Το Χρηματιστήριο Αθηνών έκλεισε εχθές με άνοδο 3%, στις 577 μονάδες. Αυτή ήταν η πρώτη αξιόλογη άνοδος από τις 27 Οκτωβρίου. Τότε είχε κλείσει στις 727. Δηλαδή μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες έχει γνωρίσει πτώση 150 μονάδων ή (σχεδόν) 22%.
Αυτοί οι αριθμοί είναι, κυριολεκτικά, εντυπωσιακοί. Τέτοια πορεία στις αγορές μετοχών, αν και όχι μοναδική, δεν συμβαίνει συχνά, ούτε τυχαία. Όταν δε συμβαίνει, πάντα “εμπεριέχει” κάποιου είδους μήνυμα. Η αγορά έχει εντοπίσει κάποιου είδους πρόβλημα και το προεξοφλεί δεόντως.
Πολλοί λένε πως η πτώση της… γριάς Σοφό οφείλεται στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Θα μπορούσε να είναι όντως αυτή η αιτία. Οι χρόνοι συμπίπτουν με την ψήφιση του νόμου και την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου που καθόριζαν την διαδικασία υλοποίησής της. Αρκεί αυτή η συγκυρία για να αιτιολογηθεί η πτώση των μετοχών;
Δύσκολο. Διότι όντως τις πρώτες μέρες, η αρνητική πορεία παρατηρούνταν μόνο στο ταμπλό της Λεωφόρου Αθηνών. Οπότε η κίνηση θα μπορούσε να αποδοθεί στα της ανακεφαλαιοποίησης. Από τις 18 Νοεμβρίου όμως και μετά, το ίδιο σκηνικό άρχισε να εξελίσσεται και στην δευτερογενή αγορά των Ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου (Ο.Ε.Δ.). Πιο συγκεκριμένα, στις 17 Νοεμβρίου, το δεκαετές ομόλογο αναφοράς “έγραψε” χαμηλότερη απόδοση 7,043%, για να φτάσει προχθές στο υψηλό του 8,922! Αυτό μεταφράζεται σε άνοδο των αποδόσεων (δηλ. πτώση των τιμών) σχεδόν 27%!!
H δευτερογενής των Ο.Ε.Δ., μετά το Private Sector Involvement (P.S.I.), σαφώς και είναι μία αγορά ρηχή και χωρίς αξιόλογη συμμετοχή. Ποιοτικά όμως υπερέχει πολύ αυτής των μετοχών. Λόγω του τύπου επενδυτών που αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων. Μιλάμε για επαγγελματίες που ακολουθούν στενά τα μακροοικονομικά δεδομένα και τα συνδυάζουν με τα θεμελιώδη της Ελληνικής οικονομίας. Δηλαδή η συμπεριφορά τους είναι πολύ καλύτερος δείκτη της πραγματικής κατάστασης. Επειδή αντικατοπτρίζει πολύ πιο αντιπροσωπευτικά την μελλοντική πορεία της.
Έχουμε λοιπόν ένα σημαντικό χρονικό διάστημα που οι κεφαλαιαγορές της χώρας ακολουθούν εξαιρετικά κακή πορεία. Χωρίς φανερές αιτίες. Τουλάχιστον όχι τέτοιες που να δικαιολογούν πτώσεις οι οποίες ξεπερνούν το 20% σε σαράντα ή πενήντα μέρες.
Το γεγονός γίνεται περισσότερο παράξενο και προξενεί μεγαλύτερη απορία διότι διαδραματίζεται σε μια χρονική περίοδο που τα κύρια οικονομικά νέα είναι σαφώς ευοίωνα. Π.χ. ολοκλήρωση ανακεφαλαιοποίησης, “αναίμακτη” (σχετικά) ψήφιση προαπαιτουμένων κ.λ.π. Η εικόνα είναι εντελώς “μαγική”, καθώς δεν διαφαίνεται κανένας εμφανής λόγος που να εξηγεί προεξόφληση πολύ άσχημων εξελίξεων στην χώρα.
Οι αγορές βέβαια, γενικά, είναι προεξοφλητικοί μηχανισμοί. Ή, αν θέλετε, συμβαίνει αυτό που οι παλιές καραβάνες των χρηματιστηρίων λένε: “Η αγορά πάντα ξέρει”. Η λογική πίσω από το ρητό είναι πως κάποιοι συμμετέχοντες, πάντα γνωρίζουν πράγματα που θα συμβούν στο μέλλον.
Είτε επειδή είναι καλοί στην ανάλυση, είτε επειδή έχουν τύχει εσωτερικής πληροφόρησης. Ως γνωστόν, ο γράφων δεν είναι οπαδός των θεωριών συνομωσίας. Δεν γνωρίζει λοιπόν, το γιατί ή το πως θα μπορούσε να επιβεβαιώνεται αυτή η “θεωρία”. Από πρακτική εμπειρία όμως ξέρει ότι είναι ελάχιστα τα γεγονότα με οικονομικές επιπτώσεις που συμβαίνουν χωρίς να έχει προϋπάρξει προεξόφλησή τους από τις αγορές. Αυτό είναι μια πραγματικότητα.
Ποιοι λοιπόν θα μπορούσαν να είναι οι λόγοι που οδήγησαν τις Ελληνικές χρηματαγορές σε τέτοιες απώλειες, σε τόσο σύντομο χρόνο;
Έναν ρόλο οπωσδήποτε έχει παίξει η (νέα) αστάθεια που διαφαίνεται στο πολιτικό σκηνικό. Η σύγκλιση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών έδωσε το έναυσμα αλλά υπήρχαν φήμες και πληροφορίες αρκετά πιο πριν. Και μετά από αυτό έχουν ενταθεί. Παρόλη την δήλωση του πρωθυπουργού πως “αισθάνεται ασφαλής με την κυβερνητική πλειοψηφία”. Εχθές μόλις ο βουλευτής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κύριος Μιχελογιαννάκης δήλωσε σε ραδιοφωνικό σταθμό ότι “δεν περνά το ασφαλιστικό αν δεν έχουμε συναίνεση”…
Αρκεί όμως αυτό για δικαιολογήσει τόσο δραματικές διαφορές στα ταμπλώ;
Η στήλη έχει την άποψη πως όχι. Έστω και αν συνεπικουρήθηκε, για κάποιες ημέρες, από τους διάφορους παλικαρισμούς του μεγάρου Μαξίμου απέναντι σε Σόιμπλε και Δ.Ν.Τ. Εκτός και θεωρήσουμε δεδομένο πως ο κύριος Τσίπρας θα προχωρήσει και πάλι σε εκλογές, εάν και εφόσον χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Πράγμα που θα έφερνε την χώρα ξανά μπροστά στο Grexit.
Είτε αυτό, είτε υπάρχουν περισσότερα πράγματα με κάκιστη επίπτωση στην οικονομία, τα οποία ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, θεωρεί πως είναι εξαιρετικά πιθανά. Η πορεία των αγορών τις επόμενες μέρες θα δείξει πολλά και είναι ιδιαίτερα κρίσιμη…
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
