Ο Βρετανός πολιτικός φιλόσοφος Michael Oakeshott υποστήριξε σε ένα δοκίμιό του το 1939 ότι η άσκηση πολιτικής – ακόμα κι όταν γίνεται με τις καλύτερες προθέσεις – στηρίζεται στην εξαπλούστευση και τη σχηματοποίηση της πραγματικότητας.
Σχηματοποίηση που, στο πλαίσιο της πολιτικής πειθούς, μπορεί να φθάνει μέχρι την παραχάραξη: μέσα από τυποποιημένες αφαιρέσεις, μέσα από μισές αλήθειες και ρητορικές ευκολίες.
Ο ίδιος φιλόσοφος, μερικές δεκαετίες αργότερα, υποστήριξε ότι η πολιτική στην Ευρώπη –τόσο στο επίπεδο της θεωρίας όσο και στο επίπεδο της πρακτικής διακυβέρνησης– έχει σημαδευτεί από δύο κυρίαρχα υποδείγματα: την πολιτική της πίστης, στην οποία η πολιτική εκλαμβάνεται ως μέσο για την επίτευξη της τελειότητας και στην πολιτική του σκεπτικισμού, που θέτει σαφώς μικρότερες προσδοκίες, κυρίως τη διατήρηση της τάξης και τη μείωση των αιτιών σύγκρουσης.
Οι απόψεις αυτές, παρά την κριτική που έχουν δεχθεί, αποτελούν τροφή για σκέψη σχετικά με τους σύγχρονους προβληματισμούς για το μέλλον των πολιτικών ιδεολογιών.
Η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα, στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, είναι πιο σύνθετη από ποτέ: οικονομική κρίση, παγκοσμιοποίηση και ανταγωνισμός, γεωπολιτικές ανακατατάξεις, τεχνολογική επανάσταση, δημογραφικές τάσεις, περιβαλλοντικές απειλές.
Πώς μπορούν οι σύγχρονοι πολιτικοί σχηματισμοί να ερμηνεύσουν αυτή τη δαιδαλώδη πραγματικότητα, χωρίς στρεβλωτικές απλουστεύσεις;
Πώς μπορούν να το πετύχουν αυτό αρθρώνοντας ταυτόχρονα πειστικό λόγο, για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών;
Πώς μπορούν να βρουν την αναγκαία ισορροπία ανάμεσα στην πολιτική πίστη και στον πολιτικό πραγματισμό, που απαιτεί η άσκηση τόσο της διακυβέρνησης, όσο και της αντιπολίτευσης;
Οι προκλήσεις αυτές, συνθέτουν κατά την άποψή μου ένα κεντρικό ζητούμενο για τη σύγχρονη κεντροδεξιά – και όχι μόνο: ρεαλιστικό όραμα.
Μπορεί οι λέξεις να έχουν χρησιμοποιηθεί και να αποτελούν ήδη ρητορική ευκολία. Η ανάγκη όμως δεν παύει να υπάρχει. Ειδικά στην Ελλάδα του σήμερα. Στην Ελλάδα που βιώνει επώδυνα εδώ και έξι χρόνια την κατάρρευση μιας επίπλαστης –όπως αποδείχθηκε– οικονομικής ευημερίας.
Οι μύθοι τώρα τελείωσαν. Έχει γίνει ξεκάθαρο ότι η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ περνάει μέσα από τη στήριξη των εταίρων της, η οποία παρέχεται με συγκεκριμένους όρους και κανόνες.
Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί η πολιτική στην Ελλάδα να αρχίζει και να τελειώνει στην εκπλήρωση των μνημονιακών υποχρεώσεων.
Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική πρόταση, η οποία θα μπορεί να εμπνεύσει, να λειτουργήσει ως αντίδοτο στην απογοήτευση και στο μηδενισμό.
Μια πρόταση, όμως, που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της πραγματικότητας: στην ανάγκη να αλλάξουμε μοντέλο ανάπτυξης.
Να παράγουμε περισσότερα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες. Να μαζέψουμε το χρεοκοπημένο μας κράτος. Να πάψουμε να δαιμονοποιούμε την ιδιωτική πρωτοβουλία και την επιχειρηματικότητα.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Βρετανία, οι κεντροδεξιές και συντηρητικές παρατάξεις έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ή να αυξήσουν την πολιτική τους επιρροή. Κι αυτό γιατί, μέσα στην κρίση, διαμόρφωσαν ένα σαφές, πειστικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό πολιτικό στίγμα.
Τώρα είναι η στιγμή και η ευκαιρία και για την ελληνική κεντροδεξιά να ανταποκριθεί στην πρόκληση.
Ελπίζουμε να το κάνει με επιτυχία, ώστε να συμβάλει στην προσπάθεια οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης.
Να συμβάλει κυρίως στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην πολιτική και τους θεσμούς της.
