Γιατί τα «κλικ» έχουν τη δική τους ιστορία…
Λένε συχνά ότι μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις, αν και υπάρχουν φορές που η γλώσσα στέκεται αμήχανη μπροστά στη μεγαλειότητα της εικόνας.
Μιλάμε φυσικά για θρυλικά «κλικ» που σφράγισαν με την απαθανάτισή τους τόσο την πολιτική και την ιστορία όσο και την ίδια τη φωτογραφία.
Ενσταντανέ που ρίζωσαν δηλαδή στον δυτικό πολιτισμό και μέτρησαν τη δική τους λαμπρή ζωή, αφήνοντας γερή παρακαταθήκη στις κατοπινές γενιές.
Πίσω βέβαια από κάθε μεγάλη φωτογραφία κρύβεται μια περισσότερο ή λιγότερο μεγάλη ιστορία, κι ενώ τα στιγμιότυπα τα ξέρουμε όλοι, πολλοί από μας αγνοούμε κάτω από ποιες συνθήκες τραβήχτηκαν…
Το λιοντάρι που βρυχάται: Γιουσούφ Καρς
Την ώρα που τον τίτλο της φωτογραφίας τον αγνοούμε οι περισσότεροι, το θέμα της το ξέρουμε όλοι καλά, γιατί παραμένει μια από τις χαρακτηριστικότερες φωτογραφίες του Τσόρτσιλ, παρουσιάζοντας τον αγέρωχο βρετανό ηγέτη με το διεισδυτικό βλέμμα στα χρόνια του πολέμου. Η αποφασιστικότητά του να αντιπαρατεθεί με τον ναζιστικό κίνδυνο είναι έκδηλη, αν και κάτι άλλο ενόχλησε τον Τσόρτσιλ και πήρε τέτοιο μορφασμό. Ο φωτογράφος τον υποχρέωσε να σβήσει το πούρο του! Το ενσταντανέ τραβήχτηκε στις 30 Δεκεμβρίου 1941, αμέσως μετά το πολεμικό κάλεσμα που απηύθυνε ο Τσόρτσιλ στην καναδική Βουλή στην Οτάβα, όταν μπήκε σε δωμάτιο της Βουλής με το μπράντι στο ένα χέρι και το πούρο στο άλλο.
Ο Τσόρτσιλ ενοχλήθηκε αρχικά γιατί δεν είχε ενημερωθεί για τη φωτογράφιση, δίνοντας ωστόσο δυο λεπτά στον φημισμένο καναδό φωτογράφο για να κάνει τα δικά του. Άφησε το μπράντι από το χέρι, αν και για το πούρο ήταν ανένδοτος! Απελπισμένος ο Καρς, έστησε το κάδρο του και πριν πατήσει το κουμπάκι, αιφνιδίασε τον Τσόρτσιλ, του ζήτησε προκαταβολικά συγνώμη και τράβηξε το πούρο από το στόμα του. Ο τσατισμένος πρωθυπουργός χάρισε μετά το καλύτερο πορτρέτο του στον Καρς…
Το εξώφυλλο των Λένον και Όνο στο περιοδικό «Rolling Stone»: Άνι Λίμποβιτς
Το «Rolling Stone» αγαπούσε πάντα να προκαλεί με τα εξώφυλλά του και πουθενά ίσως δεν το έκανε καλύτερα από τον γυμνό Τζον Λένον κουλουριασμένο πάνω στη Γιόκο Όνο! Η φωτογράφιση έλαβε χώρα στις 8 Δεκεμβρίου 1980 και εκτελέστηκε από τη μαέστρο της τέχνης, τη φοβερή και τρομερή Άνι Λίμποβιτς. Ο Λένον ήταν λέει κάτι παραπάνω από πρόθυμος να απαλλαγεί από τα ρούχα του, αν και η Όνο ένιωθε αμήχανα με το γυμνό και θέλησε να κρατήσει τα δικά της. Κατά μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, η Όνο ήταν έτοιμη να ξεφορτωθεί τα περιττά και ήταν η επιμονή της Λίμποβιτς να παραμείνει ντυμένη που ευθύνεται για το αναπάντεχο καρέ.
Όποια κι αν είναι η αλήθεια, η Λίμποβιτς τράβηξε μόλις ένα καρέ και το έδειξε κατόπιν στον Λένον, ο οποίος δήλωσε εκστασιασμένος πως «συνέλαβε τη σχέση τους ακριβώς», επιμένοντας πως αυτό θα ήταν το εξώφυλλο του περιοδικού. Όλοι ήταν χαρούμενοι από το αποτέλεσμα και τράβηξαν τον δρόμο τους, αν και πέντε ώρες αργότερα ο Λένον θα δολοφονούνταν από τον Μαρκ Τσάπμαν, κάνοντας το εξώφυλλο την τελευταία φωτογραφία του θρυλικού «Σκαθαριού»…
Ο Ρούσβελτ καβάλα στον τάρανδο: Αρχείο Ρούσβελτ
Ο Ρούσβελτ δεν ήταν μόνο ένας από τους μεγαλύτερους αμερικανούς προέδρους που πέρασαν ποτέ από το Οβάλ Γραφείο, αλλά αναμφίβολα και ο πιο περιπετειώδης. Τραχύς και αρρενωπός, απαθανατιζόταν σε κυνήγια και σαφάρι και αυτές οι φωτογραφίες παραμένουν εθνικός θησαυρός των ΗΠΑ! Δυσαρεστημένος από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αποστάτησε το 1912 και κατέβηκε στις εκλογές ως ανεξάρτητος, με τον νέο πολιτικό του φορέα να έχει λογότυπο τον τάρανδο.
Η εικόνα του Ρούσβελτ καβάλα στον τάρανδο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «New York Tribune» λίγο πριν από τις εκλογές, με το αφιέρωμα στους προεδρικούς υποψηφίους να τους δείχνει όλους πάνω σε ζώα, τον Ταφτ σε ελέφαντα και τον Γουίλσον καβάλα σε γαϊδουράκι. Όλες ήταν ψεύτικες φυσικά, αν και η γνώριμη εικόνα του σκληροτράχηλου Ρούσβελτ που τόσο είχε συνηθίσει το αμερικανικό κοινό έκανε όλους να πιστέψουν ότι ήταν άλλη μια περιπέτειά του. Το έχαψαν όλοι δηλαδή και το πίστευαν για περισσότερο από 100 χρόνια!
Οι τενίστες πάνω στα φτερά του διπλάνου
Το θρυλικό καρέ απαθανατίστηκε το 1925 και παρουσιάζει ένα διπλάνο σε πτήση, στα φτερά του οποίου δύο άνθρωποι απολαμβάνουν σαν να μη συμβαίνει τίποτα μια παρτίδα τένις! Κανείς δεν πίστεψε φυσικά πως η εικόνα θα γινόταν μύθος. Η πρακτική των ακραίων επιδείξεων σε αεροπλάνα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920, όταν ο Όρμερ Λόκλιαρ τις έκανε δημοφιλείς, ιδιαιτέρως το περπάτημα πάνω στα φτερά. Ο πιλότος αναγκαζόταν να το κάνει κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν έβγαινε από το πιλοτήριο και περπατούσε πάνω στα φτερά για να επισκευάζει επιτόπου μηχανικά προβλήματα.
Οι δυο άνθρωποι της φωτογραφίας, η Γκλάντις Ρόι και ο Άιβαν Ούνγκερ, παραμένουν άγνωστοι σήμερα, αν και στην εποχή τους ήταν διάσημοι ακροβάτες και κασκαντέρ. Η Ρόι μάλιστα είχε αναπτύξει δικά της νούμερα, περπατώντας πάνω στα φτερά με τα μάτια δεμένα. Δυστυχώς για την ίδια, δεν θα προλάβαινε να δει πόσο αχτύπητη θα γινόταν η εικόνα, καθώς σκοτώθηκε δύο χρόνια αργότερα όταν έπεσε από απροσεξία πάνω στην προπέλα του αεροσκάφους…
Το ξεκίνημα του Βατικανού Β’
Η φωτογραφία του πάπα Ιωάννη ΚΓ’ να υπογράφει το 1960 το έγγραφο που θα εγκαινίαζε επισήμως το Β’ Βατικάνειο Συμβούλιο παραμένει μια από τις χαρακτηριστικότερες φωτογραφικές στιγμές του 20ού αιώνα. Ο νεωτεριστής ποντίφικας μεταρρύθμισε την παραδοσιακή ρωμαιοκαθολική εκκλησία σε τέτοιο βαθμό που έμοιαζε πια απλή αντανάκλαση του τι ήταν κάποτε. Μετά τον θάνατό του, ο πάπας Παύλος ΣΤ’ συνέχισε τη ρεφορμιστική κληρονομιά του προκατόχου του, ο οποίος φέρεται ωστόσο να ούρλιαξε στο νεκροκρέβατό του: «Σταματήστε το Συμβούλιο!»…
Ο Χίτλερ στο Παρίσι
Στις 23 Ιουνίου 1940 ο Χίτλερ πήγε να δει τα αξιοθέατα της Πόλης του Φωτός που είχε μόλις κατακτήσει με τον αρχιτέκτονα Άλμπερτ Σπέερ στο πλευρό του. Γιατί μπορεί να ήταν παράφρονας δικτάτορας, το αστικό κάλλος όμως μπορούσε να το εκτιμήσει ακόμα κι αυτός…
Ο τελευταίος εβραίος στη Βίνιτσα
Το φρικιαστικό στιγμιότυπο ανασύρθηκε από το προσωπικό λεύκωμα μέλους του ναζιστικού τάγματος θανάτου Einsatzgruppen και έγραφε στην πίσω πλευρά του: «Ο τελευταίος εβραίος στη Βίνιτσα». Οι απαθείς ναζιστές που παρακολουθούν ατάραχοι την απάνθρωπη σφαγή συνόψισαν ίσως με τον καλύτερο τρόπο τη λαίλαπα του ναζισμού που χτύπησε την Ευρώπη. Και οι 28.000 εβραίοι πολίτες της Βίνιτσα της Ουκρανίας εξοντώθηκαν το 1941 σε τρεις μαζικές εκτελέσεις, σύμφωνα με τα εξαντλητικά μητρώα του επικεφαλής της Βέρμαχτ…
Η παλιότερη σωζόμενη φωτογραφία
Γαλλία, 1826: ο πιονέρος της φωτογραφίας Νικηφόρος Νιεπς συλλαμβάνει με τον επαναστατικό και πειραματικό του τρόπο αποτύπωσης εικόνων ένα από τα παλιότερα ενσταντανέ και από τα ελάχιστα που σώζονται από τις πρώιμες αυτές ημέρες της νέας τέχνης. Η δική του μέθοδος ονομαζόταν «ηλιογραφία» και είχε τη δυνατότητα να αποτυπώνει την εικόνα κατευθείαν σε «θετικό», αν και ήταν μια κοπιαστική και επίπονη τεχνική. Το συγκεκριμένο καρέ χρειάστηκε 8 ώρες έκθεσης στον ήλιο, γι’ αυτό και τα παιχνιδίσματα του φωτός και στις δύο πλευρές του κτιρίου…
Η πατημασιά στο Φεγγάρι
Στις 20 Ιουλίου 1969, ο Νιλ Άρμστρονγκ άφηνε το χνάρι του αριστερού του ποδιού στη Σελήνη, σε ένα μικρό βήμα για τον ίδιο και άλμα τεράστιο για την ανθρωπότητα. Ήταν φυσικά η πρώτη ανθρώπινη πατημασιά στον γήινο δορυφόρο, σημάδι τρανό ότι ο άνθρωπος κατέκτησε το Διάστημα! Οι αστροναύτες είχαν μαζί τους τηλεοπτικές κάμερες και φωτογραφικές μηχανές για να απαθανατίσουν πλήρως το κοσμοϊστορικό γεγονός. Το καρέ τραβήχτηκε από τον Μπαζ Όλντριν, ενώ η πατημασιά αναμένεται να παραμείνει στη σεληνιακή επιφάνεια για 1 εκατομμύριο χρόνια…
Η Χλομή Μπλε Κηλίδα
Το διαστημόπλοιο Voyager 1 εκτοξεύτηκε το 1977 για μια αποστολή που δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι και σήμερα, κάτι που το κάνει το ανθρώπινο δημιούργημα που έχει ταξιδέψει μακρύτερα στο Διάστημα. Αν και ο πρωταρχικός του στόχος ολοκληρώθηκε μέσα σε μερικά χρόνια, καθώς το Voyager 1 ήταν να περάσει κοντά από τον Δία και τον Κρόνο και να καταγράψει τις πρώτες εικόνες από τους πλανήτες.
Το 1990, το Voyager 1 ήταν πια σε απόσταση 6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, όταν η NASA αποφάσισε να το κάνει να περιστραφεί γύρω από τον άξονά του ώστε να μας χαρίσει μια πανοραμική φωτογραφία του ηλιακού μας συστήματος, γνωστή σήμερα ως «Οικογενειακό Πορτρέτο».
Η φωτογραφία αποτελούνταν από 60 ξεχωριστά καρέ, απεικονίζοντας έξι πλανήτες. Σε ένα από τα ενσταντανέ, που πήρε το όνομα «Χλομή μπλε κηλίδα», φαινόταν ο τοσοδούλης πλανήτης μας. Η εικόνα είχε 640.000 pixels και εμείς ήμασταν μικρότεροι από ένα pixel!
