Συνεχίζεται το… τσουνάμι αποκαλύψεων για περιστατικά παρενόχλησης στον καλλιτεχνικό χώρο της Ελλάδος και οι καταγγελίες από γυναίκες αλλά και άνδρες ηθοποιούς – θύματα, δεν έχουν τέλος.
Πρόσφατα μέσω Facebook, οι ηθοποιοί Χάρης Τζωρτζάκης, Γιάννης Νιάρρος και Ερρίκος Μηλιάρης κατήγγειλαν δημόσια τον γνωστό σκηνοθέτη Κώστα Ζάπα για σεξουαλική παρενόχληση.
Δείτε την ανάρτηση του Ερρίκου Μήλιαρη από όπου ξεκίνησαν όλα, αφού ακολούθησε η αποκάλυψη του ονόματος του σκηνοθέτη και σχετικές αναρτήσεις και σχόλια από άλλους ηθοποιούς.
«Λοιπόν, γύριζε αρκετά μες στο κεφάλι μου η σκέψη και τελικά αποφάσισα να πω κι εγώ μια ιστορία μου. Στο τέλος του πρώτου έτους της σχολής μου (σε ηλικία δηλαδή 19 χρονών) πέρασα από casting για μία κινηματογραφική ταινία, στην οποία ο σκηνοθέτης παρουσιαζόταν ως εγγυητής διεθνούς επιτυχίας, παρουσιάζοντας μια ομάδα συνεργατών που πράγματι ήταν μεγάλου βεληνεκούς, και λέγοντας πως η ταινία ήταν ήδη σίγουρο πως θα πάει Κάννες και ελπίζουμε και όσκαρ και διάφορα τέτοια. Αφού τα είπε αυτά στο πρώτο δοκιμαστικό, μετά μου ζήτησε να κατεβάσω το παντελόνι μου και το εσώρουχό μου (έχοντας κάμερα να καταγράφει το δοκιμαστικό) λέγοντας πως θέλει να δει αν είμαι ας το πούμε «ακομπλεξάριστος» σαν ηθοποιός και θαρραλέος και επίσης πως έτσι κι αλλιώς ο ρόλος ήταν κάπως άγριος, με άγρια ζωή, και χρειάζονται ακραία πράγματα.
Στο επόμενο δοκιμαστικό που ζήτησε να με ξανά δει, μετά από πρόβα μιας σκηνής, μου ζήτησε να αυνανιστώ μπροστά του, επί τόπου (φυσικά με κάμερα και πάλι ανοιχτή εντός του δοκιμαστικού). Φεύγοντας από αυτό το δεύτερο δοκιμαστικό, μίλησα με τη σχολή μου (καθώς ο σκηνοθέτης έθετε ότι αν με πάρει θα πρέπει να φύγω απ’ τη σχολή γιατί θέλει 6 μήνες προβών για την ταινία του με διαθεσιμότητα χρόνου – απλήρωτες λογικά; ) και περιέγραψα και σε καθηγητή της σχολής μου τα περιστατικά, ο οποίος με στήριξε πολύ λέγοντας ότι «αυτά αν δε γινόντουσαν στην Ελλάδα αλλά αλλού, τώρα μπορεί και να ήταν φυλακή ο τύπος» και με συμβούλεψε να μιλήσω οπωσδήποτε στον υπεύθυνο του πρακτορείου casting να τον ενημερώσω για το τι γίνεται σε αυτά τα δοκιμαστικά.
Μίλησα λοιπόν με τον casting director ο οποίος σοκαρισμένος μου είπε «Ερρίκο προβληματίζομαι γιατί στην ταινία δεν υπάρχει ούτε μία σκηνή γυμνού ή ερωτικού περιεχομένου για να δικαιολογεί αυτά που σου ζητάει» και θέτοντας τις διεθνείς προοπτικές της ταινίας μου είπε να συνεχίσω τα δοκιμαστικά και στην «επόμενη φάση» και αν ξανά γίνει κάτι τέτοιο να τον ενημερώσω και θα προβεί σε κινήσεις.
Στο τρίτο λοιπόν δοκιμαστικό μου ζήτησε να σκεφτώ πως είμαι πρεζάκι στην ομόνοια και πως θέλω λεφτά από έναν τύπο (πλούσιο, ντίλερ, κάτι τέτοιο) για να πάρω τη δόση μου, αλλά πρέπει να τον πείσω με σεξουαλικούς τρόπους να μου τα δώσει. Φυσικά είπε ότι ο τύπος με τα λεφτά, έτσι, για την πρόβα, είναι ο ιδιος και να κάνω πάνω του τα οποιαδήποτε σεξουαλικά. Κάπου εκεί εγώ το έκοψα και είπα χαρακτηριστικά «δεν νομίζω πως αυτό έχει καμία σχέση με την υποκριτική». Άρχισε να διαφωνεί και να μου λέει για ηθοποιούς σαν τον Πατσίνο που για να κάνουν ρόλο ομοφυλόφιλου εκαναν στη ζωή τους ομοφυλοφιλικό σεξ και ας μην είναι ομοφυλόφιλοι και κάτι τέτοια.
Τέλος πάντων, κατέληξε πως εμένα θέλει στην ταινία και πως αν δε θέλω να δουλέψω στο «σεξουαλικό κομμάτι» του ρόλου θα το δεχτεί αλλά «ό,τι άλλο ζητήσω θα το κάνεις». Εκεί εγώ σκέφτηκα δηλαδή τι να ζητήσει αν δεν μιλάμε για σεξουαλικό θέμα; Να κάνω πρέζα επειδή ο ρόλος είναι πρεζάκι; Φυσικά αρνήθηκα να είμαι στην ταινία, έμεινα και στη σχολή μου και πάλι καλά γιατί η ταινία άργησε τελικά πολύ να γίνει και θα με είχε στο περίμενε και θα είχα χάσει και τη θέση μου στη σχολή (αν υποτίθεται δεχόμουν να είμαι στην ταινία) και επίσης δεν είναι επ’ ουδενί η διεθνής επιτυχία που έταζε. Τώρα.
Για ποιο λόγο δεν κατονομάζω τον σκηνοθέτη (βέβαια αν πιστέψω ότι για κάποιο λόγο χρειάζεται θα το κάνω):
α) Προσωπικά δεν είναι γεγονός που με έκανε να νιώσω βιασμένος. Τον έγραψα στα παλαιότερα των υποδημάτων μου και συνέχισα τη σχολή μου και έπειτα την πορεία μου. Δεν νιώθω κάποιο «προσωπικό μένος» για να έχω την ανάγκη να τον «δώσω».
β) Δεν θεωρώ πως έχει στα αλήθεια «επιρροή» στον χώρο του κινηματογράφου για να τον θεωρώ και επικίνδυνο για παιδιά και ότι δηλαδή είναι άνθρωπος που δεν μπορείς να του πεις και όχι αν σου δώσει δουλειά (παρόλο που δεν είναι και άγνωστος). Να είστε αυτόνομες προσωπικότητες και αυτάρκεις και σε ανθρώπους που δεν αξίζει να φοβάστε, όπως αυτός, να πατάτε πόδι και να αντιδράτε.
γ) Θεωρώ πως και μόνο η δημοσιοποίηση του γεγονότος θα τον κάνει, όπως και άλλους του συναφιού του, να φοβηθούν σίγουρα και έπειτα να μαζευτούν. Ή και να εξαφανιστούν και απ’ τον χώρο.
Γιατί δημοσιοποιώ την ιστορία, έστω και ανώνυμα:
α) Γιατί ήμουν αγόρι και θέλω να δείξω το μέγεθος και το εύρος των πραγμάτων που γίνονται στον χώρο μας πολλές φορές ασχέτως φύλου.
β) Γιατί είναι ιστορική στιγμή. Μπορεί στα αλήθεια να άλλαξει κάτι ριζικά στον χώρο μας και πρέπει όλοι και όλες ο καθένας με το λιθαράκι του να συνεισφέρουμε σε αυτό. Πρέπει ψύχραιμα και πολιτισμένα να δημιουργήσουμε έναν ας το πούμε συλλογικό «εκφοβισμό». Και εκεί, και χωρίς να ακουστούν απαραίτητα όλων τα ονοματάκια, τη ζημιά την έχουν πάθει και πάλι. Μαζί με τη Ζέτα Δούκα, με κάθε Ζέτα Δούκα, με κάθε άνθρωπο που έχει βιώσει χειρότερα πράγματα απ’ τη Ζέτα Δούκα και με κάθε νέο ηθοποιό που φοβάται να μιλήσει. Τώρα είναι η στιγμή να μιλήσει. Όλοι. Να μιλήσουμε. Σπάστε τον φόβο. Ήρθε η στιγμή. Το σωματείο μας είναι εδώ για εσάς, συλλογικότητες είναι εδώ για εσάς. Είναι μία ευτυχής στιγμή.
Edit / Το όνομα έχει αποκαλυφθεί στα σχόλια και το επιβεβαίωσα.»
Αμέσως ακολούθησε σχόλιο του Χάρη Τζωρτζάκη, ο οποίος αποκάλυψε το όνομα του σκηνοθέτη και στη συνέχεια, υπήρξε σχόλιο και του Γιάννη Νιάρρου, αλλά και της Χαράς Τσιώλη.
Τι απαντά ο σκηνοθέτης.
Ο Κώστας Ζάπας με ανάρτησή του στο Facebook απαντά στους τρεις ηθοποιούς Ερρίκο Μηλιάρη, Χάρη Τζωρτζάκη και Γιάννη Νιάρρο και στις κατηγορίες ότι τους παρενόχλησε σεξουαλικά. Ο σκηνοθέτης στη μακροσκελή ανάρτησή του αναφέρει αρχικά πως «στις ταινίες του αναφερόταν πάντα στη σεξουαλικότητα» και «πως προσωπικά δεν μπορώ να προσφέρω κάποιο αντάλλαγμα, γιατί δεν κατέχω κάποια εξουσία για να την καταχραστώ. Δεν έχω αξίωμα. Δεν είμαι θεσμικός. Δεν είμαι διάσημος. Είμαι ένας εύκολος στόχος. Ουδέποτε έχω πιέσει κανέναν να λειτουργήσει με τρόπο που δεν επιθυμεί και κάθε ηθοποιός είναι σε θέση να αποφασίσει που θέλει να συμμετέχει και που όχι».
Αναλυτικά η ανάρτηση – απάντηση του Κώστα Ζάπα στο Facebook
«Σχετικά σε όσα αναφέρονται για εμένα στο fb και στα ΜΜΕ
Στις ταινίες μου αναφερόμουν πάντα στην σεξουαλικότητα. Στις ενορμήσεις ζωής και θανάτου στην σεξουαλικότητα. Κατήγγειλα την ενδοοικογενειακή βία καθώς και την βία κάθε μορφής. Υπάρχουν σκηνές με γυμνό, αυνανισμό, στύση, βιασμό, σεξ. Όμως πάντα ως καταγγελία ή ως κυνισμό απέναντι στην υποκρισία της κοινωνίας και όχι ως αυτοσκοπό. Αυτονόητα ένας ηθοποιός θα βρεθεί γυμνός. Αν το θελήσει. Αυτά τα πράγματα δεν επιβάλλονται. Δεν απαγορεύεται να ζητήσεις γυμνό όταν ορίζεται από το καλλιτεχνικό έργο. Και στις οντισιόν. Δεν απαγορεύεται η ελευθερία της έκφρασης. Είναι κατοχυρωμένη στο σύνταγμα. Μπορείς να ζητήσεις κάτι από κάποιον. Μπορεί ο άλλος να το αρνηθεί. Δεν επιβάλλεται στον καλλιτέχνη πως θα πραγματοποιήσει το έργο του. Συμφωνείς ή διαφωνείς. Φανταστείτε τον Παζολίνι να απολογείται γιατί ζήτησε γυμνό για το SALO. Ή τον Λαρς φον Τριερ για τους ΗΛΙΘΙΟΥΣ με την περιβόητη σκηνή ομαδικού σεξ. Ίσως προσπαθείτε να ορίσετε τι είναι ηθικά σωστό και τι λάθος. Όμως προσωπικά δεν μπορώ να προσφέρω κάποιο αντάλλαγμα, γιατί δεν κατέχω κάποια εξουσία για να την καταχραστώ. Δεν έχω αξίωμα. Δεν είμαι θεσμικός. Δεν είμαι διάσημος. Είμαι ένας εύκολος στόχος. Ουδέποτε έχω πιέσει κανέναν να λειτουργήσει με τρόπο που δεν επιθυμεί και κάθε ηθοποιός είναι σε θέση να αποφασίσει που θέλει να συμμετέχει και που όχι. Θλίβομαι για την προσβολή της προσωπικότητάς μου και την στοχοποίησή μου και υπενθυμίζω στους επικριτές μου ότι υπάρχουν και άλλοι σκηνοθέτες σε ολόκληρο τον κόσμο που ακολουθούν αντίστοιχο τρόπο κινηματογράφησης. Θλίβομαι όμως ακόμα περισσότερο που κανείς δεν σχολίασε τις τοποθετήσεις των ηθοποιών Μηλιάρη και Νιάρου, που στις αναρτήσεις τους εναντίον μου δηλώνουν: “Όλοι και όλες να δημιουργήσουμε έναν συλλογικό εκφοβισμό” “…Θα τον κάνει όπως και άλλους του σιναφιού του να φοβηθούν, να μαζευτούν, ή και να εξαφανιστούν από τον χώρο”, “Στις δραματικές σχολές μαζί με το απολυτήριο να υπάρξουν λίστες με ονόματα από τέτοιους τύπους”. Πίστευα ότι η εποχή των απαγορευμένων καλλιτεχνών και των μαύρων λιστών είχε παρέλθει.
Κώστας Ζάπας»
