Απαρηγόρητος από μια απόφαση που μπορεί να είναι δραματική για τη χώρα του, ο πρώην πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας προειδοποιεί ότι ίσως υπάρξει άνοδος του λαϊκισμού και καλεί την ΕΕ να ζυγίσει καλά τις συνέπειες από τις αποφάσεις που θα πάρει.
Λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της παραίτησης του Ντέιβιντ Κάμερον, ο Τόνι Μπλερ κάλεσε δέκα δημοσιογράφους μεγάλων εφημερίδων στο γραφείο του, δύο βήματα από την Oxford Street, έναν από τους πιο εμπορικούς δρόμους στο Λονδίνο.
Η βοηθός του μπαίνει στο γραφείο και ενώπιον των ξένων δημοσιογράφων λέει: «Ενδιαφέροντα νέα σήμερα το πρωί» αναφερόμενη στην παραίτηση του Κάμερον. Ο Τόνι Μπλερ μπαίνει στην αίθουσα, το πρόσωπό του είναι γκρίζο, δείχνει σοκαρισμένος, η φωνή του βγαίνει με το ζόρι και κάνει παύσεις ανάμεσα στις λέξεις, τις οποίες ζυγίζει προσεκτικά.
Αυτές είναι οι απαντήσεις που έδωσε στην κοινή συνέντευξη:
Τι νιώθετε μετά το απρόσμενο αποτέλεσμα;
Είναι μια πολύ θλιβερή μέρα για τη χώρα, πολύ θλιβερή για την Ευρώπη. Οι συνέπειες θα είναι τεράστιες για το Ηνωμένο Βασίλειο, για την Ευρώπη και για την πολιτική γενικά. Θα υπάρχει άμεση ανάγκη να διατηρήσουμε ένα είδος σταθερότητας και αυτό θα εξαρτηθεί από τι θα συμβεί στις επόμενες ημέρες, ειδικά στις αγορές. Αυτή η ψήφος θα προκαλέσει μια πολύ σοβαρή συζήτηση για το μέλλον και γι’αυτό που εγώ αποκαλώ «ο κεντρώος χώρος στην πολιτική σκακιέρα». Ολους τους τελευταίους μήνες έλεγα ότι αυτά τα λαϊκιστικά ή εξτρεμιστικά κινήματα μπορούν να κερδίσουν ένα κόμμα αλλά δεν είναι σε θέση να πάρουν την εξουσία. Οπως απεδείχθη από το δημοψήφισμα, συνέβη το αντίθετο.
Τι σηματοδοτεί αυτή η ψήφος;
Οι άνθρωποι, ειδικά οι οπαδοί του κόμματος των Εργατικών, ψήφισαν leave για πολλούς λόγους, μερικές φορές για να διαμαρτυρηθούν εναντίον της κυβέρνησης. Δυστυχώς, αυτό το δημοψήφισμα δεν γινόταν για διαμαρτυρία αλλά γινόταν για να ληφθεί μια πραγματική απόφαση.
Οι Εργατικοί πρέπει οι ίδιοι να διερωτηθούν για τον ρόλο που έπαιξαν στην προεκλογική εκστρατεία. Μπαίνουμε σε μια εποχή μεγάλης αστάθειας και μεγάλης αγωνίας. Η ψήφος των οπαδών των Εργατικών για το leave δείχνει ότι η ηγεσία του κόμματος (Τζέρεμι Κόρμπιν) στήριξε πολύ χλιαρά το remain. Μην έχετε αμφιβολία, αυτό έπαιξε ρόλο. Οι Εργατικοί έπρεπε να κινητοποιηθούν, να κάνει μεγαλειώδη καμπάνια και να εξηγήσει στον κόσμο ότι δεν πρόκειται για ψήφο διαμαρτυρίας. Χρειαζόταν ένα πολύ ισχυρό και καθαρό μήνυμα εκ μέρους του Labour. Δυστυχώς το μήνυμά του ήταν αμφιλεγόμενο. Το Εργατικό κόμμα πρέπει τώρα να ξυπνήσει και να ξεκινήσει μια συζήτηση για την κατεύθυνση που θέλει να πάρει.
Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη;
Η βρετανικήκυβέρνηση και η Ευρώπη πρέπει να πάρουν χρόνο να σκεφτούν πριν ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις. Ο Ντέιβιντ Κάμερον είχε απολύτως δίκιο που δεν ζήτησε άμεση εφαρμογή του άρθρου 50. Πρέπει η Ευρώπη να χωνέψει το σοκ και να σκεφτεί γιατί οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα έχουν τεράστιες συνέπειες για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Οι συνέπειες είναι δύο ειδών. Οικονομικές, γιατί προφανώς οι παγκόσμιες αγορές έχουν πληγεί. Και πολιτικές, γιατί υπάρχουν σε πολλές χώρες μέλη της ΕΕ κινήματα λαϊκιστικά και ακραία.
Πάνω από 48% των Βρετανών ψήφισαν να μείνουν στην ΕΕ. Τι τους λέτε;
Οσοι ψήφισαν για το remain πρέπει να έχουν σήμερα μεγάλη αγωνία. Σίγουρα, η χώρα μας είναι διαιρεμένη. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα προκαλέσει εντάσεις. Ειδικά στη Σκωτία, όπου ο διάλογος για ανεξαρτησία ξεκινάει σε νέο πλαίσιο. Ελπίζω αυτή η επαρχία να παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η κατάσταση εκεί είναι εντελώς διαφορετική. Στη Βόρεια Ιρλανδία είχαμε επισημάνει ότι ένα brexit θα είχε συνέπειες στα σύνορα μεταξύ του βόρειου και του νότιου νησιού. Αγνοώ τι απάντηση θα δώσει σε αυτά τα ερωτήματα το στρατόπεδο του leave.
Το ευρωπαϊκό όραμα έχει μέλλον;
Το στοίχημα που έχουμε σήμερα μπροστά μας είναι τεράστο. Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και να ενθαρρύνουν γενναίες μεταρρυθμίσεις. Είναι ένα στοίχημα που θα κρίνει τα προσεχή δέκα χρόνια. Αλλά είναι ένα καταπληκτικό στοίχημα. Πιστεύω ότι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης ένα ανάλογο δημοψήφισμα θα ήταν θρίλερ. Πάντα πίστευα στην Ευρώπη και συνεχίζω να πιστεύω ότι η ευρωπαϊκή ένωση είναι η ιδέα που χρειαζόμαστε για τον 21ο αιώνα.
Αλλά το ευρωπαϊκό όραμα δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται πάνω στο ιδεώδες της ειρήνης. Αφορά επίσης τη θέση του στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, στο βάρος του απέναντι στις άλλες υπερδυνάμεις. Η ευρωπαϊκή ιδέα παραμένει απολύτως αναγκαία, αλλά τα τελευταία χρόνια προκλήθηκε ρήγμα ανάμεσα στη λειτουργία της και την αίσθηση που είχαν οι λαοί. Είναι ακόμη καιρός να διορθώσει αυτό το ρήγμα και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν πρέπει να αποκλειστεί από αυτό το εγχείρημα. Ψηφίζοντας για το brexit εγκαταλείψαμε 4 δεκαετίες ευρωπαϊκής προσπάθειας. Κι αυτό είναι ντροπή για το Ηνωμένο Βασίλειο και για την ευρωπαϊκή ήπειρο.
