος διαποτισμένος από τα νάματα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και το σύνθημα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΙΣΟΤΗΣ – ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ τρίπτυχου του Τεκτονισμού, προσπάθησε να ξεσηκώσει τους λαούς του Αίμου ενάντια στην δουλεία.

Τέκτων και καρμπονάρος ο Ρήγας. Τελικά το 1798 αυτόν και τους συντρόφους του, η Ιερά Συμμαχία του Μέτερνιχ τους παρέδωσε στου Οθωμανούς.

Οι δήθεν πολιτισμένοι και Χριστιανοί Αυστριακοί. Στις 24 Ιουνίου του 1798, τα στραγγαλισμένα κορμιά τους τα έριξαν στον Δούναβη.

Μαζί του και οι Μακεδόνες αδελφοί μας Καστοριανοί Αφοι Εμμανουήλ Γιάννης και Παναγιώτης. Ο σπόρος όμως που ο Ρήγας έριξε, βλάστησε ανάμεσα στους σκλαβωμένους. Το 1809 στο Παρίσι, ο Θεσσαλονικιός Τέκτων Γρηγόριος Ζαλίκης (1785-1825) ίδρυσε την Τεκτ. Οργάνωση «Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείον».

Από εδώ ο Αδ. Τσακάλωφ πήρε την σκυτάλη για να ιδρύσει το 1814 την Φ. Ε. στην Οδησσό. Τέκτονες ως επί το πλείστον τα μέλη της, ανάμεσά τους και Μακεδόνες όπως οι Αδ.·. Γ. Πραΐδης, Ιωαν. και Αθαν. Σκανδαλίδης, Γεωρ. Λασσάνης, Εμ. Παπάς, Αντ. Κομιζόπουλος, Ανασ. Πολυζωΐδης κ.α.

Έτσι ξέσπασε η επανάσταση του 1821. Στην Μακεδονία την φλόγα άναψε ο Εμ. Παπάς, απέτυχε όμως.

1827. Απελευθέρωσις της Ελλάδος Κυβερνήτης ο Αδ.·. Ι. Καποδίστριας. Πολλά όμως μέρη της Ελλάδος έμειναν σκλαβωμένα, ανάμεσά τους και η Μακεδονία.

Το 1863 και πάλιν ο Τεκτονισμός άρχισε να εργάζεται στην Αθήνα, ιδρυτές απόγονοι αγωνιστών του 1821. Κύριον σκοπόν είχαν να ελευθερώσουν τους σε δουλεία ακόμα Έλληνες. Ίδρυσαν Στοές Κομιτάτα όπως «Παίδες Μαραθωνομάχων» και «Φάλαγγα Μυστών». Το 1866 πρωταγωνίστησαν στην επανάσταση της Κρήτης.

Πρώτος που έπεσε ο Μακεδονικής καταγωγής ΑΛΕΞ. ΠΡΑΙΔΗΣ υπολοχαγός Πυροβολικού. Στ’ όνομά του το 1867 ιδρύθηκε η στοά ΑΛΕΞ. ΠΡΑΙΔΗΣ. Άγαλμά του στήθηκε στο πεδίον του Άρεως Μνημείο Ιερολοχιτών δίπλα στον Αλεξ. Υψηλάντη αρχηγό της Φ.Ε.

1875 οι Έλληνες Τέκτονες ιδρύουν δύο μυστικές εταιρίες «Αλεφότης» και «Εθν. Άμυνα», σκοπός η απελευθέρωσις Ηπείρου Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Οργανώθηκαν ανταρτικές ομάδες που μπήκαν στα υπόδουλα εδάφη.

Πρόεδρος της «Αδελφότητος» ο καθηγητής Πανεπιστημίου Αδ.·. Νικ. Δαμασκηνός Μέγας Διδάσκαλος.

Φλογεροί πατριώτες τέκτονες μιλούν και ξεσηκώνουν το Λαό στην Αθήνα. Ανάμεσά τους οι καθηγητές Πανεπ. Αδ.·. αδ.·. Θ. Αφεντούλης, Ιωάννης Πανταζίδης Μακεδόνας, οι Ρ. Χοϊδας, Γ. Φιλάρετος. Συστήνεται επιτροπή Μακεδονικού Αγώνος με πρόεδρο τον Αδ.·. Ι. Πανταζίδη, συμμετέχουν οι Αδ.·.

Αδ.·. Στεφ. Δραγούμης, Νικ. Χαλκιόπουλος, Λεων. Πασχάλης κ.α.

Συγκεντρώνουν όπλα και χρήματα. Μητροπολίτης Θες/νίκης τότε ο από Βάρνης Ιωακείμ ο Γ’ μετέπειτα Πατριάρχης γνώστης των κινήσεων αλλά και του Μακεδονικού προβλήματος. Γίνεται μύησις στην «Αδελφότητα» Μακεδόνων οπλαρχηγών και κληρικών. Πρώτος και αρχηγός ο Επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος Λούσης συνεργάτης του Ιωακείμ. Από το 1876 πράκτορες διατρέχουν την Μακεδονία και κάνουν μυήσεις. Μεγάλον ρόλον έπαιξε και ο καθηγητής Αν. Πηχεών.

Τον Φεβρουάριον 17 του μηνός αποβιβάζεται στο Λιτόχωρο ανταρτικό σώμα 500 ανδρών από την Ελευθέρα Ελλάδα επικεφαλής ο Αδ.·. Κοσμός Δουμπιώτης Λοχαγός Ε.Σ.

Μεταξύ των αποβιβασθέντων και ο μετέπειτα Ενδ.·. Αδ.·. Ιδομ. Στρατηγόπουλος 33ος. Αυτός και έγινε γραμματεύς του Επισκόπου.

Η πρώτη αυτή επανάσταση έληξε άδοξα και πνίγηκε στο αίμα. Οι επαναστάτες όμως διέφυγαν εις Θεσσαλία και κήρυξαν εδώ τον πόλεμο.

Σημειώνω την παρουσία του αδ.·. Γ. Φιλάρετου που πολλά προσέφερε και του Σμυρνιού Αδ.·. Μιλ. Σεϊζάνη. Η Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου απελευθερώθηκε το 1881.

Δόθηκε όμως το μήνυμα στην ξένη διπλωματία ότι η Μακεδονία υπάρχει και είναι αναπόσπαστο μέρος της Ελλάδος.

Το 1878 ανήλθε στο πατριαρχικό θρόνο της Κων/πόλεως ο Τέκτων πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ’ ο από Θες/νίκης.

Ηγετική φυσιογνωμία και γνώστης του Μακεδονικού. Ένας από τους κύριους σκοπούς του ήτο η απελευθέρωσή της.

Τα πράγματα ησύχασαν για λίγο μετά όμως το 1892 και την τότε πτώχευση της Ελλάδος, οι Βούλγαροι βρήκαν την ευκαιρία και αλώνιζαν με οργανώσεις τον Μακεδονικό χώρο κλείνοντας Ελληνικές εκκλησίες και σχολεία τρομοκρατώντας τον Ελληνικό πληθυσμό με σφαγές και λεηλασίες.

Ελληνική αντίδραση ουδεμία, λόγω της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα.

Το 1894 μερικοί νεαροί αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού με αντέχοντας την κατάσταση και την καταπάτηση των δικαίων του Ελληνισμού, ίδρυσαν μία μυστική εταιρία. Το όνομά της ΕΘΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ. Οργανώθηκε με πρότυπο την Φ.Ε. του 1814. Χρησιμοποίησαν τον Τεκτονικό κώδικα οργάνωσης με μυήσεις και Σύμβολα.

Όλα αυτά τα βρήκα στο μυστικό αρχείο του τότε Προσθ.·. Μεγ.·. Διδ.·. Αδ.·. Αθαν. Δουρούτη βιομήχανου ιδιοκτήτου του Μεταξουργείου Αθηνών. Τα πάντα κατεστρώθηκαν από τον Αδ.·. Γ. Φιλάρετο.

Σκοπός η οργάνωση Έθνους και στρατεύματος προς απελευθέρωση Κρήτης, Ηπείρου, Μακεδονίας.

Αναφέρω μερικά ονόματα ιδρυτών Τεκτόνων νεαρών αξιωματικών που αργότερα διέπρεψαν στον Μακεδονικό αγώνα τ6ου 1904 και τους Βαλκανικούς πολέμους. Ι. Μεταξάς, Π. Δαγκλής, Αντ. Καμπάνης, Νικόστρατος Καλομενόπουλος, Στεφ. Γεννάδης, Π. Μελάς, Γ. Κορωναίος κ.α.

Σε λίγο στην οργάνωση μπήκαν και πολιτικά πρόσωπα που ανέλαβαν και την ηγεσία Πρόεδρος του Μυστικού μέρους της εταιρίας ο Μεγ.·. Διδ.·. Νομικός, Υπουργός Αδ.·. Διον. Στεφάνου, του ανοικτού μέρους ο Τραπεζίτης και Δήμαρχος Αθηναίων Μιχ. Μελάς πατέρας του Παύλου Μελά.

Στην οργάνωση μυήθηκαν τότε πολιτικοί, καθηγητές Πανεπιστημίου, λόγιοι κ.α. Επιφανείς της κοινωνίας Αδ.·. Αλεξ. Ρώμας, Γ. Ρώμας, Κ. Παλαμάς, Αντ. Μάτεσις, Ιωαν. και Στέφ. Δραγούμης, Ι. Δέλλιος, Ελ. Βενιζέλος, Γ. Σκαλιέρης.

Στην Κων/πολη μέλος της εταιρίας ο τότε Πρωτοσύγκελος Χρυσόστομος Καλαφάτης ο μετέπειτα Δράμας και Σμύρνης Εθνομάρτυρ και Άγιος, ο πρέσβυς μας Αδ.·. Νικ. Μαυροκορδάτος και ο Αδ.·. Γ. Μπαλτατζής.

Στο κίνημα συμμετείχαν οι τότε Τέκτ. Στοές ΑΘΗΝΑ, ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ, ΑΤ.ΑΣΤΗΡ, ΜΑΡΑΘΩΝ, Ρ,ΦΕΡΑΙΟΣ που συνέστησαν επιτροπές Μακεδ. Αγώνος και συνειργάζοντο με την εταιρία διαμέσου του Αδ.·. Αραβαντινού.

Έτσι το 1896 οργανώθηκε η Κρητική επανάσταση από Τέκτονες μυημένους με αρχηγό τον Ελ. Βενιζέλο, τον Πετυχάκη και τον Μάντακα. Ανταρτικές ομάδες μπήκαν και στην Μακεδονία.

Το 1897 ο άτυχος Ελληνοτουρκικός πόλεμος που απέδειξε την πλήρη ανοργανωσιά κράτους και στρατεύματος.

Την κατάσταση διέσωσαν τότε οι αδ. αδ. Διον. Στεφάνου υπουργός εξωτερικών και Κων. Εσσλιν. Η Ε.Ε, μετά διελύθη, το ταμείο της όμως και τα μέλη της ίδρυσαν την Σκοπευτική εταιρία με τον Αδ.·. Αθ. Βρυζάκη και εκπαίδευε άντρες για το νέο ανταρτικό στην Μακεδονία.

Άλλα μέλη στελέχωσαν την γεωγραφική υπηρεσία στρατού ως ο Π. Μελά και ο Αδ.·. Βάρδας Τσόντος.

1901. Και πάλι Πατριάρχης ο Ιωακείμ ο Γ’ τι έκανε;

Έστειλε άμεσα στις Μακεδονικές πόλεις νεαρούς δραστήριους και μορφωμένους Ιεράρχες ως οι Μητροπολίτες και Τέκτονες Γερμανός Καραβαγγέλης Καστοριάς, Φώτιος Καλπίδης ο Εθνομάρτυρ Κορυτσάς, Χρυσόστομος Καλαφάτης Δράμας, Αιμιλιανός Λαζαρίδης ο Εθνομάρτυρ Γρεβενών.

Τότε ανέβηκαν στα προξενεία Μακεδονίας οι Τέκτονες Ιων Δραγούμης, Ευθ. Κανελλόπουλος, Στουρνάρας, Τσαμαδός, Αντ. Σαχτούρης. Που οργάνωσαν δίκτυα πληροφοριών και αντάρτικες ομάδες εν συνεργασία με τους Μητροπολίτες. Φυσικά το κράτος ακόμα αδρανούσε. Ότι έκαναν το έκαναν αυτοί με δικά τους έξοδα.

Στην Αθήνα ρόλον έπαιξαν οι παρατεκτονικές εταιρίες «Ελληνισμός» με τους Αδ.·. Αδ.·. Χρ. Χρηστοβασίλη και Νεοκλή Καζάζη. Και το Μακεδονικό Κομιτάτο του Δημ Καλαποθάκη μέλη του οποίου ήταν μεταξύ άλλων οι αδελφοί μας Ανδ. Τιμ. Μομφεράτος, Δαγκλής, Γ. Μπαλτατζής, Ανδ. Ανδρεάδης, Αντ. Καρτάλης, Γ. Ρώμας κ.α.

Τεράστιος ο ρόλος του Ιωνος Δραγούμη που στις Μακεδονικές πόλεις ίδρυσε την Μυστική εταιρία Μακ. Άμυνα. Τα ηγετικά μέλη Τέκτονες. Ο Ίωνας, άνθρωπος ευφυής και διορατικός, διακήρυττε «Έλληνες ξυπνήστε για να σώσετε την Μακεδονία, και η Μακεδονία θα σας σώσει».

1903-1904 όλα πλέον οργανωμένα, μία σπίθα χρειαζόταν. Τότε ανεβαίνει ο Π. Μελάς μαζί με τον Αδ.·. Αλεξ. Κοντούλη μυστικά στην Μακεδονία για να οργανώσουν τον αγώνα.

Και το ντουφεκίδι αρχίζει, το πρώτο αίμα χύνεται.

Το σύμβολο του αγώνος ο Παύλος Μελάς σκοτώνεται 13/10/1904 στην Σιάτιστα της Καστοριάς. Είναι το αίμα που θέριεψε το θεριό της Ελλάδος. Ο αντίκτυπος τεράστιος στην Αθήνα. Και πάλιν ο Ίωνας Δραγούμης έγραψε « Ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε και οι Έλληνες ξύπνησαν, ώστε λοιπόν υπάρχει Μακεδονία; Ναι, υπάρχει γιατί ο Παύλος έπεσε γι’ αυτήν. Έλληνες ποτέ μη λησμονείτε το θάνατο του παλικαριού που έπεσε για την ιδέα. Και η ιδέα Μακεδονία θέλει ακόμα πολλούς ήρωες».

Σύμβολον του Μακ. Αγώνος γίνεται ο Παύλος. Στο πόδι του όμως άμεσα ανέβηκε ο συμμαθητής και σύντροφός του Αδ.·. Γ. Βάρδας Τσόντος Υπολοχαγός Ε.Σ. μπαρουτοκαπνισμένος από την Κρητική επανάσταση.

Το μεγάλο αυτό σχολείο για μελλοντικούς Μακεδονομάχους.

Είναι ο τρομερός και φοβερός Καπετάν Βάρδας το δεξί χέρι του Γερμανού Καραβαγγέλη. Ο φόβος και ο τρόμος των κομιτατζήδων.

Το 1904 από πατριώτες του Μακεδ. Αγώνος ιδρύεται εις Μακεδονία η πρώτη αμιγώς Ελληνική Στοά ο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» Σερρών. Μέλη της οι πρόξενοι Σερρών Ι. Στουρνάρας , Αντ. Σαχτούρης, ο διερμηνεύς προξενείου Ιωαν. Παπάζογλου που τον σκότωσαν το 1908, ο ανθ/γός Αδ.·. Δημ. Φλωριάς μετέπειτα βουλευτής κ.α.

Όλοι πράκτορες του αγώνος.

Στην περιφέρεια Δράμας-Καβάλας τον αγώνα ανέλαβε ο Δράμας Χρυσόστομος και ο αρχιδιάκονός του Θεμ. Χατζησταύρου ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

Αυτόν τον αντελήφθησαν οι Τούρκοι και αναγκάστηκε να φύγει στην Κων/πολιν. Πάνω στην Κορυτσά ο Φώτιος με συνεργάτες τους καθηγητές αδ. αδ. Βας. Πλαστήρα, Αρχιμ. Αλεξίου και Ευφραίμ Γκίνης. Τον Μητροπολίτη Φώτιον τον δολοφονούν το 1906. Το 1909 η Μεγ.·. Στοά της Ελλάδος ιδρύει Στοά ΦΩΤΙΟΣ στ’ όνομά του. Το 1911 δολοφονούν στα Γρεβενά τον Μητροπολίτη Αιμιλιανό εξάδελφο του Μεγ.·. Διδ.·. Τζατζοπούλου.

Το 1906 στην Μακεδονία ανεβαίνει ο ανθυπολοχαγός Τέκτων Αθ. Σουλιώτης Νικολαΐδης που ιδρύει την μυστική Ετ.·. «Οργάνωση Θεσσαλονίκης». Μέλη της Τέκτονες.

Το 1907 άλλη στοά ιδρύεται εις Θεσσαλονίκη η Σεπτ.·. Στ.·. ΦΙΛΙΠΠΟΣ από τους Φιλ. Παπαγεωργίου και Δημ. Μαργαρίτη Μακεδονομάχους.

Εάν κανείς διαβάσει τον κατάλογο μελών οι περισσότεροι είναι Μακεδονομάχοι Ζάννας, Θεοδωρίδης, Κένας, Χρυσάφης, Δίγκας, Αγγελάκης, Μάνος και δεκάδες άλλοι.

Στα προξενεία Τέκτονες, στην εκπαίδευση το ίδιο, στ’ ανταρτικά σώματα το ίδιο.

Σε όλες τις πόλεις δίκτυα κατασκοπείας από αδελφούς μας. Ποιον κανείς να πρωτοθυμηθεί τον Στυλ. Μαυρομιχάλη Αξιωμ. Ναυτικού στην Καβάλα, τον καπετάν Νίδα Νικόστρατος Καλομενόπουλος που τον έκλεισαν στα μπουντρούμια των φυλακών Μοναστηρίου, τον Σπ. Σπυρομήλιο Καπετάν Μπούα, τον Γ. Κατεχάκη καπ. Ρούβα, τον Δ. Σάρρο, Παν. Δαγκλή, Τιμολέων Μομφεράτο, Πέτρο Σαρόγλου Φιλ. Πηχέων καπετάν Φιλώτας, Γ. Μπούσιο, Νικ. Μάνο, Ομ. Ευελπίδη, καπετάν Σέργιο Μπινόπουλο, ο νεαρός τότε αρχιατρος Αδ.·. Χρ. Χρηστόπουλος κ.α.

Άλλοι στα προξενεία, άλλοι στην οργάνωση, άλλοι στα σχολεία, άλλοι στον ένοπλο αγώνα.

Το 1908 με την επανάσταση Νεοτούρκων, ο αγών ως πρώτη φάση έληξε.

Και οι Νεότουρκοι ήσαν Τέκτονες Θεσσαλονικείς οι περισσότεροι. Η μεν Μακεδονία δεν απελευθερώθηκε, οι διώξεις Ελλήνων όμως σταμάτησαν.

Ο ένοπλος Μακεδονικός Αγών 1904-1908 έγινε πεδίο στρατιωτικής εκπαίδευσης ανδρών που αργότερα, το 1912 στελέχωσαν τις μεραρχίες του Ε.Σ. που απελευθέρωσε την Μακεδονία.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1912-13 (ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ)

Συντάκτης: Α. Σ.

Η πρώτη φάσις Αγώνος 1904-1908, πραγματικά ήτο μία κολυμβήθρα ξεπλύματος του στίγματος του άτυχου πολέμου 1897.

Η Ελλάς έδειξε ότι με ομόνοια και οργάνωση μπορούσε να κάνει θαύματα. Οι ηρωισμοί στα πεδία μαχών Μακεδονίας έδειξε το αξιόμαχον των Ελλήνων αξιωματικών.

1908 Επανάστασις Νεότουρκων, εδόθη σύνταγμα φιλελεύθερο εις Τουρκία προσωρινά μεν. Δόθηκε αμνηστία. Οι αξιωματικοί επέστρεψαν στις μονάδες τους.

Στην Δράμα επιστρέφει ο εξόριστος Μητροπολίτης Χρυσόστομος, από συνεργάτες του ιδρύεται η Σεπτ.·. Στ.·. ΕΛΠΙΣ Μακεδονομάχοι τα μέλη της, το ίδιον με την ίδρυσιν Σ.Σ. Φώτιος εις Κορυτσά και ΗΡΑΚΛΕΙΑ εις Μοναστήρι.

Ο Ελληνικός τεκτονισμός σε πλήρη έξαρσιν, αφυπνίζεται η Σεπτ.·. Στ.·. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ στις Σέρρες. Πυρήν σε όλες τις εξελίξεις η Σεπτ.·. Σ.·. ΦΙΛΙΠΠΟΣ αθρόα εκεί μύησις Μακεδονομάχων. Μέλη του στελεχώνουν τις νέες στοές.

Τέκτονες του Μακεδ. Αγώνος με επικεφαλής τον Αθαν. Σουλιώτη Νικολαΐδη και Ίωνα Δραγούμη ιδρύουν μέσα στην καρδιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας Κων/λιν την Οργ. Κων/λεως. Σκαλιέρης, Μπούσιος, Καρμπούνης, Χρυσόστομος Καλαφάτης, Γερμανός Καραβαγγέλης κ.α.

Από αυτούς 1908 ιδρύεται η Σεπτ.·. Σ.·. ΑΡΜΟΝΙΑ Κων/λεως. Σκοπός όλων η λεγόμενη Ανατ. Ιδέα. Συνέχισις δηλ. Αγώνος σε νέες βάσεις δια παροχή ανεξαρτησίας εις Κρήτη, Μακεδονία, και συνένωσις με την μητέρα Ελλάδα.

Στην Αθήνα η ίδια δράσις οι νεοιδρυόμενες στοές ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ, ΗΣΙΟΔΟΣ τον ίδιο σκοπόν έχουν. Μέλη τους στρατιωτικοί και πολίτες που δοκιμάστηκαν στα Μακεδ. Βουνά.

1909 στην Αθήνα ξεσπά η λεγόμενη Επανάστασις του Γουδή. Νεαροί αξιωματικοί του στρατού ως επί το πλείστον μέλη στοών.

Σκοπός η οργάνωσις σε νέες βάσεις του στρατεύματος. Μερικά ονόματα αδελφών μας;

Καθενιώτης, Τσόντος, Βρονταμίτης, Κουντουριώτης, Ψύχας, Δημητρακόπουλος, Καλογεράς, Μαυτουδής, Κορωναίος, Μελάς Βας. Αδελφός του Παύλου, Πάσσαρης κ.α. Είναι αυτοί που θα στελεχώσουν τις μονάδες στρατού των πολέμων.

1912-13. Πρωθυπουργός ο Αδ.·. Στεφ. Δραγούμης, σε λίγο από τους επαναστάτες θα μετακληθεί από το Βογατσικό εις Αθήνας για να γίνει πρωθυπουργός ο επαναστάτης της Κρήτης Αδ.·. Ελ. Βενιζέλος.

Οκτώβριο του 1910 σχηματίζει κυβέρνηση, στις κυβερνήσεις του έως το 1913 συμμετέχουν αδελφοί μας. ΕΜ. ΜΠΕΝΑΚΗΣ, ΣΤ. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, ΝΙΚ. ΣΤΡΑΤΟΣ, ΛΟΥΚΑΣ ΚΑΝΑΚΑΡΗΣ.

Το κυριότερον άμεσα μετακαλεί στην Αθήνα, τον Λοχαγό τότε αδ. Ι.Μεταξά που με δυσμενή μετάθεσιν ήτο αποσπασμένος εις Λάρισα. Τον διορίζει υπασπιστή του, στρατ. Σύμβουλον και του αναθέτει σύνταξιν επιτελικών σχεδίων. Πρέπει η Ελλάς να είναι έτοιμη για τους νέους αγώνες.

Αναδιοργάνωσις Στρατού και Ναυτικού. Αγορά θωρηκτού ΑΒΕΡΩΦ με επιμονή του Τεχν. Συμβούλου Ναυάρχου Αδ.·. Αλεξ. Δουρούτη και αγορά των αντιτορπιλικών Νέας Γενιάς.

Το Ναυτικό αποκτά υπεροπλία έναντι του Τουρκικού. Νέα όπλα και πυροβολαρχίες αγοράζονται δια τον Στρατόν.

Αξιωματικοί εκπαιδεύονται εις Γαλλία, Γερμανία. Μεγάλος ο ρόλος του Εθνικού βάρδου αδ. Σπ. Ματσούκα Σ.Σ. Ζήνων Κύπρου κ.α. που γυρνά όλη την ομογένεια για συλλογή εράνων. Οργάνωσις ΛΕΥΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ με τα χρήματα αυτά γίνεται η προμήθεια πλοίων και όπλων. Πολλά χρήματα συνεγκέντρωσε εις Κύπρο.

Σε όλη την διάρκεια πολέμων 1912-13 ο Ματσούκας σαν άλλος Τυρταίος παρακολουθούσε το στράτευμα και με τα θούριά του εξύψωνε το ηθικό του στρατού όπως «Στρατιώτες είστε του Κιλκίς / της Τσουμαγιάς ξεφτέρια/ Του Λαχανά οι σταυραετοί / του Μπιζανίου οι εύζωνοι Με του Χριστούμας την τρανή / την πίστη την Αγία / ευλογημένη η στράτα σου/Βούλγαρος μη μείνει…ώρα καλή σου αθάνατε Ελληνικέ Στρατέ».

Ο πόλεμος για την απελευθέρωση Μακεδονίας, Ηπείρου, Νήσων ξεκίνησε στις 5/10/1912 Α’ Βαλκανικός πόλεμος ή Ελληνοτουρκικός.

Ο στρατός Θεσσαλίας με Διοικ. Τον Βασιλέα Κων/νο εγγονό Μεγ.Διδ. της Δανίας διέβη τα σύνορα και μπήκε στην Ελασσόνα, την οποία απελευθερώνει. 9/10 η θρυλική Μάχη Σαρανταπόρου. Μάχη Δεσκάτης, Λαζαράδων.

Τα στρατεύματά μας οδεύουν προς Θες/νίκη, απελευθερώνοντας μία μία τις πόλεις της Μακεδονίας. Κατερίνη, Αμύνταιον, Κοζάνη.

Ο Τουρκικός στρατός υποχωρεί συμπτυσσόμενος. Απελευθέρωσις Σερβίων. Κινήσεις κυκλωτικές, επεμβάσεις με χειρουργική ακρίβεια. Τέλεια επιτελικά σχέδια χαραχθέντα από τους Αδ.·. Αδ.·. Β. Δούσμανη, Ι. Μεταξά, Διευθυντές του Επιτελείου.

Ταξιαρχίες , ευζωνικά συντάγματα, ημιλαρχίες χτυπούν παντού, Κοζάνη, Βέροια.

Εν σχέση με το μέγεθος επιτυχιών οι απώλειες του στρατού μας, ελάχιστες.

Νύχτα 19 προς 20 Οκτωβρίου, ένα μικρό τορπιλοβόλο με τον υποπλοίαρχο αδ. Νικ. Βότση , μπαίνει στο λιμάνι Θες/νίκης και ανατινάσσει το Τούρκικο θωρηκτό «ΦΕΤΙΧ ΜΠΟΥΖΕΝ». Ενέργεια που αναπτερώνει το στράτευμα και τρομάζει τους Τούρκους. Ο ΒΟΤΣΗΣ γίνεται το σύμβολο της Νίκης. Μπρος από την Θες/νίκη είναι τα Γιαννιτσά Ιερά Πόλις των Τούρκων. Τα στρατεύματά μας συμπτύσσονται εκεί.

Επακολουθεί μάχη τρομερή, η θρυλική των Γιαννιτσών, τελευταίο εμπόδιο προς Θες/νίκης 21η Οκτωβρίου τα Γιαννιτσά πέφτουν. 188 οι νεκροί μας.

Άλλες μονάδες μας πολεμούν στο Λουδία ποταμό. Με κέντρο τα Γιαννιτσά επακολουθεί η εκκαθάρισις των γύρω περιοχών.

Ταυτόχρονα φθάνει 24/10 τηλεγράφημα Βενιζέλου προς Διάδοχο Κων/νο με εντολή συντόμευση καταλήψεως Θες/νίκης άνευ χρονοτριβής.

Ο στρατιωτικός μας ακόλουθος εις Σόφια περίφημος Μακεδονομάχος Αδ.·. Αθαν. Σουλιώτης Νικολαΐδης και ο αδ. Αμβ.Φρατζής αξιωματικοί Ε.Σ., ειδοποιούν ότι Βουλγαρικά και Σέρβικα στρατεύματα, σύμμαχοί μας τότε, κατεβαίνουν από Βορρά προς Θες/νίκη. Όποιος μπει πρώτος αποκτά δικαιώματα πάνω στην Νύφη του Βορρά.

Δόλιο σχέδιο των συμμάχων μας, που ο πράκτορας Νικολαΐδης πληροφορείται από το Βουλγαρικό Επιτελείο. Προς Θεού μην αφήσετε την Βουλγάρικη Μεραρχία να μπει Θες/νίκη.

24 και 25/12 ο στρατός μας επιταχύνει και με μάχη περνάει τον Αξιό. Βρισκόμαστε μπρος στην Θεσ/νίκη πλέον. Μέσα στην πόλη οι πρόξενοι των ξένων δυνάμεων προσπαθούν να πείσουν παράδοσιν των Τούρκων. Αυτοί θέτουν όρους. Το στρατηγείον μας δεν τους δέχεται. Άμεση παράδοσις άνευ όρων. Για διαπραγματεύσεις μπαίνουν στην πόλη οι Μεταξάς και Δούσμανης. Οι Τούρκοι στρατηγοί δέχονται. Σημειωτέον ότι η ηγεσία Τουρκικού στρατού είχε τέκτονες.

26/10/1912 Ελληνικά στρατεύματα περικυκλώνουν την πόλη. Πρωΐα 27/10/1912 υπογραφή πρωτοκόλλου παραδόσεως Τούρκων υπογράφουν Β. Δούσμανης, Ι. Μεταξάς πληρεξούσιοι του Διαδόχου, και ο Διοικ. Τουρκ. Στρατού Χασάν Ταξίν. Τέκτων.

Η πόλις ελεύθερη. Το μεσημέρι 27/10 μπαίνει τι Απόσπασμα Ευζώνων του αδ. Κωνσταντινόπουλου δια τον κεντρικόν οδών φθάνει στο Διοικητήριον. Οι Θεσσαλονικείς παραληρούν. Ο Δεκανεύς αδ. Ι. Δραγούμης σηκώνει Ελληνική σημαία στην Μητρόπολιν.

Εάν κανείς διαβάσει τα ονόματα των αξιωματικών του στρατού στα βιβλία ΓΕΣ θα διαπιστώσει το πλήθος των τεκτόνων Ελλήνων αξιωματικών. Μέραρχοι, Επιτελείς διοικ. Συνταγμάτων, διοικ. Πυροβολικού, Επιμελητείας, Ιατρικό προσωπικό κ.α.

Ποιον να πρωτοπάρεις; Τον ΠΑΝ. ΔΑΓΚΛΗ αρχηγό επιτελείου, τον Λ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟ , τον ΑΝΔ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟ εκδ.αδ., τους Μεράρχους Ματθαιόπουλο Δημ., Στεφ.Γεννάδη, τον Δημητρακόπουλο, Κωνσταντινόπουλο, Ανδ. Μπαϊρα κ.α.

Τον αρχηγό των Ελλήνων Ερυθροχιτώνων Ανθυπ. Μ.Ταξ. Αλεξ. Ρώμα πρόεδρο Βουλής, Υπουργό που παράτησε τα έδρανα της Βουλής και ανέβηκε στο μέτωπο. Τα παιδιά του Γαριβάλδι αδ.αδ. Πεπίνο και Ριτσιότι. Τον Ι. Παπαβασιλείου, τον θρυλικό πρώτο αεροπόρο μας Μιχ. Μουτούση.

Τον Συντ/ρχη Ανδ. Μπαϊρα που τραυματίστηκε στα Γιαννιτσά, τον Αξελόν, τον Άρτη με τα κανόνια του. Τον Ίλαρχο Μακεδονομάχο Φιλ. Πηχεών υιό του πρώτου επαναστάτη του 1878 σύντροφο του Επισκόπου Κίτρους, καθηγητή Ανας.Πηχεών. Ποιόν; Εκατοντάδες αδελφοί μας από Στρατηγού έως στρατιώτη.

Τι να πεις για το Πολεμικό Ναυτικό μας. Οι περισσότεροι αξιωματικοί τέκτονες.

Κων. Μελάς, Στυλ. Μαυρομιχάλης, Δημ. Ζαλοκώστας, Δημ. Λούνδρας, Παν. Αγγελής, Αθαν. Ξηρός κ.α. που όχι μόνο ήσαν πάνω στα πλοία, αλλά με ναυτικά αγήματα απελευθέρωναν νησιά και λιμάνια Μακεδονίας.

Και ο στρατός μας προχώρησε στην υπόλοιπο Μακεδονία αφού πρώτα υποχρέωσε τις μονάδες Βουλγαρικού στρατού να κάνουν πέρα από την Θεσσαλονίκη.

Φλώρινα, Καστοριά, Κορυτσά. Νοέμβριον 1912 ο στρατός μας προχωρά εις Ήπειρον.

16 Φεβρουάριος 1913 πτώσις Μπιζανίου. Απελευθέρωσις Ηπείρου.

Εγκέφαλος και πάλι ο Ι. Μεταξάς τον οποίον εσπευσμένως καλούν από το Λονδίνο για να κάνει τα σχέδια πτώσεως Μπιζανίου. Σημαντικός ο ρόλος του Πολωνού Μηχανικού τέκτονος Αδ.·. Σιγιμ.Μινέϊκο 33ου.

Νοέμβριος 1912 έξω από το Μπιζάνι ο ηρωικός θάνατος των αδ. Λορ.Μαβίλη και του Κύπριου εθελοντή Χρισ. Σώζοντος. Τραυματισμός των αδ. αδ. Αλεξ. Ρώμα, Νίκου Καρβούνη.

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1913

Συντάκτης: Α. Σ.

Οκτώβριος 1912 οι εχθροπραξίες Τουρκίας-Ελλάδας εις Μακεδονία – Θράκη σταμάτησαν. Ο κύριος όγκος στρατού μετεφέρθει εις Ήπειρον, απελευθέρωσις Ηπείρου. Δυτ. Μακεδονία ελεύθερη. Η ανατ. Μακεδονία όμως και η Θράκη στα χέρια του Βουλγαρικού στρατού. Οι Βούλγαροι αδύνατον να πιστέψουν ότι χάσανε την Θεσσαλονίκη. Η οργή τους ξέσπασε στις κατεχόμενες από αυτούς Μακεδ. Πόλεις. Έως τον Ιούνιο 1913 αψιμαχίες συνεχείς μεταξύ Ελλήνων, Βουλγάρων.

Όλες οι προσπάθειες κατευνασμού απέτυχαν. Νέος πόλεμος προ των θυρών. Μάιος 1913 οι Μεραρχίες μας άρχισαν να συγκεντρώνονται εις Θεσ/νίκη. Με αναβαθμισμένους τους αδ. μας αξιωματικούς Β. Δουσμάνης – Ι. Μεταξάς επικεφαλής του στρατεύματος με επικεφαλής τον πλέον Βασιλέα Κων/νον μετά την δολοφονία του Βας. Γεωργίου του Α’.

17 18/6/1913 αφιξιθείς εις Θεσσαλονίκη του Αρχιστράτηγου Κων/νου. Κήρυξις πολέμου. Άμεση εκκαθάρισις Θες/νίκης και περιχώρων από τις μονάδες Βουλγαρικού στρατού. Προέλασις προς τα πάνω ομηρικές αιματηρές μάχες, προέλασις προς Κιλκίς.

Μάχη Κιλκίς, η τρομερότερη μάχη. Οι αδ. μας Συντ/ρχης Αντ. Καμπάνης, Βας. Πλαστήρας, Γ. Κολοκοτρώνης, Ηλ.Ηλιόπουλος πίπτουν στο πεδίο της μάχης.

Ηρωικός ο θάνατος του Καμπάνη που η λαική μούσα τον περιέγραψε.

Δρόμος εις Αθήνας προς τιμήν του, άγαλμά του εις Άνδρον δίπλα στον διδ. του γένους Καϊρη. Μάχες Κιλκίς – Λαχανά έγιναν ορόσημα στην πολεμική Ιστορία μας.

21/6 απελευθέρωσις Κιλκίς Λαχανά. Προέλασις προς Στρώμνιτσα, Καβάλα, Σέρρες. Οι Βούλγαροι αποχωρούντες σφάζουν κατοίκους επιφανείς της Μακεδονίας.

Στις Σέρρες περιοχή Λιβούνοβο κατασφάζουν μέλη της Σ.Σ. Αριστοτέλης.

26/6 Αν.Χρυσάφης Ιατρός, Νέστωρ Φωκάς φαρμακοποιός Σεβάσμιοι Κων. Σταμούλη επόπτην, Κων. Παπαπαύλου εκπαιδευτικόν.

Έως τέλη Ιουνίου Στρώμνιτσα, Σιδηρόκαστρον, Σέρρες, Δράμα ελεύθερες. Συνεχείς προέλασις προς τα Βόρεια. Απελευθέρωσις Ιούλιος Αλεξανδρούπολης – Ξάνθη – Κομοτηνή – Καβάλα.

18/7/1913 Τέλος πολέμου, Σύναψη ανακωχής. Ανατ. Μακεδονία –Δυτ. Θράκη ελεύθερες. Επί τέλους το όνειρο σχεδόν 500 ετών πραγματικότις. Όλη η Ελλάδα ελεύθερη.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Βουλγαρικός στρατός δεν ήτο αμελητέα περίπτωσις, υπέρτερος του Τουρκικού, εκπαιδευμένος άρτια από Γερμανούς, τέλειον πολεμικό οπλισμό και κυρίως ψυχωμένο. Πραγματική πολεμική μηχανή. Δι’ αυτό μέσα σε 20 μέρες πολέμου είχαμε νεκρούς 200 αξιωματικούς και 2500 οπλίτες.

Κάναμε μία αναφορά στους τέκτονες αξιωματικούς του στρατεύματος, είπαμε τους κυριότερους. Δεν θα ξεχάσω όμως και τους ηρωικούς Ιατρούς του στρατεύματος άριστους επιστήμονες που πολλές ζωές έσωσαν.

Χρ. Φλώκος Ν. Γεωργίλας, Γ. Γεωργιάδης, Στ. Σπεράντζας, Απ. Ψαλτώφ, Κων. Σιμιτόπουλος, Ανδ. Αντύπας, Σπ. Χαραμής, Δ. Τσίρος, Αλεξ. Καββαδίας, Κ. Περάκης, Ν. Δασκαλόπουλος, Αφοι Χριστόπουλοι, Μαργαρίτης, Περιμένης κ.α. Δόξα στις Τεκ. στοές που είχαν τέτοιους άνδρες ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ, ΑΘΗΝΑ, ΗΣΙΟΔΟΣ, ΠΑΤΡΙΣ, ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ, ΣΚΕΝΔΕΡΜΠΕΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ κ.α.

Προσπάθησα σε σύντομο χρόνο να μιλήσω για λίγους από τους τόσους συμμετέχοντες. Μεταξύ αυτών Μεγ.·. Διδ.·., Ενδ.·. Αδ.·., Μεγ.·. Ταξ.·., Κραταιοί Αδ.·..

Μεγάλο το κεφάλαιο για τον Τεκτονισμό και το Έθνος του Μακεδ. Αγώνος, που πρέπει να καταγραφεί. Διότι τα όσα ανέφερα, τα περισσότερα είναι άγνωστα, και πόσα ακόμα υπάρχουν. Η σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδος από το 1821 έως και το 1960 είναι γεμάτη από προσφορά αδελφών μας.

Σε όλες τις επαναστάσεις από τότε, συμμετείχανε Κρήτη, Ήπειρος, Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη.

Άφθονο τεκτονικό αίμα χύθηκε σε όλους τους πολέμους από το 1897, Βαλκανικοί, Α’ Παγκόσμιος, Μικ. Εκστρατείας, 1940-41, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, 1950 εκστρατεία Κορέας. Αιωνία η μνήμη τους, είθε κάποτε να τους μνημονεύσουμε προς δόξαν του Τάγματος.

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΕΚΤΟΝΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

Ο Οκτώβριος του 1912 είναι ένας κρίσιμος μήνας που τα γεγονότα που έλαβαν χώρα σ’ αυτόν σημάδεψαν το Έθνος.

Η 4/10/1912 Βαλκανικός πόλεμος, 26/10/1912 απελευθέρωση Μακεδονίας, ο Ελληνικός στρατός μπήκε απελευθερωτής στην Θεσσαλονίκη. Βενιζέλος πρωθυπουργός και Αρχηγός στρατού ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Αυτούς έγραψε η Ιστορία. Ποιος όμως έφτιαξε τα επιτελικά σχέδια της νίκης, ένας λοχαγός του Επιτελείου, υπασπιστής του Ελ. Βενιζέλου, ο Ι. Μεταξάς.

13/10/1904 θάνατος του παλικαριού, ο Π. Μελάς πέφτει σκοτωμένος στο χωριό Στάτισα της Μακεδονίας. Είναι το σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνος. Με τον θάνατό του ξεκίνησε η εποποιΐα του Αγώνος γι’ απελευθέρωση Μακεδονίας.

Πολλοί οι Μακεδονομάχοι που ακολούθησαν τον Μελά. Βάρδας – Τσόντος η λεγόμενη ασπίς του αγώνος. Ι. Δραγούμης ο οργανωτής και συντονιστής. Αθαν. Σουλιώτης Νικολαΐδης, Καπετάν Νίδας, Τέλλος Άγρας κ.ά.

Και οι Μητροπολίτες Εθνομάρτυρες Χρυσόστομος Καλαφάτης τότε Δράμας (ο Άγιος μετά Μητροπολίτης Σμύρνης ), Φώτιος Καλπίδης Κορυτσάς Χρυσόστομος Χατζησταύρου (μετά Αρχιεπίσκοπος Αθηνών), Γερμανός Καραβαγγέλης κ. ά.

Ιδιαίτερα όμως σήμερα θα μιλήσω για ένα άλλο Μακεδονομάχο Επίσκοπο, τον Αιμιλιανό Λαζαρίδη. 100 χρόνια έκλεισαν από τον μαρτυρικό του θάνατο 1/10/1911. Πρόσφατα στα Γρεβενά ανέβηκε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος για να τιμήσει την μνήμη του. Θα έλεγα ότι το παλικάρι αυτό, ο ήρωας για την Ελλάδα και Μακεδονία ετιμήθη σε «στενό οικογενειακό κύκλο».

Οι μεγαλόσχημοι πολιτικοί απείχον, το κανάλια πανελληνίου εμβέλειας δεν ησχολήσθησαν. Αυτά που ασχολούνται με την Μαντόνα και άλλες βεντέτες και βεντέτους. Το χάλι σου Ελλάδα.

Ο Αιμιλιανός γεννήθηκε το 1877 στο χωριουδάκι Πέρματα νομού Ικονίου, στα βάθη της Μ. Ασίας. Οι γονείς του αγράμματοι Έλληνες αλλά Τουρκόφωνοι, φτωχή οικογένεια με πολλά παιδιά. Μετά την στοιχειώδη εκπαίδευση ενεγράφη στην Θεολογική Σχολή Χάλκης.

Συμμαθητές του μεγάλες προσωπικότητες του Έθνους και της Εκκλησίας, Ιωακείμ Λεπτίδης μετέπειτα Μητροπολίτης Ερυθρών, αποθανών εις Καστοριάς, Χρυσόστομος (Θεμιστοκλής Χατζησταύρου) που αφού έγινε Μητροπολίτης Μητροπόλεων Μ. Ασίας, Τράλλεων, Φιλαδελφείας, Εφέσου, μετά των ελληνικών Κυκλάδων, Βεροίας, Φιλίππων και Αρχιεπίσκοπος Αθηνών 1961-1967.

Και η μεγάλη μορφή της Εκκλησίας Χρύσανθος Φιλιππίδης ο από Τραπεζούντος Πόντου Αρχιεπίσκοπος Αθηνών 1936-1941. Αυτός που είπε το ΟΧΙ στους Γερμανούς κατακτητές.

Το 1902 ο Αιμιλιανός τελείωσε τη Χάλκη όπου αρίστευσε και χειροτονήθηκε διάκονος στην Κων/λη. Ακολούθως μετετέθη στην Μητρόπολη Θες/νίκης ως πρωτοσύγγελος. Τότε και εστρατεύθη μυστικά στον Μακεδονικό Αγώνα υπό του προξένου Ελλάδος Λάμπρου Κορομηλά.

Το 1906 μπήκε στην αντιστασιακή «οργάνωση Θεσσαλονίκης» του Αθαν. Σουλιώτη – Νικολαΐδη, Υπολ/γού Ε.Σ. Μετά Στρατηγός και Υπουργός. Πράκτορας επί πολλά χρόνια μυστικών υπηρεσιών του
κράτους.

Η εθνική δράση του Αιμιλιανού τεράστια μέσα στο επίκεντρο του μεγάλου Μακεδονικού Αγώνα. Ανέβαζε το φρόνημα του σκλαβωμένου και χειμαζομένου λαού.

Ακολούθως, ο μέγιστος των Πατριαρχών Ιωακείμ ο Γ’, πατήρ του Μακ. Αγώνα, αναγνωρίσας το έργο του, τον κάλεσε στην Κων/πολη, εφημέριο Αγίας Τριάδος του Πέραν. Από εδώ τον νεαρό Αρχιμανδρίτη τον κάλεσε και πάλι στη Μακεδονία ο Ιωακείμ Φορόπουλος Μητροπολίτης Πελαγονίας με έδρα το Μοναστήρι, άλλος Μακεδονομάχος.

Ο Αγώνας τότε ευρίσκετο στο αποκορύφωμά του, αιματηρές μάχες Ελλήνων ανταρτών εναντίον Βουλγάρων, Αλβανών, Τούρκων, κ.ά. Άφθονο αίμα Ελλήνων ποτίζει το χώμα της Μακεδονίας.

Ηθικό στήριγμα αλλά και συμμετοχή των ιερωμένων στην Μακεδονία. Μεγάλος ο ρόλος του Αιμιλιανού ο οποίος τότε εχρίσθη Επίσκοπος Πέτρας στην Δυτ. Μακεδονία. Συνεχείς οι αγώνες του εναντίον των Βουλγαρικών ορδών που προσπαθούσαν να τον σκοτώσουν.

Γαλήνιος, ατάραχος, ψύχραιμος τους αντιμετώπιζε και προστάτευε το ποίμνιό του.

Η Εκκλησία ανεγνώρισε το έργο του και στις 16/3/1910 τον έχρισε Μητροπολίτη Γρεβενών. Ήτο μόλις 33 ετών.

Νέοι αγώνες εδώ, μέσα σε μία άσχημη πολιτική κατάσταση όπου οι Νεότουρκοι βίαζαν την Μακεδονία με συνεργασία Αυστριακών, Άγγλων, Ιταλών, που εποφθαλμιούσαν τα εδάφη της Μακεδονίας, δίπλα τους Αλβανοί και Βουλγαροσλάβοι, που κάτι και αυτοί περίμεναν από τα Μακεδονικά εδάφη.

Ύπουλος ο ρόλος και των Ρουμανιζόντων Κουτσοβλάχων.

Οι Ιεράρχες της εποχής εκείνης έπρεπε να παίξουν μεγάλο ρόλο, ήσαν πατέρες και προστάτες του αφανιζόμενου Ελληνικού Λαού. Έπρεπε να είναι και διπλωμάτες, να ελίσσονται σε πρέσβεις, προξένους και πολιτικούς.

Εξυπνάδα, ευστροφία, μόρφωση για να τα πετύχουν, αλλά γενναιότητα και λεβεντιά ταυτόχρονα.

Έπρεπε να περιοδεύουν καθημερινά σε μεγάλες αποστάσεις, μόνοι χωρίς προστασία. Απειλούμενοι συνεχώς από ένοπλους ληστές και κομιτατζήδες. Έπρεπε το φρόνημα του ποιμνίου να κρατηθεί ψηλά. Το έργο αυτό έπρεπε να κάνει ο Ιεράρχης. Και τον Αιμιλιανό οι πάντες εχθροί του Έθνους προσπαθούσαν να τον εξαφανίσουν.

Τελικά δεν μπόρεσε να αποφύγει το μοιραίο τέλος. Στις 1/10/1911 σε μία εμψυχωτική περιοδεία του, συνοδευόμενος από δύο συνοδούς, έπεσε σε ενέδρα Ρουμανιζόντων έξω από το χωριό Σχίνοβο. Τους έπιασαν και τους κατέσφαξαν.

Τα τίμια λείψανά τους βρέθηκαν μετά από μερικές μέρες. Ήταν πλήρως παραμορφωμένα και κομματιασμένα από μαχαιριές. Μεταφέρθησαν στα Γρεβενά όπου έγινε η κηδεία στις 11/24-10-1911.

Η είδηση του θανάτου περιέτρεξε όλο τον ελληνικό χώρο, εφημερίδες έγραψαν, μνημόσυνα έγιναν σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Ακόμα και στη Σμύρνη πάνδημος ακολουθία χοροστατούντος του Εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Χρυσοστόμου, ο συμμαθητής του Αιμιλιανού Χρυσόστομος τότε Τράλλεων έβγαλε εθνικό λόγο.

Σήμερα δρόμοι σε πόλεις φέρουν το όνομα του Αιμιλιανού και αγάλματά του.

Εξάδελφός του ήταν ο Αλέξανδρος Τζατζόπουλος ιδρυτής και Γεν. Γραμματεύς της αντικαρκινικής Εταιρίας Μεγ.Διδ. της Μεγ. Στοάς της Ελλάδος. Ανιψιός του ο Μητροπολίτης Σηλυβρίας αοίδημος Αιμιλιανός Τιμιάδης. Υπέροχο ποίημα για τον Αιμιλιανό έγραψε ο λόγιος της Ηπείρου και εθνικός αγωνιστής Χρ. Χρηστοβασίλης.

Στενός συνεργάτης: tribune.gr