Πάρα πολλές γυναίκες στη Νότια Αφρική συνεχίζουν να πεθαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά τον τοκετό, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Διεθνής Αμνηστία, η οποία κατήγγειλε σήμερα τους «απαράδεκτους» αυτούς θανάτους, που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

«Πάνω από το ένα τρίτο» των μητρικών θανάτων συνδέεται με το AIDS, σύμφωνα με μια έκθεση που παρουσιάσθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ, όμως «το 2012, το 60% των μητρικών θανάτων στη Νότια Αφρική θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί», υπογράμμισε η ΜΚΟ προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στη Νότια Αφρική καταμετρώνται περίπου έξι εκατομμύρια οροθετικοί, δηλαδή πάνω από ένας κάτοικος στους δέκα. Και οι γυναίκες είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο.

«Η κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή αξιέπαινα μέτρα για να βελτιώσει την κατάσταση, ιδίως (…) μια διευρυμένη πρόσβαση σε αντιρετροϊκές θεραπείες για τις γυναίκες και τα νέα κορίτσια που κυοφορούν και την χορήγηση δωρεάν περίθαλψης για την εγκυμοσύνη», υπενθύμισε η Αμνηστία.

Παρά το γεγονός αυτό, οι Νοτιοαφρικανές συμβουλεύονται γιατρούς πολύ λίγο και πολύ αργά όταν κυοφορούν. Λιγότερες από τις μισές πηγαίνουν στους γιατρούς πριν από την 20ή εβδομάδα και «αυτή η καθυστέρηση εξηγεί το ένα τέταρτο των μητρικών θανάτων, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί», εξήγησε η ΜΚΟ.

«Αντιμετώπιζα με φόβο το να πάω στην κλινική», αφηγήθηκε μια μαθήτρια λυκείου 18 ετών, που είναι ανάμεσα στις 200 και πλέον γυναίκες από τις οποίες πήρε συνεντεύξεις η Διεθνής Αμνηστία, στο πλαίσιο της έρευνας η οποία έγινε από τον Μάρτιο του 2013 ως τον Σεπτέμβριο του 2014 στο ανατολικό τμήμα της χώρας, στην Μπουμαλάνγκα και στην Κουαζούλου-Νατάλ.

«Άρχισαν να μου ουρλιάζουν, “γιατί έμεινες έγκυος; Τόσο νέα!” και κάθε φορά που πήγαινα μου φώναζαν “η μητέρα σου σε έστειλε στο σχολείο κι εσύ ερωτοτροπείς με τα αγόρια αντί να πηγαίνεις σχολείο!”», πρόσθεσε η ίδια.

Το ποσοστό των μητρικών θανάτων στη Νότια Αφρική βρίσκεται στους 269 ανά 100.000 κατοίκους και «παρά τη βελτίωση (που καταγράφεται) από το 2011, είναι μακράν υψηλότερη του στόχου των 38/100.000 που είχε ορίσει η κυβέρνηση για το 2015», υπογράμμισε η Αμνηστία.

Η ΜΚΟ προτείνει διάφορες εξηγήσεις για αυτή την αποτυχία, όπως η έλλειψη παιδείας για θέματα υγείας και προσωπικής υγιεινής, οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, οι στενοί και διαλυμένοι δρόμοι από τους οποίους δεν μπορούν να περάσουν ασθενοφόρα—αλλά πρωτίστως, η φτώχεια.

Οι γυναίκες στις αγροτικές περιοχές πρέπει να διανύουν μεγάλες αποστάσεις για να πάνε στις κλινικές ή σε εξωτερικά ιατρεία, και πάρα πολλές εξ αυτών δεν έχουν τα χρήματα για τη μετακίνησή τους.

Οι γυναίκες φοβούνται εξάλλου να πάνε σε γιατρούς διότι θα αναγκαστούν να υποβληθούν σε εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν πάσχουν από AIDS, και διατρέχουν τον κίνδυνο να στιγματιστούν κοινωνικά εάν το περιβάλλον τους μάθει πως είναι οροθετικές εξαιτίας της παντελούς έλλειψης εμπιστευτικότητας από μέρους των κλινικών.

«Ο τρόπος με τον οποίο πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας δίνουν πληροφορίες σχετικά με τις εξετάσεις για το AIDS στις κλινικές όπου γίνεται περιγεννητικός έλεγχος δημιουργεί την πεποίθηση στις γυναίκες και στα νέα κορίτσια πως (οι εξετάσεις για HIV/AIDS) είναι υποχρεωτικές, είναι προϋπόθεση αν θέλουν να τους προσφερθεί περίθαλψη», επισημαίνει η Αμνηστία.

Εξάλλου το δικαίωμα στην προσωπική ζωή και ο εμπιστευτικός χαρακτήρας του αποτελέσματος απλούστατα δεν υπάρχει παρά σε πολύ λίγες κλινικές. Οι οροθετικοί τοποθετούνται σε χωριστές ουρές, ή σε χωριστούς χώρους αναμονής…

Η Αμνηστία επισημαίνει ακόμη «δομικά προβλήματα στο σύστημα υγείας στη Νότια Αφρική», μια χώρα η οποία μάλιστα είναι η πιο ανεπτυγμένη της ηπείρου και στην οποία υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο ιδιωτικών νοσοκομείων στα οποία πηγαίνουν ασθενείς από όλη την Αφρική.

Ελλείψει επαρκούς αριθμού μαιευτικών ασθενοφόρων, η έλλειψη χρημάτων δημιουργεί πολλές φορές αξεπέραστα προβλήματα για τις γυναίκες και τους οικείους τους τη στιγμή που αρχίζει ο τοκετός σε μια χώρα όπου η πλειονότητα του πληθυσμού δεν έχει αυτοκίνητο.

«Ήμουν άσχημα και δεν ήξερα αν είχε αρχίσει ο τοκετός ή εάν πέθαινα», θυμήθηκε μια νεαρή μητέρα που είχε περάσει πέντε ώρες τρομοκρατημένη στον δρόμο κάτω από το σπίτι της περιμένοντας το ασθενοφόρο που υποτίθεται πως ερχόταν, εν μέσω του χειμώνα.

Το ασθενοφόρο τελικά έφθασε λίγη ώρα προτού η γυναίκα δώσει 500 ραντ (περίπου 35 ευρώ), ή περίπου το μισό εισόδημα της οικογένειας, για να την πάει στο νοσοκομείο ένας γείτονας με το μπάκι (φορτηγάκι) του.

Στις οικογένειες δέκα εκατ. παιδιών στη Νότια Αφρική χορηγείται κρατικό επίδομα (320 ραντ τον μήνα, περίπου 23 ευρώ). Η Αμνηστία καλεί αυτό το κοινωνικό βοήθημα να δίνεται και στις γυναίκες που κυοφορούν.