Με τις τελευταίες επιλογές της η Άγκυρα δημιουργεί σοβαρή ένταση στις σχέσεις με την Αθήνα και την Λευκωσία, δημιουργώντας ανησυχία για κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών περί του Κυπριακού και δραματική επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων που τα τελευταία χρόνια οικοδομήθηκαν στη βάση της ελληνικής στρατηγικής για μια «ευρωπαϊκή» Τουρκία αλλά και με πυξίδα τις ρητορικές διακηρύξεις του Τούρκου πρωθυπουργού Νταβούτογλου περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες.
Ο νέος γύρος έντασης ξεκίνησε με την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να δεσμεύσει περιοχές εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) για τη διεξαγωγή σεισμογραφικών ερευνών από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Barbaros».
Με την παράνομη NAVTEX (οδηγία προς ναυτιλομένους) που εξέδωσε η Άγκυρα, δεσμεύει περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ για το διάστημα από τις 20 Οκτωβρίου έως και τις 30 Δεκεμβρίου προκειμένου το «Barbaros» να κάνει σεισμογραφικές έρευνες, δηλαδή προκαταρκτικές έρευνες για την διαπίστωση ύπαρξης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Μέσα στις δεσμευμένες περιοχές είναι μέρος του οικοπέδου 9 της κυπριακής ΑΟΖ, όπου βρίσκεται το κοίτασμα «Ονασαγόρας», στο οποίο άρχισε γεώτρηση η ιταλοκορεατική κοινοπραξία ENI-KOGAS. Επιπλέον, οι Τούρκοι σχεδιάζουν να κάνουν σεισμογραφικές έρευνες και σε μέρος του οικοπέδου 2, το οποίο μαζί με το οικόπεδο 3, έχουν δοθεί για γεωτρήσεις στην ίδια κοινοπραξία.
Η οδηγία της Άγκυρας είναι η σοβαρότερη εξέλιξη από την εποχή που η κυπριακή κυβέρνηση καθόρισε την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, τη διαχώρισε σε οικόπεδα και προχώρησε στη σύναψη συμφωνιών με εταιρείες.
Πρόκειται, σύμφωνα με τη Λευκωσία, για «σοβαρή παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και δικαιωμάτων των εταιρειών ENI-KOGAS, οι οποίες είναι σε συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία για να δραστηριοποιηθούν εντός συγκεκριμένων οικοπέδων».
Σημειώνεται ότι η Τουρκία, έχοντάς στη διάθεσή της το σκάφος «Barbaros», έχει την ευχέρεια να προχωρήσει σε σεισμογραφικές έρευνες, γι’ αυτό και οι σχετικές ανακοινώσεις της είναι πολύ πιο σοβαρές απ’ ό,τι πριν από τρία-τέσσερα χρόνια, όταν δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα.
Εκτός από το να παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία κάνει επιπλέον βήματα προς τη δημιουργία διπλωματικής κρίσης με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο διότι στις περιοχές που δέσμευσε η Άγκυρα εντός της κυπριακής ΑΟΖ βρίσκεται σε εξέλιξη γεώτρηση από συγκεκριμένη εταιρεία, η οποία έχει έρθει σε συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά κυρίως επειδή η τουρκική πλευρά προαναγγέλει ότι θα μεταφέρει πλατφόρμα για τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η κυπριακή πλευρά δήλωσε ότι οι σχεδιασμοί για αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συνεχιστούν απρόσκοπτα, χωρίς να επηρεάζονται από τις τουρκικές προκλήσεις, όμως την ίδια στιγμή κατήγγειλαν προσπάθεια της Άγκυρας να επεκτείνει την κατοχή της -πέραν του ψευδοκράτους- και σε θαλάσσιες περιοχές της Κύπρου.
Η πρώτη αντίδραση στις τουρκικές προκλήσεις ήρθε από τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας ο οποίος ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντησή του για το Κυπριακό με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας Έρογλου.
Παραλλήλως, η Λευκωσία προσπαθεί να διεθνοποιήσει το πρόβλημα επισημαίνοντας ότι τα κυπριακά κοιτάσματα είναι και ευρωπαϊκά και η αξιοποίησή τους θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, ειδικά τώρα, που αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι διοχέτευσης ενεργειακών πόρων.
Η ελληνική πλευρά αντέδρασε με έντονο διάβημα διαμαρτυρίας στο οποίο προέβη ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών πρέσβης Αναστάσιος Μητσιάλης προς τον πρεσβευτή της Τουρκίας στην Αθήνα Κερίμ Ουράς.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαμαρτυρήθηκε για την έκδοση της παράνομης τουρκικής οδηγίας NAVTEX για διενέργεια ερευνών από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Barbaros» σε περιοχές της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και για την ένταση που προκαλεί η Τουρκία με τις ενέργειές της στην περιοχή.
Η ανταπάντηση της Τουρκίας ήρθε με… κόντρα διάβημα προς τον πρεσβευτή της Ελλάδας στην Άγκυρα Κυριάκο Λουκάκη ο οποίος εκλήθη στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και έγινε δέκτης των τουρκικών θέσεων για τη διακοπή των συνομιλιών στο Κυπριακό, αλλά και για τις τουρκικές έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Προφανώςοι Τούρκοι δεν αναγνωρίζουν ότι παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα της Λευκωσίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου ούτε και δέχονται ότι με τα πλοία τους παρενοχλούν τις νόμιμες έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων εντός των ορίων της κυπριακής ΑΟΖ.
Με τις προκλητικές ενέργειές της απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα, η Τουρκία επιβεβαιώνει ότι λειτουργεί απρόβλεπτα. Κι αυτό την στιγμή που για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει παράνομη την προαναγγελία της Άγκυρας για διεξαγωγή ερευνών διάρκειας δύο μηνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι την ίδια χρονική στιγμή η Τουρκία δέχεται πιέσεις από δύο μέτωπα: Από την πλευρά της Ουάσιγκτον που κατηγορεί ευθέως την Άγκυρα ότι επέτρεψε την διέλευση τζιχαντιστών από τα σύνορά της και την επικρίνουν ότι αποφεύγει να λάβει μέτρα εναντίον των τζιχαντιστών και από τους Κούρδους στο εσωτερικό της Τουρκίας που αντιδρούν προκαλώντας αιματηρές εθνοτικές ταραχές επειδή θεωρούν ότι ο Ερντογάν δεν κάνει το παραμικρό για να ενισχύσει τις κουρδικές δυνάμεις που πολεμούν εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στο Κομπανί κι αλλού.
Στην περίπτωση των ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ένα από τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι αν οι Τούρκοι επιχειρούν να κάνουν εξαγωγή της έντασης, πρακτική την οποία έχουν εφαρμόσει και στο παρελθόν όταν πιέζονται, ή αν πράγματι έχουν σχέδια να επεκτείνουν την κατοχή τους και στις θαλάσσιες περιοχές της Κύπρου, εκμεταλλευόμενοι την συγκυρία και με όπλο την στρατιωτική ισχύ.
