Η υποβρύχια αρχαιολογία είναι ένα συγκλονιστικό αλλά συχνά επικίνδυνο πεδίο μελέτης. Μπορούν να ρομπότ να βοηθήσουν τους ανθρώπους σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον;
Η απάντηση είναι «ναι» και έρχεται από το παλιό πατομείο στην περιοχή Ρούμου της Εσθονίας, που λειτούργησε και ως σοβιετική φυλακή αλλά εγκαταλείφθηκε όταν πλημμύρισε στις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Ορισμένα από τα κτήρια και τα μηχανήματα βυθίστηκαν μέσα στη λίμνη που σχηματίστηκε. Τώρα είναι ένα δημοφιλές σημείο καταδύσεων – αλλά και το κατάλληλο μέρος για να δοκιμαστεί το νέο ρομπότ U-CAT, σχεδιασμένο για να βοηθά υποβρυχίως τους αρχαιολόγους σε περιπτώσεις όπως τα ναυάγια.
«Πρέπει να πάει σε κλειστούς χώρους, να τραβήξει εικόνες και να επιστρέψει πάλι.
Μερικές φορές εκεί είναι πολύ μικρός ο χώρος, όμως αυτό το ρομπότ μπορεί να γυρίσει, να κάνει ελιγμούς γύρω από όλους τους άξονες και μετά να επιστρέψει πίσω στην επιφάνεια», εξηγεί η Μαρία Κρούσμα, καθηγήτρια Βιορομποτικής στο πανεπιστήμιο του Ταλίν.
Έχοντας δημιουργηθεί χάρη σε ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, το U-CAT δουλεύει με τηλεκοντρόλ έχοντας όμως και προγραμματική αυτονομία.
Οι αισθητήρες του το προστατεύουν από συγκρούσεις με τοίχους και άλλα υποβρύχια αντικείμενα.
Οι σχεδιαστές ακολούθησαν μια βιομιμητική προσέγγιση. Το ρομπότ μιμείται θαλάσσια ζώα όπως οι χελώνες και τα ψάρια για να κινείται αποτελεσματικά στο χώρο.
Ο Τααβι Σαλιμάε, ερευνητής υποβρύχιας ρομποτικής στο Πολυτεχνείο του Ταλίν, εξηγεί: «Αντί για έλικα έχει αυτά τα τέσσερα πτερύγια τα οποία κάνουν το ρομπότ πάρα πολύ ευέλικτο στο εσωτερικό του ναυαγίου.
Επίσης, τα πτερύγια βοηθούν στο να έρθουν ψηλά λιγότερα ιζήματα από τον πυθμένα του πλοίου, γιατί αν ξεκινήσει να λειτουργεί ένας έλικας σε ένα ναυάγιο, θα φέρει επάνω όλη τη λάσπη από το κάτω μέρος και δεν μπορείς να δεις τίποτα».
Μέχρι πρόσφατα, μόνο ο στρατός και μεγάλες βιομηχανίες, όπως οι υπεράκτιες πετρελαιοπαραγωγικές εταιρείες, είχαν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν υποβρύχια drones.
Αυτή η απλή συσκευή πρέπει να είναι πολύ πιο προσιτή στους επιστήμονες, βοηθώντας τους να μελετήσουν την υποβρύχια κληρονομία χωρίς να αναλαμβάνουν μεγάλο κίνδυνο.
«Χάνοντας ένα ρομπότ σε ένα ναυάγιο είναι πολύ καλύτερα από το να χρησιμοποιούσαμε έναν δύτη και να χάναμε έναν άνθρωπο. Σε πολλές περιπτώσεις δεν θα μπορούσαμε να διεισδύσουμε σε ναυάγια γιατί είναι πολύ επικίνδυνο.
Είναι ξεκάθαρο ότι προτιμούμε όπου είναι εφικτό οι μηχανές να αντικαθιστούν τις ανθρώπινες υπάρξεις», εξηγεί η Μαρία Κρούσμα.
Ποια είναι όμως η μεγαλύτερη πρόκληση στην υποβρύχια ρομποτική;
Τα δεδομένα που συλλέγονται από τα ρομπότ μπορούν να συνδυαστούν σε τρισδιάστατους χάρτες – ένα πολύτιμο εργαλείο για να ανακαλύψουμε και να διατηρήσουμε τους κρυμμένους θησαυρούς των θαλασσών.
Ωστόσο η ασφαλής πλοήγηση και η διαρκής επικοινωνία μπορεί να αποδειχθούν δύσκολο εγχείρημα.
Ο Μπενεντέτο Αλότα, καθηγητής Ρομποτικής στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας σχολιάζει: «Όταν κάνουμε αρχαιολογικές μελέτες, είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε σε ποιο ακριβώς μέρος έχει ληφθεί μια συγκεκριμένη φωτογραφία ή ένα βίντεο.
Καθώς είναι αδύνατο να επικοινωνήσουμε μέσω ραδιοκυμάτων κάτω από την επιφάνεια του νερού, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την ακουστική επικοινωνία, κάτι που δεν είναι και πολύ αξιόπιστο, είναι αργό και έχει όλα τα ήδη των τεχνικών προβλημάτων σε σχέση με την επικοινωνία και συνεργασία με τα ρομπότ. Επομένως, εργαζόμαστε για να βελτιώσουμε αυτόν τον τομέα».
Αυτό το ρομπότ, ονόματι Μάρτα, μπορεί να λειτουργήσει ως ένας υποθαλάσσιος «διερμηνέας», συντονίζοντας την ταυτόχρονη εργασία πολλών ρομπότ διαφόρων τύπων και λειτουργιών.
Το σχήμα του και το σύστημα πρόωσης επιτρέπουν στην Marta να κινείται γρήγορα, χαρτογραφώντας μεγάλες περιοχές, μόνη της ή με την βοήθεια ολόκληρης ομάδας ρομπότ που συντονίζει.
«Όταν ξεκινήσαμε για πρώτη φορά αυτό το πρότζεκτ, ελπίζαμε να βοηθήσουμε τους αρχαιολόγους στην δουλειά τους.
Τώρα όμως, στο τέλος αυτής της έρευνας, πιστεύουμε ότι αυτή η τεχνολογία θα μπορέσει σύντομα να είναι προσβάσιμη σε πολλούς επιστήμονες σε διαφορετικούς τομείς, όπως η βιολογία και η γεωλογία», καταλήγει ο Μπενεντέτο Αλότα.
ΠΗΓΗ: euronews.com
