Ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο κεφαλής και τραχήλου παγκοσμίως και αντιστοιχεί στο 3,5% όλων των καρκίνων γενικώς.

Στον ευρωπαϊκό χώρο, η μεγαλύτερη επίπτωση της νόσου παρατηρείται στις μεσογειακές χώρες και την ανατολική Ευρώπη, ενώ η μικρότερη στις σκανδιναβικές χώρες.

Μελέτες του 2010 στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν επιπτώσεις της νόσου 3.6 ανά 100.000 κατοίκους, θνησιμότητα 1,3 ανά 100.000 και πενταετής επιβίωση περίπου στο 60% γενικώς.

Οι ηλικίες από 45-70 ετών προσβάλλονται πιο συχνά με τη μέγιση επίπτωση στα 65 έτη, συναντάται όμως και σε πολύ νεότερες ή και μεγαλύτερες ηλικίες. Το ανδρικό φύλο υπερέχει, παρουσιάζοντας ποσοστά νόσησης περίπου στο 90% έναντι 10% των γυναικών.

Η ανάπτυξη του καρκίνου είναι συνήθως μια αργή διεργασία διάρκειας πολλών ετών, ή και δεκαετιών και εξαρτάται από δυο βασικές παραμέτρους,

1. Τη γενετική προδιάθεση

2. Τους εξωγενείς παράγοντες

Αρχικά κάποια γονίδια φυσιολογικά μεν αλλά ευαίσθητα σε βλαβερές ουσίες, μετατρέπονται σε καρκινικά από χρόνια επίδραση εξωγενών παραγόντων.

Παράγοντες κινδύνου

– Κάπνισμα: Αποτελεί τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα. Σημαντικό ρόλο παίζει η γενετική προδιάθεση, ο χρόνος, η ποσότητα και το είδος καπνού (τσιγάρα, πούρα κ.λπ.)

– Ποτό: Η βλάβη που προκαλεί το αλκοόλ εξαρτάται από τη συνολική ποσότητα που καταλώθηκε ανεξάρτητα του χρονικού διαστήματος που αυτό διήρκεσε.

– Ο συνδυασμός ποτού και καπνίσματος, πολλαπλασιάζει άμεσα την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα.

– Η υπερβολική κατανάλωση κρέατος αυξάνει κατά 36% την πιθανότητα έναντι των μη καταναλωτών.

– Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Αυξημένη πιθανότητα 2,2% έναντι των μη πασχόντων

– Προσβολή από τον ιο HPV στέλεχος 16. Ο συγκεκριμένος τύπος είναι υπεύθυνος για το 11% των καρκίνων του λάρυγγα, κυρίως όμως ο HPV ιός προσβάλλει το οροφάρυγγα (αμυγδαλες-ρίζα γλώσσας)

– Λοίμωξη από τον ιό HPV. Οι πάσχοντες έχουν πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα 50-70%

– Οικογενειακό ιστορικό. Όταν στο οικογενειακό ιστορικό υπάρχει καρκινοπαθής, η πιθανότητα αυξάνει κατά 27%.

Συμπτώματα

– Βράγχος φωνής: Αποτελεί το συνηθέστερο σύμπτωμα. Η βραχνάδα που διαρκεί πέραν των τριών εβδομάδων πρέπει πάντα να ελέγχεται από τον ειδικό ιατρό. Αφορά είτε καρκινώματα των φωνητικών χορδών (πρώιμα ή προχωρημένα) ή καρκινώματα άλλων περιοχών του λάρυγγα πχ. υπεργλωτιτιδικά που έχουν επεκταθεί στην ή στις φωνητικές χορδές (πάντα προχωρημένου σταδίου καρκινώματα). Βεβαίως και άλλες παθολογικές καλοήθεις καταστάσεις δημιουργούν βράγχος φωνής όπως πχ πολύποδες, οζίδια, θηλώματα, προκαρκινικές βλάβες κλπ, που η διάγνωσή τους πρέπει να γίνει από τον ειδικό ιατρό.

– Δυσφαγία: Οι ασθενείς παραπονιούνται για ακαθόριστα ενοχλήματα κατά την κατάποση, χωρίς συνήθως πόνο που μπορούν να υποκρύπτουν ένα καρκίνο της υπεργλωττιδικής μοίρας ή άλλων περιοχών εκτός των φωνητικών χορδών.

– Αντανακλαστική ωταλγία: Ο ασθενής νιώθει κατά την κατάποση, έναν οξύ, σαν το τσίμπημα βελόνας πόνο στο αυτί. Πρέπει πάντα να αξιολογείται από τον ιατρό γιατί ενδέχεται να υποκρύπτει κάποιο καρκίνωμα του υπεργλωττιδικού λάρυγγα, του υποφάρυγγα ή της ρίζας της γλώσσας.

– Δύσπνοια: Μόνο σε εκτεταμένα καρκινώματα

– Αιμοραγίες: Σπανιότατα

– Πόνος: Σπάνια

Θεραπεία του καρκίνου του λάρυγγα
1. Χειρουργική θεραπεία

2. Ακτινοθεραπεία

3. Χημειοθεραπεία

4. Συνδυασμός όλων

Χειρουργική θεραπεία

Η άσκηση της χειρουργικής σήμερα, απαιτεί minimal invasive ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, μειωμένους χρόνους νοσηλείας, ελάχιστη νοσηρότητα και κυρίως μικρότερο κόστος τόσο για τις ασφαλιστικές εταιρείες όσο και για τους ασθενείς.

Σε αυτό το πλαίσιο, η χειρουργική τεχνική με ακτίνες Laser (Transoral Laser Microsurgery-TLM) είναι ίσως η πιο αντιπροσωπευτική στην χειρουργική του καρκίνου του λάρυγγα που είναι και αυτός που συναντάται συχνότερα στην κεφαλή και τον τράχηλο. Στόχος της χειρουργικής αυτής τεχνικής, είναι η ίαση του ασθενού με ταυτόχρονη διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα, στόχος που επιτυγχάνεται σήμερα σε πολύ υψηλά ποσοστά σε ειδικά κέντρα με έμπειρους χειρουργούς αποτρέποντας έτσι την ολική λαρυγγεκτομή, μια ακρωτηριαστική επέμβαση με πολλές δυσάρεστες συνέπειες κυρίως στην ψυχολογία του ασθενούς. Η κλασική χειρουργική έχει πια σχεδόν εγκαταληφθεί στον δυτικό κόσμο λόγω των πολλών και επώδυνων μειονεκτημάτων της. Η αντιμετώπιση των πρώιμων καρκινωμάτων των φωνητικών χορδών γίνεται σήμερα είτε με Laser, είτε με ακτινοθεραπεία. Όμως τα πλεονεκτήματα της Laser μικροχειρουργικής είναι αδιαμφισβήτητα. Μεταξύ αυτών:

– Νοσηλεία μιας ημέρας

– Πλήρης απουσία πόνου

– Ελάχιστο κόστος νοσηλείας

– Βέβαιη αφαίρεση του όγκου με παθολογοανατομική επιβεβαίωση

– Εύκολη παρακολούθηση (follow up) λόγω έλλειψης οιδήματος και φλεγμονής

Προχωρημένα καρκινώματα το λάρυγγα – Πλεονεκτήματα της Laser χειρουργικής τεχνικής
– Δεν απαιτείται τραχειοτομή παρά μόνον σε σπάνιες περιπτώσεις

– Η αφαίρεση του όγκου είναι μικροσκοπικά ελεγχόμενη αφαιρώντας τόσους υγιείς ιστούς όσους απαιτούνται.

– Φυσικά υπάρχουν και οι αντενδείξεις που όμως είναι λίγες. Στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών, είναι εφικτή η επί υγιών ορίων εκτομή, προκειμένου να παραμείνει λειτουργικός λάρυγγας. Σε πολλές περιπτώσεις υπεργλωττιδικών καρκινωμάτων κατόπιν προληπτικού λειτουργικού λεμφαδενικού καθαρισμού με αρνητικούς λεμφαδένες, δεν απαιτείται μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία που αυτό αποτελεί τεράστιο όφελος για τον ασθενή. Ο ογκολογικός σχεδιασμός δεν αλλάζει, που σημαίνει ότι η αφαίρεση των λεμφαδένων όταν απαιτείται, θα γίνει κανονικά και η μετεγχειρητική ακτινο- χημειοθεραπεία θα γίνει και αυτή επίσης.

Όμως τεράστια σημασία έχει η επί υγιών ορίων αφαίρεση της πρωτοπαθούς εστίας και η διαχείριση των λεμφαδένων για την περαιτέρω εξέλιξη της ογκολογικής πορείας του ασθενούς. Τέλος, ένας σημαντικός αριθμός μη θεραπευθέντων με την ακτινοθεραπεία καρκινωμάτων, αντιμετωπίζεται με CO2 Laser με υψηλά ποσοστά ίασης και διατήρηση του λάρυγγα (περίπου στο 70%).

Προϋποθέσεις της διαστοματικής Laser μικροχειρουργικής

– Αριστος τεχνολογικός εξοπλισμός

– Αριστη γνώση και εμπειρία του χειρουργού

– Αριστη έκθεση του χειρουργικού πεδίου

– Αριστη συνεργασία με τον παθολογοανατόμο

– Αριστα οργανωμένο τμήμα γενικότερα

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι απόλυτα διαχειρίσιμος όγκος με υψηλά ποσοστά επιβίωσης και διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα. Προϋπόθεση γι αυτό είναι: η πρόληψη που προέρχεται από την σωστή ενημέρωση και γνώση των παραγόντων που τον προκαλούν, ο προληπτικός έλεγχος των υψηλού ρίσκου ασθενών, η πρώϊμη διάγνωσή του, και η αντιμετώπισή του από εξειδικευμένους χειρουργούς σε εξειδικευμένα και άριστα οργανωμένα κέντρα.

Ο Δημήτριος Πανταζής είναι Χειρουργός κεφαλής και Τραχήλου, Επιστημονικός Υπεύθυνος Τμήματος Χειρουργικής με ακτίνες Laser, Μέλος της Γερμανικής ΩΡΛ Εταιρείας, Μέλος της European Laser Association, T. Συντοντιστής και Διευθυντής Ω.Ρ.Λ. Κλινικής Θρίασιου Νοσοκομείου Ελευσίνας.