Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή βρίσκεται σε ιδιαίτερα οριακό σημείο.
Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Πέραν των γνωστών διαχρονικών κρίσεων ως και διεθνών περιφερειακών εντάσεων στο προσκήνιο έχει έρθει τους τελευταίους μήνες η οξύτατη αντιπαράθεση ανάμεσα στην ερντογανική Τουρκία του αναθεωρητισμού και την πρώην αποικιοκρατική δύναμη Γαλλία, προκαλώντας εκατέρωθεν εμπρηστικές φραστικές επιθέσεις, ενώ στην έντονη στρατικοποίηση της τουρκικής παρουσίας σε Συρία-Ιράκ-Λιβύη-Κέρας της Αφρικής-Ανατολική Μεσόγειο η Γαλλία απαντά με την αποστολή αεροναυτικών δυνάμεων οι οποίες συμμετέχουν σε κοινές ασκήσεις με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Ομως η αντιπαράθεση του Μακρόν με τον ισλαμιστή Ερντογάν δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την προκλητική συμπεριφορά της Αγκυρας απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο για τον έλεγχο και τη δικαιοδοσία των θαλασσίων ζωνών. Τα πράγματα είναι πάρα πολύ σοβαρά και σχετίζονται με βαθύτατα αίτια ως και πολλά συμφέροντα, από το Ιράν των αγιατολάχ μέχρι το ειδυλλιακό Μαρόκο και τις ακτές του Ατλαντικού – και όχι μόνο!
Ο υπογράφων παρουσιάζει συνοπτικά και συγκεντρωτικά την αντιπαράθεση των δύο κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, μέσα στο οποίο, όπως διεφάνη και από το γνωστό συμβάν με τα πολεμικά πλοία των δύο χωρών προ δέκα εβδομάδων στο Λιβυκό πέλαγος, η Ατλαντική Συμμαχία για πολλούς λόγους υποστήριξε στην έδρα των ναυτικών δυνάμεων στο Νόρθγουντ της Μ. Βρετανίας την Αγκυρα και όχι το Παρίσι. Και ας μη λησμονούμε ότι ο Μακρόν δεν είναι ιδιαίτερα συμπαθής στο ΝΑΤΟ γιατί εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο έχει καταφερθεί κατά των συμμαχικών θεσμών και δομών, εκφράζοντας θέσεις με τις οποίες διαφωνούν η νατοϊκή γραφειοκρατία, οι ισχυρότατοι παράγοντες του ευρωατλαντισμού, το Βερολίνο, το Λονδίνο καθώς και το σύνολο των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Ο κατάλογος των γαλλοτουρκικών αντιπαραθέσεων είναι αρκετά μακρύς και στο συγκεκριμένο κείμενο αναφέρω τις πιο σημαντικές από αυτές που έχουν ωθήσει σε όλα τα επίπεδα τις δύο ηγεσίες να ανταλλάσσουν βαριές κουβέντες και όχι μόνο.
*Το Παρίσι δεν επιθυμεί την όποια διεύρυνση της Ε.Ε. με ένταξη ή ειδική σχέση μίας μεγάλης, υπολογίσιμης και εξελισσόμενης πληθυσμιακά ισλαμικής χώρας.
*Η Γαλλία είναι αρνητική στις εν εξελίξει ενέργειες (όπως ισχυρίζεται) μίας τουρκοποιημένης Ευρώπης ως και στην πιθανή περαιτέρω ενδυνάμωση των ισλαμιστικών τάσεων, παραδόσεων και θέσεων.
*Το Παρίσι διακατέχεται από έντονη ανησυχία σχετικά με την αυξανόμενη αριθμητική παρουσία των «Γκρίζων Λύκων» σε περιοχές κοντά στα σύνορα με άλλες χώρες.
* Στα θέματα της Συρίας η Γαλλία είναι η παλιά αποικιακή δύναμη που δεν δέχεται τις τέσσερις εισβολές της Τουρκίας ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη και την εκ μέρους της Αγκυρας στοχοποίηση των Κούρδων αυτονομιστών. Το Παρίσι εκτιμά ότι οι Κούρδοι αντάρτες είναι χρήσιμοι στη στρατηγική του στη Μεσοποταμία. Επιπλέον η Γαλλία στο θέμα της Συρίας βλέπει αρνητικά τη ρωσική στρατιωτική-αστυνομική παρουσία στη χώρα του Ασαντ. Γάλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Αγκυρα αυξάνει την εδαφική της επικράτεια με τη στρατικοποίηση του Αφρίν, της Τζαραμπλούς, της Ταλ Αμπιάντ, του Ιντλίμπ και του Ρας ελ Αΐν.
*Η Γαλλία δεν έχει δει με καλό μάτι την εκτεταμένη πολιτική, ανθρωπιστική, στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο Αφρικανικό Κέρας. Η πρώην γαλλική αποικία σε σομαλικό έδαφος δεν υπάρχει, ενώ η Αγκυρα έχει μόνιμη στρατιωτική βάση στο Μογκαντίσου, εκπαιδεύει τον σομαλικό στρατό και ελέγχει το αεροδρόμιο και το λιμάνι της σομαλικής πρωτεύουσας. Επίσης η Τουρκία έχει συνάψει αρκετά ικανοποιητικές σχέσεις με το Σουδάν, καθώς και με τις γειτονικές Αιθιοπία και Ερυθραία (άσχετα αν υπάρχουν ισχυροί χριστιανικοί δεσμοί).
*Η Γαλλία παρακολουθεί τις διεισδυτικές κινήσεις των Τούρκων σε τρεις πρώην γαλλικές αποικίες στο Σαχέλ/Υποσαχάρια Αφρική και συγκεκριμένα στο σπαρασσόμενο από εμφύλιο Μάλι, στο Τσαντ και στον Νίγηρα, νότια της Λιβύης.
*Η Γαλλία αντιδρά με τον τρόπο της στα συνεχή ταξίδια των Ερντογάν-Τσαβούσογλου και Ακάρ στο Μάγκρεμπ και ειδικότερα σε Αλγερία (στενά συνδεδεμένη με την Τουρκία), Μαυριτανία, Μαρόκο και Τυνησία.
*Η Γαλλία έχει αποτύχει στις πλείστες αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις (από κοινού με μικρές δυνάμεις της Ε.Ε. στο Μάλι-επιχείρηση SERVAL και στο Σαχέλ-επιχείρηση BARKHANE) και θεωρεί ότι οι καλές σχέσεις της Αγκυρας με ισλαμικούς κύκλους και φυλές επηρεάζουν αρνητικά τη διαχρονική μετα-αποικιακή παρουσία της που έχει μειωθεί σημαντικά συγκριτικά με Αμερικανούς, Κινέζους και Τούρκους στην αφρικανική ήπειρο.
*Η Γαλλία στο βάθος θεωρεί ότι η Τουρκία ευνοεί τα αμερικανικά και τα γερμανικά συμφέροντα στην Αφρική.
*Στη Βηρυτό του Λιβάνου μετά τα τραγικά γεγονότα στο λιμάνι της λιβανέζικης πρωτεύουσας οι Γάλλοι και οι Τούρκοι δίνουν αγώνα για το ποιος εκ των δύο θα έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στον πολιτικό, οικονομικό και κατασκευαστικό τομέα.
*Η Γαλλία στη Λιβύη υποστηρίζει από το 2017 τον πολέμαρχο Χάφταρ και είναι απέναντι στην τουρκο-καταριανή σύμπραξη που υποστηρίζει τη νόμιμη κυβέρνηση της Τρίπολης.
*Η Γαλλία από τα τέλη της δεκαετίας του ‘50, μέσω της εταιρίας TOTAL, είχε επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων στην περιοχή WAHA κοντά στη Σύρτη. Τώρα παρατηρεί την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη βορειοαφρικανική ακτή με ανησυχία. Η Γαλλία είναι εκτός των κυρίαρχων παικτών στη Λιβύη και δεδομένου ότι άρχισε πρώτη τις επιχειρήσεις το 2011 για την ανατροπή του Καντάφι, βλέπει ότι τώρα είναι σε μειονεκτική θέση.
*Εχουν αυξηθεί οι αναφορές και μελέτες γαλλικών ερευνητικών κέντρων που επισημαίνουν ότι η Τουρκία με τις κινήσεις της περιορίζει πολύ τα γαλλικά συμφέροντα από τον κόλπο των πετρελαίων ως το Μαρακές του Μαρόκου και από τις σομαλικές ακτές μέχρι το Ντακάρ της Σενεγάλης.
*Η Γαλλία, που βρίσκεται σε σχετική παρακμή στον ευρωπαϊκό χώρο και υστερεί απέναντι στη Γερμανία, αναζητεί κάποια παρουσία στον υπό διαμόρφωση και επί του παρόντος σε ρευστότατη κατάσταση νέο γεωπολιτικό και οικονομικό χάρτη.
*Η Γαλλία έχει 58 πυρηνικούς αντιδραστήρες. Η Γαλλία και κυρίως η εταιρία AREVA εξαρτώνται από το ορυκτό ουράνιο που εκμεταλλεύονται στις περιοχές Σομέρ-Σομινάκ και Ιμουραρέν στον Νίγηρα, αλλά και από ουράνιο και χρυσό στην περιοχή Φαλαία στο Μάλι καθώς και κοντά στα σύνορα του Μάλι με τη Σενεγάλη και τη Γουινέα. Η Τουρκία τα τελευταία δύο χρόνια έχει διεισδύσει πολύ στην περιοχή της Υποσαχάριας Αφρικής όπου ενεργοποιούνται αρκετές και κορυφαίες εταιρίες της. Αυτό έχει ανησυχήσει πάρα πολύ το Παρίσι.
Το τελευταίο προσπαθεί να ενισχύσει τις σχέσεις του με την Αθήνα, τη Λευκωσία και με το τρέχον καθεστώς του Καΐρου για να μπορέσει να αποτρέψει τα χειρότερα για τα συμφέροντά του. Πάντως μεγάλη ζημιά έγινε ήδη για τη Γαλλία και τα σχέδιά της με το προβληματικό τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ το Παρίσι προσπαθεί να αποτρέψει την κατάληψη εκ μέρους της Τουρκίας και του Σάρατζ της περιοχής της Σύρτης και της αεροπορικής βάσης Αλ Τζούφρα γιατί τότε η Τουρκία θα περισφίξει ακόμα πιο πολύ τα γαλλικά συμφέροντα στο Μάγκρεμπ και στο Σαχέλ. Συνεπώς έχουμε πολλά κεφάλαια των τουρκογαλλικών αντιπαραθέσεων να δούμε ακόμη.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Από την έντυπη έκδοση – Ελεύθερος Τύπος
