Ένα άρθρο του John Blake στο «CNN» σήμερα για τον κορωνοϊό και τις «προφητείες» για το τέλος του κόσμου δίνει το στίγμα που επικρατεί στην αμερικανική κοινωνία, καθώς και μια γεύση των θεολογικών απόψεων στις ΗΠΑ γύρω από το θέμα.

Το καλοκαίρι του 2008, μια ηλικιωμένη μέντιουμ που ισχυρίστηκε ότι άρχισε να λαμβάνει οιωνούς από την ηλικία των 5 ετών, δημοσίευσε ένα βιβλίο που περιείχε μια δυσοίωνη πρόβλεψη.

«Γύρω στο 2020, μια σοβαρή ασθένεια τύπου πνευμονίας θα εξαπλωθεί σε όλη την υδρόγειο, θα επιτίθεται στους πνεύμονες και τους βρογχικούς σωλήνες και θα αντιστέκεται σε όλες τις γνωστές θεραπείες», έγραφε. «Ακόμα πιο παράδοξο από την ίδια την ασθένεια θα είναι το γεγονός ότι θα εξαφανιστεί όσο ξαφνικά εμφανίστηκε, θα επιτεθεί ξανά δέκα χρόνια μετά, και μετά θα εξαφανιστεί τελείως».

Η πρόβλεψη χάθηκε από την δημόσια μνήμη και η συγγραφέας του βιβλίου, Sylvia Browne, πέθανε το 2013. Αλλά η πανδημία του κορωνοϊού έφερε νέα προσοχή στο βιβλίο της Browne με τίτλο «End of Days: Predictions and Prophecies About the End of the World». Το βιβλίο είχε γίνει μπεστ-σέλλερ.

Κυβερνήσεις και αξιωματούχοι δημόσιας υγείας εκδίδουν συνεχώς κατευθυντήριες γραμμές για να βοηθήσουν τον κόσμο να προστατευθεί κατά της διασποράς του Covid-19. Όμως, σύμφωνα με τον John Blake, υπάρχει μια άλλη μόλυνση που οι εμπειρογνώμονες φαίνονται αβοήθητοι στο να σταματήσουν: Την πανούκλα των προφητών που προειδοποιούν πως ο κορωνοϊός είναι σημείο πως βρισκόμαστε στο «τέλος των ημερών».

Κάτι συμβαίνει με τις πανδημίες το οποίο κάνει τους πανικοβλημένους ανθρώπους να αδειάζουν το μυαλό τους, μαζί με τα ράφια των υπεραγορών.

Αμέτρητες προειδοποιήσεις, όπως την πρόβλεψη της Browne, κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, ανακατώνοντας τους φόβους για τον κορωνοϊό με οτιδήποτε από πολιτική παράνοια για «μια παγκόσμια κυβέρνηση, ελεγχόμενη από τον ΟΗΕ», στις φωτιές στην Αυστραλία και τα σμήνη ακριδών στην Αφρική.

Ποιο το κίνητρο των «προφητών» του τέλους του κόσμου

Για πολλούς, γράφει ο Blake, είναι μια πολύ ανακριβής ανάγνωση της «Αποκάλυψης». Συχνά, αυτοί οι προφήτες των πανδημιών τελειώνουν τις προβλέψεις τους με καταληκτικά σχόλια του τύπου «εάν δεν έχετε μια Βίβλο, αγοράστε μία!».

Ίσως δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη που κάποιοι άνθρωποι συγκεντρώνουν αποθέματα όπλων και πυρομαχικών.

Αλλά μερικοί που μελετούν επαγγελματικά την θρησκεία και τις προφητείες λένε πως είναι η ώρα για αυτούς τους προφήτες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των μέντιουμ να αυτό-περιοριστούν σε καραντίνα.

Αυτοί που μιλούν για «τέλος του κόσμου» βλάπτουν την πνευματική και ψυχολογική υγεία των ανθρώπων, αναφέρουν, και ισχυρίζονται πως κατέχουν γνώση που και οι πιο αποδεκτές αυθεντίες της θρησκείας δεν τολμούν να ισχυριστούν. Ο Ulrich Lehner, ένας καθολικός θεολόγος στο Πανεπιστήμιο Notre Dame της Ιντιάνα, λέει πως όταν βρίσκει κάποιο ιεροκήρυκα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπαίνει στον πειρασμό να του απαντήσει με το «Κατά Ματθαίον 24, 36».

Είναι το απόσπασμα στο οποίο ο Ιησούς μιλά για το τέλος του κόσμου: «Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐκείνης καὶ ὥρας οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγελοι τῶν οὐρανῶν, εἰ μὴ ὁ πατήρ μου μόνος.»

«Ο ίδιος ο Ιησούς είπε: “Δεν ξέρετε την ώρα”, ωστόσο ορισμένοι αυτόκλητοι προφήτες σήμερα φαίνεται να γνωρίζουν περισσότερα από τους αγγέλους γύρω από το θρόνο του Θεού», λέει ο Lehner.

Ο Lehner επίσης αναφέρει πως μερικοί από τους «προφήτες» του τέλους του κόσμου μπορεί να καθοδηγούνται από μια άλλη αμαρτία: την υπερηφάνεια.

«Ίσως σε αυτούς τους τύπους που δημιουργούν μαζικό πανικό υπάρχει επίσης ένα ορισμένο είδος υπερηφάνειας, μια παραφουσκωμένη αυτοπεποίθηση ότι “έχω κάποια ξεχωριστή διαίσθηση”, λέει ο Lehner, συγγραφέας του βιβλίου «God is Not Nice: Rejecting Pop Culture Theology and Discovering the God Worth Living For».

«Αν αυτό δεν είναι διαβολικό, δεν ξέρω τι είναι», καταλήγει.

Ένας άλλος άνθρωπος που συνέδεσε τον κορωνοϊό με τις βιβλικές γραφές λέει ότι δεν προσπαθούσε να διασπείρει τον φόβο.

Πρόκειται για τον Elisha Jones, υπεύθυνο νεολαίας σε μια εκκλησία στο νοτιοανατολικό Τέξας, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το Χρονικών Β’, 7, 13-15 από την Παλαιά Διαθήκη: «ἐὰν συσχῶ τὸν οὐρανὸν καὶ μὴ γένηται ὑετός, καὶ ἐὰν ἐντείλωμαι τῇ ἀκρίδι καταφαγεῖν τὸ ξύλον, καὶ ἐὰν ἀποστείλω θάνατον ἐν τῷ λαῷ μου, αὶ ἐὰν ἐντραπῇ ὁ λαός μου ἐφ᾿ οὓς ἐπικέκληται τὸ ὄνομά μου ἐπ᾿ αὐτούς, καὶ προσεύξωνται καὶ ζητήσωσι τὸ πρόσωπόν μου καὶ ἀποστρέψωσιν ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν πονηρῶν, καὶ ἐγὼ εἰσακούσομαι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἵλεως ἔσομαι ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν καὶ ἰάσομαι τὴν γῆν αὐτῶν. Καὶ νῦν οἱ ὀφθαλμοί μου ἔσονται ἀνεῳγμένοι καὶ τὰ ὦτά μου ἐπήκοα τῇ προσευχῇ τοῦ τόπου τούτου.»

Κάποιος συνέδεσε το παραπάνω με τις πυρκαγιές στην Αυστραλία και τις ακρίδες στην Αφρική.

Ο ίδιος ο Jones είπε πως προσπαθεί να προειδοποιήσει τους ανθρώπους ότι «ο Ιησούς είπε ότι αυτά τα πράγματα θα συμβούν» και ότι η γη ζει τους «πόνους της γέννας, την Δευτέρα παρουσία του Ιησού. Πιστεύω σίγουρα πως μπορεί να είναι ένα απευθείας σημάδι κάτι που ο Θεός είπε πως θα γίνει, ή ακόμα και ένας πρόδρομος γεγονότων που έρχονται.»

Μακρά η ιστορία αρνητικών προβλέψεων για το «τέλος του κόσμου»

Ο αρθρογράφος του CNN αναφέρει «θυμάστε το Y2K; Τι γίνεται με την πιο πρόσφατη “αποκάλυψη των Μάγιας”;»

Μερικοί άνθρωποι έλεγαν πως το τέλος του ημερολογίου των Μάγιας ήταν στις 12 Δεκεμβρίου 2012, με το συμπέρασμα πως αυτό θα ήταν και το τέλος του κόσμου. Κάποιοι έλεγαν πως τεράστια παλιρροιακά κύματα θα έπνιγαν την Γη, ή πως ο πλανήτης μας θα συγκρουόταν με άλλο πλανήτη. Οι πωλήσεις πακέτων επιβίωσης κορυφώθηκαν και υπήρχαν αναφορές πως κάποιος στην Κίνα δημιούργησε μια σύγχρονη κιβωτό του Νώε.

Όμως, τέτοιες αρνητικές προβλέψεις δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο.

Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι πολλοί Χριστιανοί στην Ευρώπη του 17ου αιώνα προέβλεπαν ότι ο κόσμος θα έληγε το 1666 επειδή οι αριθμοί «666» αντιπροσώπευαν το σημάδι του Θηρίου, όπως αναφέρεται στο βιβλίο της «Αποκάλυψης» στην Αγία Γραφή. Όταν η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, η οποία διήρκεσε τέσσερις ημέρες, ξέσπασε εκείνο το έτος, πολλοί το είδαν ως εκπλήρωση της προφητείας.

Η συγγραφέας και μέντιουμ Browne, είχε κατηγορηθεί πολλές φορές για την ανακρίβεια των προφητειών της όταν ζούσε. Σε πολλές περιπτώσεις έκανε λανθασμένες αναφορές για εγκλήματα που αύξησαν τον πόνο των οικογενειών των θυμάτων. Είχε μάλιστα προβλέψει για τον εαυτό της πως θα πεθάνει στα 88. Τελικά πέθανε στα 77.

Ακόμα και η πιο διάσημη πρόβλεψη της Browne, για μια μυστηριώδη αναπνευστική νόσο το 2020, φαίνεται διαφορετικά αν την δεις υπό το φως της κριτικής.

Η ιστοσελίδα «Snopes», που ελέγχει την αυθεντικότητα πληροφοριών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, αναφέρει πως γενικές αναφορές για πιθανά γεγονότα δεν συνιστούν πρόβλεψη, εξετάζοντας την προφητεία της Browne. Δεν κατηγοριοποίησε την πρόβλεψή της ως «αληθή» ή «ψεύτικη».

Ο «Snopes», ο ιστοχώρος ελέγχου των γεγονότων, δήλωσε ότι “αγκαλιάζει ασαφείς ισχυρισμοί για πιθανά γεγονότα που δεν κάνει πρόβλεψη”, εξετάζοντας την προφητεία του Browne. Εκτίμησε την πρόβλεψή της ως αληθινή ή ψευδής αλλά ως “μείγμα” που περιέχει σημαντικά στοιχεία τόσο της αλήθειας όσο και του ψεύδους. Δεν είναι ξεκάθαρο αν η «πρόβλεψη» της Browne ήταν τυχαία, δεδομένου πως το βιβλίο γράφτηκε μετά το ξέσπασμα του SARS.

Επανάληψη μύθων για «Αποκάλυψη»

Εάν υπήρχε βραβείο για την πιο παρεξηγημένη πηγή κακών προβλέψεων, αυτό θα το κέρδιζε η «Αποκάλυψη» της Καινής Διαθήκης, γράφει ο Blake. Δεν υπάρχει άλλο βιβλίο του οποίου οι εικόνας να πέρασαν τόσο πολύ στην λαϊκή κουλτούρα.

Ακόμη και αυτοί που δεν έχουν διαβάσει ποτέ τη Βίβλο είναι εξοικειωμένοι με τις αναφορές της: Τους Τέσσερις Ιππότες της Αποκάλυψης, τον Κόκκινο Δράκο, το 666 και τις 7 σφραγίδες.

Η «Αποκάλυψη» είναι γεμάτη με τέτοιες εικόνες που ένας θεολόγος που την μελέτησε την αποκαλεί ένα βιβλίο «πολυμέσων» που οι εικόνες της είναι όπως μια μεταδοτική ασθένεια.

«Οι εικόνες της αποσυνδέονται από το κυρίως κείμενο της και κυκλοφορούν σαν μικροί ιοί στην κουλτούρα μας, οι οποίοι μετά γαντζώνονται σε άλλα πράγματα μετά πραγματικά απογειώνονται και εξαπλώνονται», λέει ο Timothy Beal, συγγραφέας του «The Book of Revelation: A Biography».

Ο Beal αναφέρει ότι πολλοί άνθρωποι που παραπέμπουν στην Αποκάλυψη δεν πιάνουν το νόημα και τον συμβολισμό.

«Σχεδόν κανένας από τους ανθρώπους που μιλάνε για την Αποκάλυψη δεν κάθισε να την διαβάσει», λέει.

Σχετικά με την Δευτέρα Παρουσία, ο Beal λέει πως δεν αναφέρεται συγκεκριμένα, απλώς υπάρχουν ενδεικτικές αναφορές στις Γραφές, όπως στην Προς Κορινθίους, 15, 52.

Σχετικά με τον Αντίχριστο, ούτε αυτό υπάρχει στην Αποκάλυψη, αναφέρει ο Beal.

Ο συγγραφέας του πρώτου ευαγγελίου του Κατά Ιωάννη στην Καινή Διαθήκη προειδοποιεί γενικά για «Αντίχριστους» που αρνούνται πως ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας. Αλλά δεν υπάρχει κάποιος κεντρικός χαρακτήρας όπως στην ταινία «The Omen», ένας πονηρός γιός του Σατανά με τον αριθμό 666 ζωγραφισμένο στο σώμα του.

Σχετικά με τον αριθμό 666, ο Beal αναφέρει πως δεν έχει να κάνει με τον Σατανά. Σύμφωνα με θεολόγους που επικαλείται, ο αριθμός ανταποκρίνεται σε μια άλλη ενσάρκωση του κακού για τους Χριστιανούς της εποχής, τον Αυτοκράτορα Νέρωνα της Ρώμης, αναφέρει το άρθρο του «CNN».

Γιατί είναι επικίνδυνη η επίκληση για «τέλος του κόσμου»

Η επίκληση βιβλικών αναφορών για το «τέλος του κόσμου» μπορεί σε κάποιους ανθρώπους να τονώνει την πίστη τους και να δίνει νόημα σε άγρια και αυθαίρετα γεγονότα.

Όμως οι άνθρωποι που επικαλούνται την τρομακτική εικονογραφία της Αποκάλυψης σε σχέση με τον κορωνοϊό μπορεί να βλάψουν περισσότερο από το να εξηγήσουν λανθασμένα το βιβλικό κείμενο. Μπορεί να βλάψουν την ψυχολογική υγεία των άλλων, λέει ο Beal.

«Είχα έναν μαθητή που διάβαζε την Αποκάλυψη στην προκυμαία και αποκοιμήθηκε για να ξυπνήσει στην μέση μιας καταιγίδας. Είχε μια πλήρη κρίση πανικού επειδή ένιωθε σαν να ήταν στο βιβλίο», λέει ο Beal, που είναι καθηγητής Θρησκειολογίας στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve στο Οχάιο των ΗΠΑ.

Οι αναφορές της Βίβλου για το «τέλος του κόσμου» μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε έναν άλλο κίνδυνο – να μην κάνουμε τίποτα, συνεχίζει ο Beal. Πιστεύει ότι οι άνθρωποι που καταβάλλονται από πανικό για κάτι όπως τον Covid-19 ενδέχεται να αγνοούν άλλα χρόνια ζητήματα που απειλούν την επιβίωση της ανθρωπότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, αναφέρει στο «CNN».

Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αδράνεια, αφού άνθρωποι δεν θα κάνουν τίποτα διότι θα θεωρούν πως αυτό είναι το θέλημα του Θεού.

Αλλά αυτό πιθανότατα δεν θα σταματήσει τους ανθρώπους να επικαλούνται την Αποκάλυψη κάθε φορά που κτυπά μια πανδημία ή υπάρχουν παράξενα καιρικά φαινόμενα.

Πολλοί άλλοι μελετητές της Βίβλου, συνεχίζει ο John Blake, ισχυρίζονται πως η Αποκάλυψη δεν έχει να κάνει με το τέλος του κόσμου, αλλά με τον κόσμο του συγγραφέα πως προσπαθούσε να καταλάβει πως η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βροντοκόπησε την Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. και έκαψε τον μεγάλο της ναό, αφού κατέπνιξε μια εβραϊκή εξέγερση. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του «CNN», οι πρώτοι Χριστιανοί δεν μπορούσαν να κατανοήσουν την καταστροφή του ναού και περίμεναν μια δυναμική επιστροφή του Ιησού για κατάκτηση της Ρώμης και εγκαινίαση της νέας εποχής. Όμως, το αντίθετο είχε συμβεί, αφού οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την γενέτειρα του Ιησού.

Το βιβλίο της Αποκάλυψης ήταν ο τρόπος του συγγραφέα του να υπενθυμίζει στους πρώτους Χριστιανούς ότι ο Θεός και η δικαιοσύνη θα υπερισχύσουν τελικά, λέει ο Lehner.

«Το βιβλίο της Αποκάλυψης δεν είναι ένα βιβλίο για τις προβλέψεις αλλά ένα βιβλίο παρηγοριάς», λέει ο Lehner.

Η παρηγοριά είναι αυτό που οι άνθρωποι θα έπρεπε να διασπείρουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτή την στιγμή, και όχι προβλέψεις για το «τέλος του κόσμου». Ο Lehner λέει ότι τις τελευταίες μέρες έχει δει όμορφες προσευχές και ακόμη και χιουμοριστικά μηνύματα που εμψυχώνουν και παροτρύνει τους ανθρώπους να προσεγγίσουν εκείνους που μπορεί να είναι απομονωμένοι.

Κάτι τέτοιο μπορεί να μην είναι τόσο συναρπαστικό όσο ο διαμοιρασμός προβλέψεων για επερχόμενη κρίση. Αλλά προτού αποφασίσετε να έρθετε σε επαφή με τον εσωτερικό σας Νοστράδαμο, μοιραστείτε μια καλή κουβέντα παρά μια πρόβλεψη για το τέλος του κόσμου, λέει.

Θα αισθανθείτε και εσείς καλύτερα στο τέλος – καθώς και πολλοί από εμάς που θα χρειαστούν όλη την βοήθεια που μπορούμε να πάρουμε στις δύσκολες μέρες που έρχονται.